Chuyển đổi số - bước phát triển đột phá trong hoạt động thư viện

Bắt nhịp với dòng chảy của thời đại số, thời gian qua, Thư viện tỉnh đã có nhiều giải pháp hiệu quả trong công tác chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số để đổi mới phương thức hoạt động theo hướng hiện đại. Qua đó, không ngừng nâng cao năng lực phục vụ, thu hút bạn đọc sử dụng dịch vụ của thư viện.

Độc giả lựa chọn và đọc sách theo hình thức trực tuyến trên thư viện số Quảng Trị -Ảnh: H.T

Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó đặt ra mục tiêu ứng dụng mạnh mẽ, toàn diện công nghệ thông tin, nhất là công nghệ số nhằm nâng cao năng lực hoạt động của các thư viện và hình thành mạng lưới thư viện hiện đại.

Mục tiêu chủ yếu đến năm 2025,100% thư viện công lập có vai trò quan trọng được nhà nước ưu tiên đầu tư hoàn thiện hạ tầng số, dữ liệu số, triển khai liên thông; 100% thư viện có vai trò quan trọng, thư viện công cộng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, thư viện đại học và thư viện chuyên ngành ở trung ương có trang thông tin điện tử cung cấp dịch vụ trực tuyến; 70% tài liệu cổ, quý hiếm và bộ sưu tập có giá trị đặc biệt của các thư viện có vai trò quan trọng trong quản lý số hóa; 100% cộng tác viên, những người công tác tại thư viện được đào tạo và đào tạo lại cập nhật các kiến thức, kỹ năng vận hành thư viện hiện đại.

Tại Quảng Trị, UBND tỉnh Quảng Trị cũng đã ban hành Quyết định số 426/ QĐ-UBND về việc phê duyệt dự án “Xây dựng Thư viện số tỉnh Quảng Trị”. Đây là một trong những dự án quan trọng thể hiện sự quan tâm của tỉnh đối với việc thực hiện chuyển đổi số ngành thư viện nhằm lưu trữ, phát huy tối đa năng lực chuyển tải tri thức đến gần hơn với mọi người. Dự án với tổng mức đầu tư trên 7,4 tỉ đồng, được triển khai trong 2 năm 2020 và 2021 với quy mô xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật, thiết bị phục vụ số hóa và lưu trữ tài liệu thư viện của tỉnh; đầu tư phần mềm quản lý thư viện số, phần mềm khai thác tài liệu thư viện số phục vụ công tác quản lý, vận hành của cán bộ, công chức và tra cứu, tìm đọc tài liệu số hóa của mọi tổ chức, cá nhân.

Đồng thời thực hiện số hóa sách, báo, tạp chí; cập nhật dữ liệu số hóa, hình thành trung tâm tài nguyên thông tin, hoạt động theo hướng hiện đại với nguồn tin số hóa tại Thư viện tỉnh. Theo đó, dự án thư viện số Thư viện tỉnh Quảng Trị được khánh thành và chính thức đi vào hoạt động vào năm 2022 có địa chỉ Website http:// thuvienso.quangtri.gov. vn, qua đó liên kết, chia sẻ nguồn lực thông tin với hệ thống thư viện quốc gia và thư viện công cộng của 63 tỉnh, thành phố, tạo điều kiện cho bạn đọc khai thác thông tin phong phú, đa dạng. Thông qua dự án thư viện thông minh, hiện đại này, người đọc có thể dễ dàng tiếp cận các kho tài liệu khổng lồ, giúp việc phổ biến kiến thức và việc đọc trở nên thuận lợi hơn.

Giám đốc Thư viện tỉnh Hồ Ngọc Thiên cho biết: “Quá trình triển khai dự án cũng đã gặp không ít những vướng mắc về cơ sở hạ tầng thiết bị phục vụ dự án; kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin của một số cán bộ thư viện còn hạn chế; ảnh hưởng của COVID-19... Tuy nhiên, với sự quyết tâm, nỗ lực cao nhất, tập thể cán bộ thư viện tỉnh đã phối hợp với Công ty Cổ phần Công nghệ tin học EFY Việt Nam từng bước khắc phục khó khăn để tổ chức thực hiện và hoàn thành mục tiêu dự án đề ra.

Đến nay, Thư viện tỉnh đã số hóa được 3 triệu trang tài liệu. Theo dự kiến, trong năm 2024, Thư viện tỉnh sẽ tiếp tục số hóa thêm 500 nghìn trang tài liệu nữa nhằm góp phần đưa thư viện tỉnh trở thành trung tâm tài nguyên thông tin của tỉnh, phục vụ tốt nhu cầu khai thác của cán bộ và Nhân dân trên địa bàn”.

Đặc biệt, trên cơ sở tiện ích của phần mềm dự án đã trang bị, Thư viện tỉnh đã phối hợp với Viettel Quảng Trị triển khai thực hiện mô hình dịch vụ công thư viện mức độ 4 nhằm góp phần nâng cao tỉ lệ bạn đọc đến với Thư viện tỉnh.

Thông qua dịch vụ này, bạn đọc có thể đăng ký làm thẻ, tra cứu tài liệu, thông tin, mượn, trả sách, thanh toán trực tuyến trên máy tính hoặc điện thoại thông minh ở mọi lúc, mọi nơi với giá cước dịch vụ chỉ 11 nghìn đồng/ lượt. Với những bước chuyển đổi số mạnh mẽ, bài bản hiện nay, Thư viện tỉnh Quảng Trị đang trở thành một địa chỉ quan trọng giúp cho việc học tập, nghiên cứu có hiệu quả của nhiều đối tượng bạn đọc, góp phần phát triển văn hóa đọc, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh. Từ đó, xây dựng thành công một xã hội học tập, tạo điều kiện tối ưu cho mỗi công dân được học tập suốt đời.

Có thể khẳng định, chuyển đổi số trong hoạt động thư viện là hướng đi mới trong chuyển đổi từ thư viện truyền thống sang thư viện điện tử/thư viện số, nhằm nâng cao năng lực hoạt động của các thư viện, hình thành mạng lưới thư viện hiện đại, góp phần nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập.

Tuy nhiên, để mô hình thư viện số và dịch vụ công của Thư viện tỉnh hoạt động có hiệu quả, lan tỏa thông tin rộng khắp, được người dân, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh tiếp nhận và sử dụng, rất cần sự đồng hành của lãnh đạo tỉnh và các sở, ban, ngành, địa phương trong việc xây dựng hạ tầng công nghệ, triển khai các giải pháp bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng internet, bảo mật, sao lưu và phục hồi dữ liệu trong môi trường số; đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nhân lực ngành thư viện đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, góp phần thực hiện được mục tiêu xây dựng Thư viện Quảng Trị đến năm 2025 hoàn thiện thư viện điện tử theo hướng hiện đại, đến năm 2030 trở thành khoa học tổng hợp thư viện.

Thu Hạ