Nghệ nhân ...cà phê bia và lối đi “lạ” giữa bản làng

Người ta gọi anh là nghệ nhân. Vì ở thủ phủ cà phê Hướng Hóa không ai sở hữu được kỹ năng pha cà phê ...bia “đỉnh” như anh. Nhưng anh thì lại không mặn mà với tên gọi này. Vì anh ấp ủ một giấc mơ lớn hơn. Đó là biến cà phê bia thành một đặc sản riêng biệt của xứ cà phê Hướng Hóa. Để khi khách du lịch đến với vùng đất này, họ có cái để “mang về”. Cái “mang về” anh nói đó chính là ấn tượng của vùng đất được gửi gắm qua mùi vị thơm nồng ấm áp, lạ lẫm mà đậm đà cảm xúc của cốc cà phê bia.

Độc đáo vị cà phê bia giữa núi rừng

Giữa tháng 10, trời hưng hửng nắng. Một nhóm khách du lịch từ Đà Nẵng về Hướng Hóa đã thỏa mãn giấc mơ được chiêm ngưỡng thung lũng mây ngập tận chân trời của vùng Bắc Hướng Hóa cũng như trải nghiệm không khí lạnh buốt của phiên bản “châu Âu” trên đỉnh Sa Mù.

Nghệ nhân Phương với kỹ năng pha cà phê bia độc đáo sẵn sàng mời du khách trải nghiệm miễn phí khi đến Hướng Phùng - Ảnh: Thiên Phong

Nhóm chọn lưu trú tại homestay Năm Mùa, tại thôn Xari, xã Hướng Phùng. Để “săn” được mây, nhóm này về Năm Mùa từ chiều hôm trước. Đêm. Quanh khu nhà của Năm Mùa đều trở lạnh. Bên bếp lửa, nhóm khách đang thưởng thức vị đồ nướng của bản làng thì một người đàn ông với vẻ ngoài chất phác, hiền lành đến. Trên tay người đàn ông là một túi đồ khá lỉnh kỉnh.

“Các bạn có muốn thưởng thức một cốc cà phê ... bia không”, người đàn ông mở lời khiến cả nhóm khách đều bất ngờ.

Với những vị khách thích trải nghiệm đến từ phương xa, cà phê và bia đều là những thứ vô cùng quen thuộc. Nhưng đây là lần đầu tiên nhóm này nghe tên hai thứ quen thuộc bỗng chốc trở nên ... “lạ lùng” đến thế.

Như bị kích thích bởi tên gọi của món đồ uống này, cả nhóm bắt đầu ngồi chăm chú dõi theo từng động tác của người đàn ông. Từ trong túi xách, gói cà phê hạt đen bóng được người đàn ông lấy ra cùng chiếc cối xay cầm tay. Như một màn trình diễn điệu nghệ bên ánh lửa đêm, người này thoăn thoắt đôi tay xay một nắm hạt cà phê thành bột rồi cẩn thận dùng giấy lọc bọc phần đáy của chiếc phễu đặt sẵn trên một tách đựng cà phê.

Bột cà phê nhanh chóng được đổ vào phễu một lớp dày khoảng 2cm rồi người đàn ông cẩn thận dùng ấm nước sôi mang theo rót đều quanh phễu. Sau 3 lần rót đều như thế, người đàn ông mới dừng tay.

“Tỉ lệ cà phê. Cách rang cà phê mức nào là mức để hòa vào vị bia ngon nhất. Rang lai hay rang medium đều sẽ mang lại những sự khác nhau khi pha vào bia. Nhưng điều quan trọng nhất là chất lượng cà phê”, người này nói.

Để tạo ra món cà phê bia độc đáo, anh Phương phải chọn ra những hạt cà phê đẹp nhất, tốt nhất trong vườn cà phê của mình - Ảnh: Thiên Phong

Cũng theo người này, loại cà phê được dùng để pha bia phải là loại cà phê đẹp nhất khi vừa chín mọng. Nhưng là những trái tròn mẩy nhất được chọn riêng ra. Sau đó sấy rồi rang riêng. Chỉ cần dùng lẫn vào một số hạt chất lượng thấp. Khi pha vào sẽ đổi vị ngay. Cả nhóm chưa hết ngỡ ngàng bởi sự mênh mông bên trong thế giới cà phê, thì người đàn ông bật hai lon bia mang theo rót ra các cốc. Rồi chờ đến khi cà phê đạt độ lạnh vừa đủ thì mới nghiêng cốc bia để tiếp xúc với bình cà phê ở góc rồi mới từ từ rót cà phê vào.

Trong ánh sáng lập lòe, cốc bia từ màu vàng tươi đã dần chuyển qua màu nâu sẫm. Đưa lên mũi, một mùi thơm đậm đà pha lẫn giữa cà phê và bia quá hấp dẫn khiến nhóm khách không cầm lòng được phải nhấp một ngụm.

“Chưa bao giờ mình được uống bia mà thơm cả cà phê như thế. Đúng là một trải nghiệm mới lạ, bất ngờ mà thú vị”, Hằng, một vị khách gật gù.

Một người khác nói nếu thung lũng mây là thiếu nữ quyến rũ thì cà phê bia như một chàng trai mang khí chất mạnh mẽ có phần hoang dã của núi rừng. Phải đến khi sắp rời đi cả nhóm mới biết tên người đàn ông là Nguyễn Duy Phương, chủ một cơ sở sản xuất cà phê tại thôn Doa Cũ, xã Hướng Phùng.

Anh Phương kể đây không phải là lần đầu tiên mình trình diễn pha chế món cà phê bia cho du khách thưởng thức ở Hướng Phùng. Trước đó từng có nhiều đoàn khách từ Hà Nội, Nghệ An vào trải nghiệm những điểm du lịch tại vùng này anh đều tìm đến rồi tự mình trình diễn kỹ năng pha cà phê bia rồi ...mời du khách thưởng thức miễn phí.

“Tui muốn tạo ra một ký ức đẹp của riêng vùng cà phê Hướng Phùng cho du khách. Ký ức này gắn liền với cảm giác thơm nồng từ đầu lưỡi khi nếm vị cà phê bia. Để đi đâu người ta cũng nhắc đến cái tên Hướng Phùng bằng cả niềm thương mến. Chỉ khi có cảm xúc du khách mới quay trở lại”, anh Phương tâm sự.

Giấc mơ về một sản phẩm du lịch mới

Anh Phương quê tận xứ Nghệ. Một chuyến đi thăm người cậu đang làm rẫy cà phê ở Hướng Phùng từ năm 2001 khiến anh bén duyên với vùng đất này. Anh nói đó như định mệnh của đời mình đã buộc mình lại. Sau đó, anh kết hôn với một người cũng từ Nghệ An vào hái cà phê thuê ở Hướng Phùng rồi hai người định cư tại đây.

Kỹ thuật rang cà phê cũng là một yếu tố quan trọng tạo ra vị cà phê bia thơm ngon nhất - Ảnh: Thiên Phong

Hơn 20 năm gắn bó với vùng đất này, anh thấu hiểu được những khó khăn của đời sống người dân. Nhưng càng nhìn thấy cảnh nghèo khó của người dân, anh lại càng nung nấu giấc mơ đổi thay cho vùng đất này. Anh bắt đầu bằng việc xây dựng thương hiệu cà phê của riêng mình.

Hai vợ chồng quần quật làm thuê, rồi tích cóp mua được một mảnh đất trồng cà phê. Nhưng nếu chỉ trồng rẫy cà phê đơn thuần thì cả vùng này hàng trăm người đều đã làm và giá trị mang lại gần như chỉ đủ cơm áo qua ngày.

Anh đầu tư luôn máy móc về mở xưởng chế biến cà phê để hạt cà phê tăng giá trị lên nhiều lần. Nhưng xưởng cà phê vẫn là chưa đủ để tạo ra được cú đột phá mạnh mẽ khi thủ phủ cà phê Hướng Hóa đã có nhiều nhà máy cà phê lớn khác trước đó.

Những năm gần đây, Hướng Phùng đã bắt đầu là địa chỉ “mở”. Homestay Năm Mùa, đèo Sa Mù rồi thác Chênh Vênh bắt đầu trở thành điểm đến của hàng ngàn du khách. Thi thoảng đi trên tuyến đường Hồ Chí Minh nhánhTây xuyên qua gần trước nhà, anh vẫn thấy những chiếc xe khách lớn mang biển số các tỉnh phía Bắc, rồi phía Nam lướt qua. Một “điểm hẹn” mơ hồ giữa cà phê và du lịch đã hiện ra trong suy nghĩ của người đàn ông rắn rỏi này.

Rồi một cơ duyên nữa đã tìm đến. Năm 2022, ông Lê Trung Hưng, chuyên gia cà phê hàng đầu Việt Nam bất ngờ có mặt tại Hướng Phùng. Chủ một thương hiệu cà phê nổi tiếng tại TP. Hồ Chí Minh quê gốc tại Triệu Phong đã mời ông Hưng về đây. Theo lời mời này, một số người làm cà phê tại Hướng Phùng, trong đó có anh Phương được ông Hưng dành thời gian dạy các kỹ năng về trồng và xử lý hạt cà phê để đạt chất lượng cao nhất.

“Tui mừng như bắt được vàng. Người ta đã cho mình cái cần câu, thay vì con cá. Nên mấy anh em chú tâm gần 10 ngày theo học”, anh Phương kể. Tham gia khóa học này, anh Phương đã được chuyên gia Lê Trung Hưng dạy cách sơ chế, cách rang cà phê, và cả cách thử nếm cà phê theo cách chuyên nghiệp nhất. Và may mắn nhất với anh, là được chuyên gia này dạy cho kỹ năng pha cà phê bia.

Theo kiến thức anh Phương học được từ chuyên gia cũng như từ những trải nghiệm của chính anh khi pha chế, cà phê dùng pha bia chỉ để lớp lọc mỏng, để hương vị cà phê vừa đủ hòa vào nước, không phải chảy nhỏ giọt sẽ gồm cả chất cafein. Một chất uống nhiều sẽ gây mất ngủ. Và phải để cà phê nguội rồi mới pha vào bia. Nếu pha nóng sẽ làm bia đắng.

Giấc mơ lớn nhất của anh Phương không phải là trở thành một nghệ nhân, hay để món cà phê bia độc đáo này thành một sản phẩm để bán thu lợi nhuận. Mà anh chỉ muốn dùng những giá trị tinh túy nhất mình làm ra là hạt cà phê, để tạo ra một sản phẩm mới, độc đáo, lạ lẫm để du khách có thể có thêm ấn tượng khi đến trải nghiệm tại Hướng Phùng.

Thiếu tá Nguyễn Văn Bằng, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Hướng Phùng nói giấc mơ anh Phương đang ấp ủ là giấc mơ của cả vùng Tây Bắc Hướng Hóa. Nơi đây có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch nhưng hiệu quả khai thác chưa xứng tầm.

“Sản phẩm anh Phương tạo ra có thể là điểm nhấn mới của du lịch Hướng Hóa”, Thiếu tá Bằng nói.

Thiên Phong