Hải Lăng - miền khát vọng

Có nhiều cách để gọi tên một vùng quê nhưng cứ nghĩ đến Hải Lăng là bất giác tôi liên tưởng đến một miền khát vọng. Khát vọng vươn lên mãnh liệt.

Một góc thị trấn Diên Sanh, huyện Hải Lăng - Ảnh: LÊ TRƯỜNG

Có phải thế chăng, trong sâu thẳm mạch nguồn của đất này, từ xa xưa đã tuôn chảy một khát vọng có thể âm thầm nhưng lâu bền và mãnh liệt những mong muốn cho cuộc đời ngày càng tốt đẹp và đáng sống hơn. Có phải từ khi chàng khóa sinh Bùi Dục Tài khăn gói lều chõng ra kinh thành Thăng Long ứng thí và vinh dự ghi danh trên bảng vàng bia đá: Tiến sĩ khai khoa xứ Đàng Trong năm 1502, dựng thành cột mốc son mở đầu cho đạo học nửa nước phía Nam Đại Việt.

Dọc theo những tiểu trường sa bời bời cát trắng như câu thơ trong “Thục đạo nan” của Lý Bạch, trắng đến nỗi trong nắng vàng xốn xang cả mắt người vẫn nuôi dưỡng những mầm xanh như cây xương rồi khao khát học hành, chiếm lĩnh tri thức, không phải để làm quan mà cốt để làm người, học để phụng sự Tổ quốc, phụng sự bá tánh như lời thuở thiếu thời của cậu bé Bùi Dục Tài còn vang vọng đến hôm nay.

Hay xưa hơn nữa, khát vọng đã hóa thân vào máu thịt ca dao trong bài vè con gà Kẻ Diên nổi tiếng trong văn học dân gian và cả ở ngoài đời sau những thử thách khắc nghiệt tận cùng của cuộc sống vẫn giữ lại hạt mầm hy vọng để tiếp tục sống và vươn lên: “Đừng than phận khó, ai ơi!/ Còn da lông mọc, còn chồi nảy cây”.

Đó cũng chính là gia tài lớn nhất cha truyền con nối, là báu vật tinh thần của người xứ Hải Lăng luôn kiên cường và không ngừng dưỡng nuôi khát vọng. Còn nhớ trong những năm kháng chiến chống Mỹ, nhà thơ lớn Chế Lan Viên khi có dịp ra nước ngoài công tác, khi đăng đàn đã tự hào khoe với bạn bè quốc tế về bài ca con gà Kẻ Diên, lại ví còn gà Hải Lăng như một con vật thiêng cao quý ở châu Âu, đó là chim phượng hoàng lửa, một linh vật được co i là bất diệt khiến cả khán phòng phải trầm trồ vì bất ngờ và thán phục.

Nhắc đến cát trắng lại nhớ đến bãi biển Mỹ Thủy, nơi ghi dấu anh hùng liệt sĩ Trần Thị Tâm, là nhân vật chính trong tiểu thuyết 2 tập của nhà thơ Thu Bồn có tên “Dưới đám mây màu cánh vạc”, được dịch sang tiếng Nga, giới thiệu với độc giả Xô Viết.

Rồi càng thấy lạ! Chính vùng biển Mỹ Thủy - nơi chôn nhau cắt rốn của những người con yêu nước, can trường và tận hiến như Trần Thị Tâm lại cũng sinh hạ nên màn diễn xướng văn nghệ dân gian mà tên gọi xiết bao ý nghĩa: Vũ điệu “Thiên hạ thái bình”. Đúng là mơ ước lớn nhất của con người là đất nước thái bình, thiên hạ thái bình. Nơi chịu nhiều đau thương, mất mát, hy sinh vì chiến tranh lại cũng là nơi hoài thai khát vọng thái hòa.

Sản xuất nước mắm theo phương thức truyền thống tại Mỹ Thủy, Hải An, Hải Lăng - Ảnh: LÊ AN

Tháng Hai tôi về lại Mỹ Thủy- chiếc nôi của nước mắm ngon có tiếng không chỉ ở Quảng Trị. Sản phẩm đã trở thành thương phẩm được gần xa biết đến, thành sản phẩm đặc hữu của địa phương được công nhận là OCOP 4 sao. Nhìn cơ ngơi khang trang của doanh nghiệp Mỹ An chế biến nước mắm phục vụ thị trường, chúng tôi càng thêm yên lòng về sản phẩm của làng nghề và nghề truyền thống của địa phương.

Anh Lê Văn Năm, kỹ thuật viên Công ty TNHH Mỹ An, cho biết: “Công ty chúng tôi xác định sản xuất, chế biến nước mắm sạch nên quy trình rất chặt chẽ, từ khâu chọn nguyên liệu tươi ngon cho đến quá trình chế biến qua 12 tháng cũng rất đa công. Chúng tôi chế biến nước mắm đưa ra thị trường phải vừa bảo đảm hương vị thơm ngon gần với cách chế biến cổ truyền, vừa bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm một cách nghiêm ngặt thì khách hàng mới ưa chuộng vì chất lượng cao và màu sắc, mẫu mã bắt mắt”.

Còn ông Nguyễn Công Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Hải An phấn khích tâm tình: “Xã Hải An chúng tôi là vùng biển bãi ngang, đặc biệt thôn Mỹ Thủy có nghề chế biến nước mắm truyền thống hơn 500 năm nay. Hiện tại nghề này vẫn phát huy, giúp cho hơn 49 hộ gia đình chuyên sản xuất, chế biến nước mắm, giải quyết việc làm cho gần 100 lao động, hàng năm xuất ra thị trường khoảng 900.000 lít nước mắm. Đây cũng là một điểm nhấn về kinh tế của địa phương”.

Nhưng Hải Lăng nào chỉ có nước mắm Mỹ Thủy, theo số liệu thống kê, toàn huyện có 18 sản phẩm OCOP thì có đến 17 sản phẩm đạt chất lượng 3 sao, một sản phẩm đạt chất lượng 4 sao. Nhiều sản phẩm đã đứng chân trên thị trường như lúa gạo hữu cơ, mứt gừng... Nói đến lúa gạo hữu cơ là phải nói đến vai trò liên kết giữa Tổng công ty Thương mại Quảng Trị với huyện Hải Lăng.

Nhớ có lần kỹ sư Hồ Xuân Hiếu, Chủ tịch Hội đồng quản trị tổng công ty cho biết: “Doanh nghiệp chúng tôi khi sản xuất, chế biến gạo hữu cơ thì liên kết chặt chẽ với các địa phương, trong đó Hải Lăng là một địa bàn quan trọng. Bà con nông dân ở đây là đối tác của chúng tôi trong chiến lược sản xuất kinh doanh. Một sự hợp tác thực sự, bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi. Sản xuất gạo hữu cơ là xu thế nông nghiệp hiện đại, góp phần làm thay đổi đời sống và bộ mặt nông thôn, trong đó có Hải Lăng”.

Thấm đẫm tình nghĩa đồng bào

Không chỉ chú trọng phát triển kinh tế từ những sản phẩm đặc hữu của địa phương, Hải Lăng còn là vùng quê rất chú trọng đến công tác an sinh xã hội, đến đời sống của những gia đình khó khăn, trong đó có công tác xóa nhà tạm, sửa chữa nhà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo do Nhà nước khởi xướng.

Công tác này được hệ thống chính trị các địa phương tích cực tham gia và thu hút sự quan tâm đóng góp hỗ trợ của toàn xã hội. Đến các thôn, xã hôm nay ở địa phương này sẽ chứng kiến không khí hân hoan của bà con khi được quan tâm xóa nhà tạm. Khi về Hải Lăng trong tháng Hai, chúng tôi ghé thôn Thiện Tây, xã Hải Định, xã có nhiều nhất số lượng nhà đang xây cho các hộ nghèo.

Chúng tôi ghé thăm ngôi nhà đang xây cho bà Trần Thị Ngừ, một người già neo đơn trong xã. Bà Ngừ run run nói trong xúc động: “Mừng quá mấy chú ơi, được Nhà nước quan tâm, chính quyền địa phương và bà con giúp đỡ, tui có được ngôi nhà vững chãi để sống nốt những năm tháng tuổi già. Tui mừng không biết để mô cho hết”.

Em trai bà, ông Trần Văn Dưỡng nói thêm: “Lâu nay chị sống với gia đình tui. Nói thiệt chị em thì đùm bọc nhau, nhưng nhà cửa quá chật chội nên gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Nay được Nhà nước, các nhà hảo tâm hỗ trợ chị nhà ở, tui cũng phấn khởi phụ thêm công cán. Được như thế này là điều chúng tôi không ngờ tới”.

Ông Lý Thành Đạo, Phó Chủ tịch MTTQ Việt Nam xã Hải Định giải thích: “Lẽ ra chúng tôi tiến hành xây nhà cho bà Ngừ sớm hơn nhưng do địa hình ở đây nằm sát rú cát, mưa nhiều khiến nước ngấm trong đất không làm được móng nhà. Vì thế, chờ thời tiết khô ráo mới khẩn trương tiến hành, dự kiến hoàn thành ngôi nhà vào dịp kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng Hải Lăng vào tháng 3 này. Làm được nhiều nhà ở cho dân là do có được nhiều nguồn hỗ trợ, nhiều người đồng lòng, chung tay góp sức. Không chỉ bà con phấn khởi mà cán bộ cơ sở, địa phương cũng rất vui”.

Lại đi tiếp đến thôn Diên Khánh, xã Hải Dương, ghé thăm gia đình anh Nguyễn Văn Vĩ, một người khuyết tật. Gặp chúng tôi, anh Vĩ hân hoan chia sẻ: “Tui là người tàn tật nên việc có được một ngôi nhà khang trang, vững chãi nhiều khi chỉ nằm trong giấc mơ. Nhưng nay giấc mơ đó đã trở thành hiện thực. Rứa là tui yên lòng, không còn lo nắng mưa, lụt bão”.

Khi gặp chúng tôi, chuyện trò về việc việc xóa nhà tạm, ông Võ Văn Vượng, Phó Chủ tịch MTTQ Việt Nam huyện Hải Lăng nói ngay: “Xác định nhà ở là một trong những nhu cầu thiết thân của người dân, nhất là với những người gặp hoàn cảnh khó khăn. Đây cũng là nhiệm vụ rất quan trọng vừa mang ý nghĩa chính trị to lớn và thiết thực, vừa giàu tình thân nhân văn tương thân tương ái.

Trong khi nguồn lực của huyện còn hạn chế, nhưng với quyết tâm cao, địa phương đã huy động nhiều nguồn lực khác nhau. Từ ngân sách nhà nước và nguồn xã hội hóa, vận động con em quê hương, từ năm 2020 đến nay, Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện đã tiến hành xây dựng, sửa chữa nhà Đại đoàn kết cho khoảng 240 hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện.

Riêng 6 tháng cuối năm 2024, huyện đã tiến hành khởi công xây mới 23 căn nhà, trị giá mỗi căn nhà 100 triệu đồng từ nguồn hỗ trợ của Tập đoàn công nghiệp Viễn thông Quân đội (Viettel)1.380 triệu đồng, Công ty xổ số Điện toán Việt Nam 250 triệu đồng và nguồn ủng hộ Quỹ xây dựng, sửa chữa nhà ở kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng huyện do cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện đóng góp. Phong trào này cũng đã thu hút người thân, bà con xóm làng tham gia hỗ trợ tiền bạc, công sức để chung sức đồng lòng xóa nhà tạm cho người dân”.

Vĩ thanh cho ngày mới

Tất cả những đổi thay từ hôm qua cho đến hôm nay, suy cho cùng đều bắt đầu từ con người, từ mỗi cán bộ cho đến người dân, cho nên có thể nói nhân sự quyết định hết thảy.

Trong một lần chuyện trò, ông Nguyễn Khánh Vũ, Bí thư Huyện ủy Hải Lăng tâm tình: “Chúng tôi quan niệm cán bộ phải hiểu rõ công việc của mình, phải nắm được tình hình thực tế, cả những thuận lợi cũng như khó khăn, nhất là những vấn đề mới phát sinh, cần lắng nghe thực tế, lắng nghe tâm nguyện của người dân. Không thể chấp nhận tác phong chung chung, qua loa đại khái, chỉ biết tình hình qua báo cáo. Chất lượng, hiệu quả công việc là thước đo trách nhiệm, năng lực của mỗi người. Lãnh đạo huyện chúng tôi luôn đề cao và nhấn mạnh điều này”.

Hải Lăng đang trở thành vùng động lực kinh tế Đông Nam tỉnh Quảng Trị với nhiều dự án đầy tiềm năng, triển vọng và dự phóng của bao tấm lòng đang nỗ lực, kỳ vọng vào một tương lai giàu đẹp trên vùng quê dồi dào tài nguyên từ tâm lực con người với bạt ngàn khát vọng.

Phạm Xuân Dũng