Đoàn tụ sau 55 năm thất lạc

Nghẹn ngào và hạnh phúc là những cảm xúc khó tả trong giây phút bà Phan Thị Thúy (67 tuổi) và con trai gặp lại người thân ruột thịt của mình ở quê nhà tại thôn Thượng Xá, xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng, sau hơn nửa thế kỷ bị lưu lạc ở phương Nam. Trong vòng tay đoàn tụ với người thân, những câu chuyện chắp nối về tháng ngày thất lạc đầy thăng trầm, khốn khó của bà Thúy được tái hiện xúc động.

Bà Phan Thị Thúy (thứ 2, trái sang) với những người thân ruột thịt ở quê nhà - Ảnh: Đ.V

Những tháng ngày lưu lạc

Trưa ngày 16/2/2025, bà Thúy và người con trai Nguyễn Hoàng Lan (42 tuổi) từ phường Lái Thiêu, TP. Thuận An, tỉnh Bình Dương đã đặt chân về quê nhà ở thôn Thượng Xá sau 55 năm thất lạc. Hai mẹ con đã được những người thân ruột thịt chào đón trong vòng tay ấm áp với những giọt nước mắt mừng tủi.

Run run thắp nén nhang lên bàn thờ tổ tiên, cha mẹ của mình, bà Thúy và người con trai mắt đỏ hoe vì xúc động. “Con và cháu đã trở về quê đây rồi, mong ba mẹ hãy yên lòng”, bà Thúy ngẹn giọng. Xung quanh, những người thân ruột thịt và hàng xóm cũng rưng rưng nước mắt. Bà Phan Thị Thiều (74 tuổi) là người bà con cũng là hàng xóm cạnh nhà, nắm rõ câu chuyện về bà Thúy năm xưa.

Bà Thiều kể rành mạch: Bà Phan Thị Mẹo sau khi sinh ra bà Thúy vớ i người chồng trước thì đi bước nữa với người chồng sau là ông Phan Văn Xương vào năm 1964. Sau đó vợ chồng bà Mẹo, ông Xương lần lượt sinh thêm 4 người con gồm: Phan Thị Bỉnh, Phan Văn Ngưu, Phan Văn Minh, Phan Thị Viễn.

Theo bà Thiều, thời điểm mẹ đi bước nữa thì bà Thúy mới khoảng 4 - 5 tuổi, ở với người dì và ông bà ngoại cách đó không xa, thỉnh thoảng mới về ở với mẹ 1 - 2 hôm. Cũng do hoàn cảnh cơ cực nên lên 9 - 10 tuổi, bà Thúy đã đi giúp việc cho các gia đình ở trong vùng. Vốn không được lanh lợi, lại trong thời điểm chiến tranh loạn lạc nên bà Thúy không được học chữ, không làm được các giấy tờ tùy thân.

“Khoảng năm 1969, bà Thúy được người dì đưa vào giúp việc cho một gia đình ở Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. Sau đó người dì trở về quê, từ đó bặt tin luôn với bà Thúy. Tính ra, bà Thúy thất lạc gia đình đã 55 năm rồi”, bà Thiều kể. Ngồi kế bên, bà Thúy nhấp ngụm nước chè ấm nóng rồi chắp nối ký ức nhớ lại: “Hồi đó tui cỡ 11 - 12 tuổi, vào làm lò mì cho một gia đình ở Quy Nhơn. Sau đó chiến tranh ly loạn nên cứ theo người ta chạy vào Nam.

Cũng có lúc tôi muốn quay trở về quê nhưng không nhớ đường, lại có người nói ngoài Quảng Trị chiến tranh bom đạn ác liệt lắm nên sợ. Sau này lớn lên, tui cũng muốn tìm lại gốc gác của mình nhưng cái gì cũng không biết, từ chữ viết, giấy tờ tùy thân đến quê quán, người thân đều không rõ nên không biết bắt đầu từ đâu, đành chịu”.

Bà Thúy lưu lạc ở nhiều địa phương trong miền Nam, làm thuê làm mướn đủ thứ việc để mưu sinh. Cũng may, bà cưới được người chồng làm thợ hồ trú tại phường Lái Thiêu, TP. Thuận An, tỉnh Bình Dương và sinh ra anh Nguyễn Hoàng Lan. Chồng bà Thúy mất cách đây khoảng 10 năm, bà vẫn tiếp tục làm thuê làm mướn còn người con trai thì bán đồ điện thuê cho cửa hàng. Cuộc sống của mẹ con bà lặng lẽ trôi trong gian khó.

Cơ duyên tìm về nguồn cội

Anh Lan cho biết nhiều lần gặng hỏi mẹ về quê quán nhưng bà không nhớ, không kể nên cũng không hỏi nữa. Bản thân anh không dùng điện thoại thông minh nên không thể tìm kiếm được thông tin về quê quán của mẹ. Cho đến khi anh Lan cưới vợ, vợ anh quen với một chị người Huế bán vịt quay gần nhà.

Có lần người này hỏi mẹ chồng quê ở đâu, vì không biết nên người con dâu gặng hỏi. Bà Thúy kể nhớ mang máng rằng “quê ở gần nhà thờ La Vang, Quảng Trị, qua khỏi đường tàu có cái lô cốt. Băng qua một bãi cát là đến nhà ông ngoại ở phía sau trường mẫu giáo, có cây cầu tre...”.

Bà Phan Thị Thúy (ở giữa) và con trai trở lại quê hương ở thôn Thượng Xá, xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng, sau 55 thất lạc - Ảnh: Đ.V

Từ những thông tin này, thông qua nỗ lực tìm kiếm thông tin, sự kết nối đầy nghĩa tình của Nhóm thiện nguyện “Trái tim bên phải” - Hội đồng hương Quảng Trị tại Bình Dương đã tìm được quê quán và người thân của bà Thúy đang ở tại thôn Thượng Xá, xã Hải Thượng.

Bà Thiều kể thêm: “Cùng thời điểm đó cách đây mấy tháng, nghe con gái làm việc ở xã nói có thông tin trên mạng đăng một người tên Phan Thị Thúy tìm mẹ ruột là bà Phan Thị Mẹo ở thôn Thượng Xá, xã Hải Thượng. Sau nhiều lần hỏi và nhờ con gái kết nối gọi điện thoại, xem mặt thì đúng là bà Thúy lưu lạc năm xưa. Bà Thúy lại có vết sẹo lớn ở giữa mũi và môi trên nên tôi nhận ra ngay”.

Sau nhiều lần kết nối, xác nhận từ phía nhóm thiện nguyện, mẹ con bà Thúy với người thân ở thôn Thượng Xá đã xác định chắc chắn quê quán và mối quan hệ ruột thịt này. Trao đổi qua điện thoại, anh Đặng Hân, Phó trưởng Ban liên lạc Hội đồng hương Quảng Trị tại Bình Dương cho biết dù đã tìm được quê quán, người thân nhưng do hoàn cảnh quá khó khăn nên mẹ con bà Thúy chưa thể sắp xếp được để về quê ngay.

“Thấy vậy, Ban liên lạc hội đã đứng ra kêu gọi một ít kinh phí và vé xe miễn phí giúp hai mẹ con về quê. Thấy hai mẹ con bà Thúy được đoàn tụ bên người thân, gia đình ở quê nhà, chúng tôi cảm thấy rất vui”, anh Hân chia sẻ.

Tìm được người thân sau bao năm xa cách, bà Thúy (ở giữa) không khỏi xúc động - Ảnh: Đ.V

Trở về quê ngoại, anh Lan rất vui khi được những người anh em con dì, cậu của mình đưa đi thăm viếng mộ tổ tiên, ông bà và chơi nhà bà con họ hàng... Anh xúc động tâm sự: “Tôi cảm thấy rất hạnh phúc khi tìm về được quê hương cùng với mẹ. Ở đây, mẹ con tôi còn có rất nhiều người thân ruột thịt, anh em họ hàng. Sau đợt trở về này, khi có điều kiện, chúng tôi sẽ cố gắng sắp xếp để trở về quê hương nhiều hơn”.

Trong khi đó, ông Ngưu (60 tuổi), em trai bà Thúy tâm sự: “Từ xưa đến giờ, hầu như không ai có tin tức gì về chị ấy. Nhiều người bảo rằng chị mất tích đâu đó hoặc đã mất. Mấy anh em chúng tôi hồi đó còn nhỏ, với lại chị Thúy ở hẳn bên nhà ông bà ngoại, sau này lại đi giúp việc cho người ta nên cũng không nhớ rõ. Nên sau này dù muốn tìm kiếm không biết bắt đầu từ đâu. May sao nhờ cộng đồng kết nối, giúp đỡ nên bây giờ đã tìm được chị. Hôm nay, được gặp lại chị và cháu Lan, gia đình, anh chị em chúng tôi vô cùng hạnh phúc”.

Đức Việt