Quan điểm trái ngược của các nước EU về kế hoạch chấm dứt nhập khẩu năng lượng Nga

Trong khi các quốc gia Đông Âu bày tỏ lo ngại về kế hoạch REPowerEU do hiện đang phụ thuộc lớn vào năng lượng Nga, nguy cơ giá cả tăng cao và thiếu nguồn cung ổn định, Tây Âu lại coi đây là bước đi cần thiết để đảm bảo độc lập năng lượng.

Ủy ban châu Âu (EC) đã công bố kế hoạch REPowerEU với mục tiêu đầy tham vọng: loại bỏ hoàn toàn sự phụ thuộc vào năng lượng từ Nga vào cuối năm 2027. Đây được coi là bước đi chiến lược nhằm bảo đảm an ninh năng lượng và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trên toàn Liên minh châu Âu (EU). Theo kế hoạch này, các quốc gia thành viên EU sẽ phải lập kế hoạch quốc gia để giảm dần nhập khẩu khí đốt, dầu và nhiên liệu hạt nhân của Nga, thay thế bằng các nguồn năng lượng tái tạo và hiệu quả hơn.

Phản đối kịch liệt của các nước Đông Âu

Tuy nhiên, kế hoạch này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ một số quốc gia thành viên, đặc biệt là Hungary. Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Peter Szijjarto cho rằng việc ép buộc các nước ngừng nhập khẩu năng lượng Nga không chỉ xâm phạm quyền tự chủ năng lượng của họ mà còn đẩy giá cả tăng cao, gây áp lực lớn lên nền kinh tế khu vực. Hungary, quốc gia phụ thuộc lớn vào nguồn cung khí đốt từ Nga với hơn 80% lượng khí đốt nhập khẩu qua đường ống, đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về kế hoạch này.

Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Peter Szijjarto. Ảnh: Global Look Press

Ông Szijjarto nhấn mạnh việc loại bỏ khí đốt, dầu và nhiên liệu hạt nhân từ Nga có thể gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế và khả năng tiếp cận năng lượng giá cả phải chăng của các quốc gia như Hungary. Theo ông, các biện pháp cắt giảm đột ngột sẽ khiến giá năng lượng tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng và doanh nghiệp. “Chúng tôi sẽ không cho phép Ủy ban châu Âu xâm phạm quyền tự chủ về năng lượng của Hungary,” ông khẳng định.

Không chỉ Hungary, Thủ tướng Slovakia Robert Fico cũng đưa ra ý kiến tương tự, cho rằng việc ngừng nhập khẩu năng lượng Nga có thể gây ra hệ lụy kinh tế không mong muốn. Slovakia, với sự phụ thuộc đáng kể vào nguồn cung năng lượng từ Nga, lo ngại rằng việc áp đặt các biện pháp hạn chế quá nhanh sẽ làm suy yếu nền kinh tế trong nước.

Ủng hộ kế hoạch của các nước Tây Âu

Bất chấp những phản ứng từ các quốc gia này, Ủy ban châu Âu vẫn kiên quyết với kế hoạch REPowerEU. Chủ tịch EC Ursula von der Leyen khẳng định kế hoạch này nhằm bảo đảm an ninh năng lượng cho EU, giảm thiểu rủi ro từ việc phụ thuộc vào một nguồn cung duy nhất. Bà nhấn mạnh những cuộc xung đột gần đây đã phơi bày những nguy cơ của việc phụ thuộc vào một nguồn cung năng lượng không đáng tin cậy, và EU cần hành động để bảo vệ an ninh năng lượng của mình.

Mặc dù nguồn cung khí đốt qua đường ống từ Nga đã giảm mạnh, EU vẫn tăng nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga, khiến nỗ lực giảm phụ thuộc trở nên phức tạp. Trong năm 2024, Nga vẫn cung cấp khoảng 19% tổng nguồn cung khí đốt và LNG cho EU, bất chấp các biện pháp trừng phạt và nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung của Brussels.

Để đảm bảo việc loại bỏ dần năng lượng Nga diễn ra suôn sẻ, Ủy ban châu Âu đã yêu cầu các quốc gia thành viên lập kế hoạch quốc gia, xác định các biện pháp cụ thể để thay thế nguồn cung năng lượng từ Nga. Các kế hoạch này bao gồm đầu tư vào năng lượng tái tạo, cải thiện hiệu quả năng lượng và tăng cường hợp tác giữa các nước thành viên nhằm bảo đảm an ninh năng lượng.

Tuy nhiên, việc triển khai kế hoạch REPowerEU không phải không gặp khó khăn. Các quốc gia như Hungary và Slovakia lo ngại quá trình chuyển đổi quá nhanh sẽ làm tăng chi phí năng lượng, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của nền kinh tế trong nước. Đối với các quốc gia này, việc tìm kiếm nguồn cung năng lượng ổn định và giá cả phải chăng vẫn là ưu tiên hàng đầu.

Trong khi đó, các quốc gia Tây Âu như Đức, Pháp và Hà Lan ủng hộ kế hoạch của EC, coi đây là bước đi cần thiết để đảm bảo độc lập năng lượng của EU và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh. Họ cho rằng việc giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga sẽ giúp EU tăng cường khả năng tự chủ, đối phó tốt hơn với các biến động trên thị trường năng lượng toàn cầu.

Kế hoạch REPowerEU đặt ra những mục tiêu tham vọng, bao gồm giảm mạnh việc nhập khẩu khí đốt, dầu và nhiên liệu hạt nhân từ Nga, trong khi tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo và cải thiện hiệu quả năng lượng. Dự kiến, đến năm 2030, EU sẽ thay thế khoảng 100 tỉ mét khối khí đốt tự nhiên, giảm đáng kể mức độ phụ thuộc vào nguồn cung Nga.

Hải Lâm