Nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp

Thời gian qua, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh đã làm tốt chức năng tham mưu nhằm nâng cao hiệu quả công tác giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), thường xuyên rà soát, đánh giá việc triển khai để có những điều chỉnh phù hợp. Nhờ đó, nhiều người lao động (NLĐ) thất nghiệp được hỗ trợ kịp thời, vượt qua khó khăn trước mắt, sớm quay lại thị trường lao động.

Người lao động tự thao tác nộp hồ sơ hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia - Ảnh: T.T

Chính sách BHTN có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2009, với mục tiêu hỗ trợ người thất nghiệp nhanh chóng quay trở lại thị trường lao động. Người tham gia được thụ hưởng 4 chế độ: trợ cấp thất nghiệp (TCTN), hỗ trợ học nghề, hỗ trợ tìm việc làm và bảo hiểm y tế trong thời gian hưởng TCTN.

Tính đến cuối năm 2023, toàn tỉnh có 3.424 doanh nghiệp (DN) đang hoạt động. Ảnh hưởng kéo dài của COVID-19 và khủng hoảng kinh tế toàn cầu dẫn đến việc nhiều DN trong lĩnh vực xuất khẩu hàng may mặc, chế biến, sản xuất gỗ thành phẩm trên địa bàn tỉnh thiếu đơn hàng, buộc phải cho NLĐ nghỉ giãn việc, cắt giảm thời gian làm việc, thậm chí một số đơn vị phải cắt giảm lao động.

Với vai trò là đơn vị tổ chức tiếp nhận, tư vấn, giải quyết các chế độ BHTN cho NLĐ, thời gian qua, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh nghiên cứu, cải thiện môi trường giao dịch, tăng cường công tác thông tin thị trường lao động, tư vấn giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giải quyết hưởng các chế độ BHTN đảm bảo chính xác, đúng đối tượng, chế độ, thời hạn.

Trung bình mỗi tháng, trung tâm tiếp nhận 420 hồ sơ giải quyết BHTN. Cùng với việc tiếp nhận hồ sơ theo hình thức trực tiếp, thực hiện Đề án 06 của Chính phủ, từ tháng 5/2022, trung tâm đã tổ chức tiếp nhận giải quyết hưởng TCTN qua Cổng Dịch vụ công quốc gia. Theo thống kê, trong năm 2023, trung tâm tiếp nhận 5.030 hồ sơ đăng ký hưởng TCTN, trong đó có 1.982 hồ sơ nộp trên cổng dịch vụ công, chiếm 39,4%. Đơn vị đã giải quyết cho 4.815 hồ sơ được hưởng TCTN theo đúng quy định.

Trong quý I/2024, số người nộp hồ sơ hưởng TCTN tiếp tục tăng với 804 trường hợp, trong đó, 732 trường hợp đã giải quyết. Đáng chú ý, số hồ sơ nộp qua cổng dịch vụ công chiếm 92,3%.

Chị Nguyễn Thị Thảo, ở thị trấn Hồ Xá, huyện Vĩnh Linh có 3 năm 8 tháng làm việc và đóng BHXH tại Công ty Cổ phần Phú Trương quốc tế, ở TP. Hồ Chí Minh. Sau khi về quê sinh con, chị Thảo không có ý định quay trở lại TP. Hồ Chí Minh làm việc nên đã quyết định nộp hồ sơ hưởng TCTN.

“Sau khi được tư vấn, tôi đã tự thao tác để chủ động nộp hồ sơ huởng TCTN bằng hình thức trực tuyến, rất thuận tiện, không phải mất thời gian đi xa để làm thủ tục này. Việc nộp hồ sơ để hưởng TCTN là giải pháp tạm thời trong thời gian tôi ở nhà chăm con nhỏ và chờ xin công việc mới. Bản thân tôi cũng mong muốn sớm tìm được công việc phù hợp ở quê để có nguồn thu nhập ổn định trang trải cuộc sống”, chị Thảo chia sẻ.

Theo Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Võ Văn Hoàn, thực tiễn cho thấy, một bộ phận NLĐ khi đến nộp hồ sơ trực tiếp, sau khi được cán bộ trung tâm tư vấn, giới thiệu việc làm thì lựa chọn nhận việc làm, quay trở lại thị trường lao động, không nộp hồ sơ hưởng TCTN, đó mới là mục tiêu lớn nhất mà chính sách BHTN hướng đến.

Năm 2023, tỉ lệ NLĐ không nộp hồ sơ hưởng TCTN sau khi được trung tâm tư vấn chiếm 3,3% (169/5.030 lao động). Trong đó, 132 lao động không đủ điều kiện hưởng TCTN, 26 lao động di chuyển qua tỉnh khác nộp hồ sơ, 11 lao động nhận việc làm ngay sau khi được tư vấn, không nộp hồ sơ hưởng TCTN. Trong 3 tháng đầu năm 2024, trong số 22 lao động nộp hồ sơ trực tiếp tại trung tâm thì có 17 lao động không đủ điều kiện hưởng TCTN được tư vấn giới thiệu việc làm trở lại, 5 lao động nhận việc làm ngay không nộp hồ sơ.

Chính sách BHTN góp phần hỗ trợ NLĐ trong thời gian thất nghiệp, đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, việc thực hiện BHTN vẫn còn gặp một số khó khăn như: một số nội dung văn bản quy phạm về BHTN chưa phù hợp với thực tế, chưa có công cụ quản lý phần mềm theo dõi tối ưu về việc làm của người lao động, một số DN còn nợ đọng bảo hiểm...

Ngoài việc trợ cấp hằng tháng, NLĐ hưởng BHTN còn được hỗ trợ học nghề với mức mỗi tháng 1,5 triệu đồng cho đào tạo nghề, thời gian học không quá 6 tháng. Tuy nhiên, việc thực hiện vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc.

Theo ông Võ Văn Hoàn, căn cứ về thời điểm ban hành quyết định hỗ trợ học nghề, trong đó lấy điều kiện tại khoản 4 Điều 49 Luật Việc làm “chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ đề nghị hưởng bảo hiểm thất nghiệp” để xác định ngày ban hành quyết định hỗ trợ học nghề từ ngày thứ 16 đến ngày thứ 20 kể từ ngày nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ học nghề là chưa phù hợp.

Mục tiêu của chính sách BHTN là bằng các giải pháp tạo việc làm, hỗ trợ học nghề để giúp NLĐ quay trở lại thị trường lao động trong thời gian sớm nhất. Do đó, cần điều chỉnh theo hướng rút ngắn thời gian giảm xuống còn 5 ngày làm việc, kể từ ngày NLĐ nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ học nghề để đảm bảo quyền lợi về việc học nghề, chuyển đổi nghề nghiệp trong khoảng thời gian NLĐ đang hưởng TCTN.

Cùng với việc triển khai thực hiện hiệu quả chính sách, thời gian tới, trung tâm đẩy mạnh việc tiếp nhận và giải quyết hồ sơ đề nghị hưởng TCTN trên cả hai hình thức là trực tiếp và trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giải quyết chế đội BHTN cho NLĐ; nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý thực hiện chính sách BHTN, đào tạo nghề cho lao động thất nghiệp, chuyển đổi số...

Qua đó, đề ra những giải pháp mang tính thiết thực, cụ thể giúp các cơ quan, đơn vị quản lý, đơn vị chi trả, đơn vị sử dụng lao động thực hiện tốt hơn nữa chính sách BHTN để BHTN thực sự phát huy hiệu quả, không chỉ trợ cấp trong thời gian lao động thất nghiệp mà còn giúp NLĐ sớm quay trở lại thị trường lao động, ổn định cuộc sống.

Thanh Trúc