Để đầu tư công là động lực thúc đẩy tăng trưởng

Thời gian qua, kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội đã được Nhà nước quan tâm đầu tư trên nhiều mặt, đóng góp quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng. Mặc dù vậy, vẫn có những công trình, dự án được triển khai nhưng chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra, làm giảm hiệu quả đầu tư của Nhà nước. Thực tế này cần được khắc phục để đầu tư công là động lực thúc đẩy tăng trưởng.

Nhà máy xử lý nước thải Quán Ngang (giai đoạn I) ở Khu công nghiệp Quán Ngang, huyện Gio Linh có tổng mức đầu tư 104 tỉ đồng, được khởi công vào tháng 11/2017, do Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị làm chủ đầu tư. Mục tiêu của dự án là cải thiện tình hình ô nhiễm nguồn nước và vệ sinh khu vực, thu hút thêm các nhà đầu tư vào Khu công nghiệp Quán Ngang.

Theo kế hoạch, công trình sẽ đi vào hoạt động trong năm 2020. Vậy nhưng, đến nay sau hơn 7 năm triển khai thi công, 7 lần xin gia hạn với những lý do khác nhau, công trình này vẫn chưa thể hoạt động và thời điểm nào nhà máy chính thức vận hành vẫn chưa thể xác định.

Trong khi đó, một số hạng mục của nhà máy trải qua thời gian dài đầu tư đã có dấu hiệu xuống cấp. Khu công nghiệp Quán Ngang được thành lập năm 2008, có tổng diện tích 321,73 ha, nhưng hiện vẫn chưa có nhà máy xử lý nước thải nào hoạt động tại đây.

Được triển khai thi công vào năm 2011, sau một thời gian tạm ngừng thực hiện rồi nhiều lần điều chỉnh nâng tổng mức đầu tư lên 44 tỉ đồng nhưng đến nay, công trình đường Nguyễn Trãi nối dài đoạn từ Quốc lộ 9 đến Trần Bình Trọng, thuộc địa bàn Phường 3, TP. Đông Hà, vẫn chưa thể hoàn thành.

Đoạn đường chỉ dài hơn 472 m này do UBND thành phố Đông Hà làm chủ đầu tư hiện đã hoàn thành nhưng đoạn giao nhau với Quốc lộ 9 vẫn còn khoảng 15 m chưa thi công mặt đường, chưa thể đấu nối do vướng rào chắn với Quốc lộ 9. Vậy nên, đường Nguyễn Trãi cũ và Nguyễn Trãi nối dài vẫn chưa thông, làm mất mỹ quan và an toàn giao thông đô thị. Nguyên nhân của tình trạng này là do việc đấu nối đường Nguyễn Trãi nối dài với Quốc lộ 9 phải có ý kiến của Khu Quản lý đường bộ II...

Đây chỉ hai trong các công trình, dự án đầu tư công kéo dài, chưa đạt yêu cầu, mục tiêu đề ra, làm giảm hiệu quả đầu tư của Nhà nước thời gian qua trên địa bàn tỉnh.

Nguyên nhân cơ bản dẫn đến thực trạng này là do chất lượng chuẩn bị dự án chưa tốt, chưa bám sát với điều kiện thực tế, chưa lường hết những khó khăn, vướng mắc phát sinh, khả năng cân đối nguồn vốn.

Có dự án phải điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư, gây khó khăn cho việc cân đối vốn và hoàn thành theo tiến độ; công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc làm chậm tiến độ thi công. Công tác kiểm tra, kiểm soát, thanh tra đầu tư công chưa được quan tâm đúng mức. Cùng với đó là chất lượng của các loại quy hoạch còn thấp, tính liên kết, tính dự báo còn hạn chế...

Đầu tư công chiếm tỉ trọng rất lớn trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội và được xem là động lực chính để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội. Ngày 1/3/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính ký ban hành Chỉ thị số 05/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên. Trong đó, xác định giải ngân vốn đầu tư công hiệu quả là giải pháp trọng tâm, lấy đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt và thu hút mọi nguồn lực xã hội...

Trước đó, ngày 20/2/2025, HĐND tỉnh Quảng Trị ban hành Nghị quyết số 04/2025/NQ-HĐND về điều chỉnh một số chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2025. Trong đó, điều chỉnh tốc độ tăng tổng sản phẩm trên địa bàn 8% so với năm 2024. Giải pháp trọng tâm thực hiện mục tiêu này được xác định là đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia ngay từ đầu năm 2025, phấn đấu tỉ lệ giải ngân cả năm đạt trên 95% kế hoạch.

Để nguồn lực đầu tư của Nhà nước phát huy tốt hiệu quả, các ngành, địa phương khi triển khai công trình, dự án về hạ tầng cần bám sát mục tiêu, định hướng, quy hoạch và phù hợp với kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn, kế hoạch vốn đầu tư công hằng năm được duyệt. Nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch được giao, nhất là chủ động nghiên cứu, nắm chắc và thực hiện tốt các chính sách, quy định của Nhà nước.

Nâng cao hiệu quả công tác chuẩn bị đầu tư, tính toán đầy đủ các yếu tố, coi trọng ý kiến tham gia của cộng đồng dân cư, các ngành chức năng. Lựa chọn đơn vị tư vấn, nhà thầu thi công đảm bảo đủ điều kiện năng lực, kinh nghiệm gắn với thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát chất lượng khảo sát, thiết kế xây dựng đúng quy trình, quy định.

Thường xuyên nắm bắt, kịp thời đề xuất cấp có thẩm quyền giải quyết những khó khăn, vướng mắc. Nâng cao năng lực và hiệu lực hoạt động của các cơ quan có nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra, giám sát kết quả quản lý, sử dụng đầu tư công và chuyên ngành xây dựng.

Cùng với đó, giải pháp không kém phần quan trọng là tiếp tục nâng cao năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước lĩnh vực này. Tăng cường vai trò giám sát của Mặt trận, các tổ chức đoàn thể, cộng đồng dân cư và cơ quan thông tin đại chúng trong công tác quản lý đầu tư và xây dựng. Kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về đầu tư công.

Anh Quân