Cấm giáo viên dạy thêm cho chính học sinh của mình là hợp lý

Những ngày qua, dư luận quan tâm nhiều đến việc dạy thêm, học thêm khi Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo bắt đầu có hiệu lực từ ngày 14/2/2025. Thông tư 29 có tác động rộng lớn trong xã hội, vì đối tượng liên quan là học sinh, phụ huynh, giáo viên và vấn đề dạy thêm, học thêm.

Trong các trường hợp không được dạy thêm, tổ chức dạy thêm nêu tại Điều 4 của Thông tư 29, có quy định “giáo viên đang dạy học tại các nhà trường không được dạy thêm ngoài nhà trường có thu tiền của học sinh đối với học sinh mà giáo viên đó đang được nhà trường phân công dạy học theo kế hoạch giáo dục của nhà trường”. Đây là điểm mới so với Thông tư 17/2012/TT-BGDĐT và đang được đưa ra tranh luận nhiều trên mạng xã hội với các quan điểm khác nhau. Vậy, quy định này có hợp lý không?

Trước đây, Thông tư 17/2012 quy định giáo viên đang hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập không được dạy thêm ngoài nhà trường đối với học sinh mà giáo viên đang dạy chính khóa khi chưa được sự cho phép của thủ trưởng cơ quan quản lý giáo viên đó. Quy định này căn cứ vào Luật Viên chức, đó là viên chức “được ký hợp đồng vụ, việc với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác mà pháp luật không cấm nhưng phải hoàn thành nhiệm vụ được giao và có sự đồng ý của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập”.

Tuy nhiên, Thông tư 17/2012 đã bỏ qua điều kiện “phải hoàn thành nhiệm vụ được giao” (mặc dù rất khó xác định); hơn nữa, quyền quyết định việc cho giáo viên dạy thêm với chính học sinh của họ thuộc về thủ trưởng đơn vị. Do quy định thiếu chặt chẽ nên đã bị lạm dụng, xảy ra tình trạng giáo viên cắt giảm chương trình, kiến thức cần truyền đạt trên lớp để dạy thêm ở ngoài.

Từ đó, nhằm tránh bị bất lợi trong đánh giá kết quả học tập và tiếp thu kiến thức, học sinh phải vừa học trên lớp, vừa học thêm ngoài nhà trường cùng môn học với một giáo viên. Hệ quả là làm tăng chi phí tài chính, thời gian, ảnh hưởng đến việc học các môn khác và sự phát triển toàn diện của học sinh. Vậy nên, phải cấm giáo viên dạy thêm có thu tiền từ học sinh mà mình trực tiếp giảng dạy trên lớp.

Xét về mặt đạo đức, giáo viên phải có trách nhiệm giảng dạy hết mình trong truyền đạt kiến thức cho học sinh. Việc giáo viên giữ lại một phần kiến thức nhằm “buộc” học sinh phải học thêm sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực đến sứ mệnh của nền giáo dục, đồng thời tạo sự bất bình đẳng giữa các học sinh vì không phải học sinh nào cũng có khả năng tài chính để học thêm.

Vậy, để cho giáo viên khách quan, thực hiện đúng nhiệm vụ, đạo đức nhà giáo, thì phải không để lợi ích tài chính chi phối trong quá trình giảng dạy chính khóa của giáo viên. Muốn làm được điều này, yêu cầu thiết kế pháp luật phải bịt kẽ hở để giáo viên được “trong sáng” trong thời gian giảng dạy chính khóa.

Ngoài vấn đề về đạo đức, một nguyên tắc trong xây dựng pháp luật là không để xảy ra xung đột từ các quy định pháp lý. Luật Phòng, chống tham nhũng quy định người có chức vụ, quyền hạn không được lợi dụng vị trí công tác để trục lợi cá nhân. Trong khi đó Thông tư 17/2012 cho phép giáo viên dạy thêm có thu tiền đối với học sinh mình dạy chính khóa nếu được sự cho phép của thủ trưởng cơ quan quản lý giáo viên đó.

Như vậy là có sự thiếu đồng bộ, xảy ra xung đột giữa các văn bản pháp luật. Bởi, khi giáo viên dạy thêm và thu tiền từ học sinh mà mình trực tiếp giảng dạy chính khóa, họ sẽ bị rơi vào tình huống xung đột lợi ích, trái với nguyên tắc minh bạch trong thực thi nhiệm vụ công. Thông tư 29/2024 đã khắc phục những tiêu cực có thể xảy ra, bảo đảm pháp luật được đồng bộ, thống nhất, loại bỏ nguy cơ lạm dụng dạy thêm, học thêm để làm méo mó quá trình giảng dạy, ảnh hưởng đến sự nghiệp giáo dục.

Như vậy, nhìn từ góc độ đạo đức và pháp luật, có thể khẳng định rằng, việc cấm giáo viên dạy thêm có thu tiền từ học sinh mà giáo viên đó trực tiếp giảng dạy chính khóa là hoàn toàn hợp lý, nhằm bảo đảm công bằng và minh bạch, tránh xung đột lợi ích trong giáo dục. Quy trình này còn góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy trong giờ chính khóa, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp của giáo viên, đồng thời tạo môi trường học tập lành mạnh cho học sinh.

Tùng Lâm