Trung Quốc đẩy mạnh phát triển AI trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu

Đặt mục tiêu tự chủ công nghệ và dẫn đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Trung Quốc đang tăng tốc huy động toàn bộ nguồn lực nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn chiến lược và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng quyết liệt.

Tháo gỡ các điểm nghẽn then chốt

Tại phiên họp nghiên cứu của Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc ngày 26/4, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh việc tận dụng “toàn bộ hệ thống quốc gia mới” nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn then chốt, đặc biệt trong các lĩnh vực như chip cao cấp và phần mềm nền tảng.

Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc đối mặt với áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng từ Mỹ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), một trong những mặt trận then chốt của cuộc đua công nghệ toàn cầu. Kể từ cuối năm 2022, khi OpenAI ra mắt ChatGPT, sự cạnh tranh giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết.

Theo Tân Hoa Xã, lãnh đạo Trung Quốc nhấn mạnh, mặc dù quốc gia này đã đạt được một số tiến bộ trong lĩnh vực AI, song vẫn còn những khoảng cách lớn so với các nước dẫn đầu. Bắc Kinh đặt mục tiêu không chỉ thu hẹp khoảng cách mà còn vươn lên dẫn đầu toàn cầu về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI.

Trung Quốc đẩy mạnh phát triển trí tuệ nhân tạo. Ảnh: CCTV

Để đạt được điều đó, Trung Quốc sẽ tập trung vào việc tăng cường nghiên cứu cơ bản, phát triển chip cao cấp, phần mềm nền tảng, cũng như xây dựng hệ thống phần mềm - phần cứng AI độc lập, có thể kiểm soát và đảm bảo tính cộng tác. Lãnh đạo Trung Quốc cũng yêu cầu đẩy mạnh đào tạo nhân lực AI ở mọi cấp độ và thúc đẩy môi trường đổi mới sáng tạo.

Cảnh báo về những rủi ro tiềm tàng từ AI

Bên cạnh việc nhấn mạnh cơ hội, Bắc Kinh cũng cảnh báo về những rủi ro tiềm tàng mà AI mang lại, yêu cầu sớm hoàn thiện hệ thống pháp luật, quy định kỹ thuật, tiêu chuẩn đạo đức liên quan tới công nghệ này. Một hệ thống cảnh báo rủi ro và cơ chế ứng phó khẩn cấp được xác định là cần thiết để bảo đảm AI phát triển an toàn, đáng tin cậy và có thể kiểm soát.

Theo giới quan sát, cam kết mới cho thấy Trung Quốc đang tìm cách vượt qua những rào cản do chính sách kiểm soát công nghệ của Mỹ. Các biện pháp hạn chế xuất khẩu chip tiên tiến, thiết bị bán dẫn và phần mềm hỗ trợ thiết kế do Washington áp đặt đã tạo ra thách thức lớn đối với ngành công nghiệp AI của Bắc Kinh. Tuy nhiên, một số công ty Trung Quốc vẫn cho thấy khả năng thích ứng nhanh chóng.

Một ví dụ tiêu biểu là công ty khởi nghiệp DeepSeek. Vào tháng 1 năm nay, DeepSeek đã ra mắt chatbot R1, đạt hiệu suất tương đương với các mô hình tiên tiến của Mỹ, dù được đào tạo trên cơ sở hạ tầng công nghệ kém tiên tiến hơn. Thành công này đã thu hút sự chú ý toàn cầu, đồng thời thách thức nhận định về việc các biện pháp kiểm soát công nghệ có thể cản trở tiến trình phát triển AI của Trung Quốc.

Ngoài các sáng kiến doanh nghiệp, Bắc Kinh còn chủ trương xây dựng hệ sinh thái AI bền vững thông qua việc thúc đẩy chính sách hỗ trợ, bao gồm ưu đãi thuế, đầu tư công nghệ và quy định mua sắm chính phủ nhằm ưu tiên sản phẩm nội địa.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, lãnh đạo Trung Quốc cũng nhấn mạnh vai trò hợp tác quốc tế, đặc biệt với các quốc gia đang phát triển ở Nam Bán cầu, để thu hẹp khoảng cách công nghệ toàn cầu và thúc đẩy một trật tự AI công bằng hơn. Quan điểm này từng được nêu rõ trong các hội nghị quốc tế về quản trị AI mà Bắc Kinh tham dự.

Giới chuyên gia nhận định, mặc dù các thách thức kỹ thuật và hạn chế tiếp cận nguồn lực công nghệ cao cấp vẫn tồn tại, Trung Quốc đã cho thấy quyết tâm lớn trong việc bứt phá.

“Nếu Trung Quốc thành công trong việc xây dựng các chuỗi cung ứng độc lập cho AI, tác động đối với cán cân công nghệ toàn cầu sẽ rất đáng kể”, một chuyên gia tại Viện nghiên cứu Công nghệ Quốc tế ở Singapore bình luận.

Chú trọng quản trị và đạo đức trong AI

Song song với việc phát triển công nghệ, Trung Quốc cũng đặc biệt chú trọng đến khía cạnh quản trị và đạo đức trong AI. Các bộ quy tắc ứng xử, tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định pháp lý về AI hiện đang được các cơ quan chức năng nước này gấp rút xây dựng.

Trong bài phát biểu mới nhất, lãnh đạo Trung Quốc nhấn mạnh: "Chúng ta phải tiếp tục tăng cường nghiên cứu cơ bản, tập trung nỗ lực vào việc chinh phục các công nghệ lõi như chip cao cấp và phần mềm cơ bản, đồng thời xây dựng hệ thống phần mềm và phần cứng AI độc lập, có thể kiểm soát và có tính cộng tác." Bên cạnh đó, cũng cần nhanh chóng thiết lập cơ chế giám sát và phản ứng kịp thời để bảo đảm an toàn trong phát triển AI.

Tầm nhìn của Bắc Kinh đặt AI trở thành trụ cột trong quá trình chuyển đổi kinh tế, từ nền công nghiệp sản xuất truyền thống sang nền kinh tế tri thức dựa trên đổi mới sáng tạo. Dù con đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với chiến lược tổng thể, Trung Quốc đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ nhằm nắm bắt cơ hội chiến lược do cuộc cách mạng công nghệ này mang lại.

Luật Anh