Điều gì khiến nhân dân tệ “trỗi dậy” giữa biến động toàn cầu?

Xu hướng sử dụng đồng nhân dân tệ (NDT) trong thanh toán quốc tế đang có dấu hiệu gia tăng, khi ngày càng nhiều doanh nghiệp trên thế giới tìm kiếm các lựa chọn thanh toán đa dạng và ổn định hơn trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu diễn biến khó lường.

Đây là một trong những điểm nổi bật được nêu trong báo cáo khảo sát do Viện Tiền tệ Quốc tế thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc công bố mới đây.

Theo các chuyên gia kinh tế, những biến động trên thị trường tài chính toàn cầu thời gian qua đã tạo điều kiện thuận lợi để đồng NDT từng bước mở rộng hiện diện quốc tế. Nhu cầu đa dạng hóa phương thức thanh toán và giảm phụ thuộc vào một loại tiền tệ duy nhất đang dần trở thành chiến lược của nhiều doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh nhiều biến số.

Xu hướng sử dụng đồng nhân dân tệ (NDT) trong thanh toán quốc tế đang có dấu hiệu gia tăng. Ảnh: Xinhua

Kết quả khảo sát trong quý IV/2024 cho thấy tỷ lệ doanh nghiệp có kế hoạch tăng cường sử dụng đồng NDT trong giao dịch quốc tế đã tăng từ 21,5% trong quý II lên 23% vào cuối năm và tiếp tục nhích lên gần 24% trong quý đầu năm 2025. Trong số này, khoảng 68% doanh nghiệp cho biết đang sử dụng đồng NDT trong thanh toán thương mại xuyên biên giới, và 53% áp dụng trong giao dịch ngoại hối.

Giáo sư Yang Changjiang từ Đại học Phúc Đán nhận định các biến động gần đây trong thị trường trái phiếu có thể mở ra những thay đổi dài hạn trong hành vi tài chính toàn cầu.

“Dòng vốn quốc tế đang có xu hướng phân tán hơn. Đây là thời điểm để các nền kinh tế đang phát triển, trong đó có Trung Quốc, thúc đẩy vai trò của đồng tiền quốc gia trong thanh toán toàn cầu.”

Cùng với sự gia tăng trong sử dụng thực tế, Trung Quốc cũng đẩy mạnh phát hành trái phiếu bằng đồng NDT, còn gọi là trái phiếu “gấu trúc”. Theo dữ liệu từ cơ quan chức năng, giá trị phát hành tích lũy của loại trái phiếu này đã đạt 950 tỷ NDT (tương đương khoảng 130,4 tỷ USD) tính đến giữa tháng 4/2025 - một con số cho thấy sức hấp dẫn ngày càng lớn đối với các nhà phát hành và nhà đầu tư quốc tế.

Tuy nhiên, so với USD, mức độ phổ biến của đồng NDT trên thị trường quốc tế vẫn còn khiêm tốn. Theo số liệu từ hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT, trong tháng 3/2025, đồng NDT chiếm 4,13% thị phần thanh toán toàn cầu - xếp thứ tư sau các đồng tiền lớn khác, trong khi USD vẫn dẫn đầu với 49,08%. Về dự trữ ngoại hối, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đồng NDT hiện chiếm khoảng 2,18% tổng dự trữ toàn cầu, so với 57,8% của USD.

Một số rào cản vẫn tồn tại trong quá trình quốc tế hóa đồng NDT. Khoảng 40% doanh nghiệp được khảo sát cho biết các đối tác thương mại của họ chưa sẵn sàng chuyển sang sử dụng đồng NDT trong thanh toán. Ngoài ra, các yếu tố như khả năng chuyển đổi, chính sách kiểm soát vốn và tính nhạy cảm trước biến động bên ngoài cũng được nhắc đến như những yếu tố cần được tiếp tục cải thiện.

Dù vậy, các chuyên gia cho rằng hệ thống tiền tệ quốc tế đang có xu hướng chuyển dịch theo hướng đa cực hóa, và điều này tạo điều kiện thuận lợi để các đồng tiền mới, trong đó có NDT, gia tăng vai trò trên thị trường toàn cầu. Phó Giám đốc Viện Tiền tệ Quốc tế, bà Tu Yonghong, nhận định: “Một hệ thống thanh toán quốc tế đa dạng và linh hoạt hơn sẽ góp phần nâng cao tính ổn định và cân bằng cho thương mại toàn cầu.”

Bà Tu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy hợp tác trong khu vực để mở rộng thanh toán xuyên biên giới, bao gồm cả việc nghiên cứu và áp dụng NDT kỹ thuật số. Trong bối cảnh đó, việc mở rộng kết nối thông qua các sáng kiến như Vành đai và Con đường được kỳ vọng sẽ góp phần tạo ra không gian mới cho đồng NDT trong hệ sinh thái tài chính toàn cầu.

Dù còn khoảng cách lớn với các đồng tiền chủ đạo, Trung Quốc đang có những bước đi thận trọng nhưng bền vững để nâng cao vai trò quốc tế của đồng NDT. Với điều kiện thị trường thuận lợi và những cải cách tiếp theo trong chính sách tài chính – tiền tệ, NDT được kỳ vọng sẽ dần khẳng định vị thế ngày càng lớn hơn trên bản đồ thanh toán và đầu tư quốc tế.

An Thái