Thầm lặng giữ rừng đầu nguồn

(QT) - Đến bây giờ, những cánh rừng già nguyên sinh đã tỏa bóng, bao bọc nhiều bản làng đồng bào Vân Kiều, Pa Kô hiền hòa. Núi rừng trở nên bình yên hơn dưới bước chân thầm lặng của các thành viên tổ đội quần chúng bảo vệ rừng. Họ chính là “cánh tay nối dài” cùng lực lượng kiểm lâm giữ gìn những cánh rừng xanh…

Rừng nguyên sinh được tổ đội quần chúng bảo vệ rừng bảo vệ nghiêm ngặt

Chiều muộn, anh Nguyễn Văn Thông (42 tuổi) và anh Hồ Văn Lợi (36 tuổi) vừa tuần tra trên diện tích rừng được giao, trở về bản Tà Lao (xã Tà Long, huyện Đakrông) để ăn tối với gia đình. Bên bếp lửa hồng trong căn nhà sàn ở cuối bản Tà Lao, câu chuyện về những ngày “ăn của rừng rưng rưng nước mắt” của anh Thông với tôi cứ kéo dài mãi. Theo anh Thông, trước đây khi chưa thành lập Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông, nhiều người dân bản Tà Lao cũng như người dân ở các bản khác nằm ở vùng đệm khu bảo tồn đều gián tiếp phá rừng. Từ bao đời nay, khi làm nhà cửa, đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô đều vào rừng chặt cây lấy gỗ. Đến mùa phát rẫy thì họ phá rừng làm nương rẫy. Khi rẫy cũ hết màu mỡ, họ lại đi tìm phát rẫy mới. Họ cũng thường vào rừng đặt bẫy để săn bắt thú rừng cải thiện bữa ăn….

Năm 2001, khi thành lập Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông, tình trạng người dân lén lút phá rừng, săn bắt thú rừng vẫn còn diễn ra bởi lực lượng kiểm lâm mỏng nên không thể quản lý hết diện tích hàng chục nghìn héc ta rừng. Những năm gần đây, các tổ đội quần chúng bảo vệ rừng được thành lập đã ngăn chặn có hiệu quả tình trạng xâm hại rừng cũng như săn bắt thú rừng trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông. “Tôi tham gia tổ quần chúng bảo vệ rừng của xã Tà Long từ năm 2012, nhận bảo vệ 143 ha rừng. Trước đây, khi cán bộ kiểm lâm vào vận động dân bản tham gia tổ quần chúng bảo vệ rừng, người dân ngại ngần không muốn tham gia vì thấy rừng thì rộng lớn, làm sao mà giữ nổi và giữ rừng thì được cái gì? Rồi người dân được cán bộ kiểm lâm giải thích rằng rừng bao la nhưng cứ tiếp tục chặt phá thì rừng cũng sẽ cạn kiệt; thú rừng cứ săn bắt vô tội vạ thì rồi cũng bị tận diệt. Sống gần rừng, dựa vào rừng thì phải tham gia bảo vệ rừng, vì rừng giữ đất, giữ nước, điều hòa khí hậu, rừng chính là nguồn sống của con người … Thế là người dân dần nghe ra, tích cực tham gia tổ quần chúng bảo vệ rừng cho đến bây giờ”, anh Thông nói.

Đang trò chuyện thì anh Lợi đến nhà để bàn chuyện tuần tra rừng trong tuần tới. Anh Lợi góp chuyện: “Tôi tham gia tổ quần chúng bảo vệ rừng từ năm 2014, được giao bảo vệ 160 ha rừng. Công việc của tổ quần chúng bảo vệ rừng xã Tà Long là cứ mỗi tuần theo lịch của các cán bộ Hạt Kiểm lâm Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông để tiến hành tuần tra. Mỗi chuyến tuần tra trong rừng dài nhất là khoảng 2 - 3 ngày, còn ít thì 1 ngày. Dù là dân bản địa, nhưng trước chuyến đi dài ngày trong rừng, chúng tôi phải chuẩn bị lương thực, thực phẩm chu đáo. Các chuyến đi này đều có cán bộ kiểm lâm đi cùng. Ngoài việc tuần tra rừng theo lịch đã được ấn định, các thành viên của tổ khi làm nương rẫy hay ở trong bản, chỉ cần thấy người lạ xuất hiện hoặc đám khói bốc lên trong rừng là phải báo với cán bộ kiểm lâm, rồi lập tức đến nơi để tìm hiểu, xử lý…”.

Anh Ngô Kim Thái, Giám đốc Ban Quản lý kiêm Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông cho biết, đơn vị có nhiệm vụ quản lý, bảo vệ rừng của Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông với diện tích 37.681,1 ha. Khu bảo tồn có 8 xã vùng đệm gồm xã Đakrông, Ba Nang, Tà Long, Húc Nghì, A Bung, Triệu Nguyên, Ba Lòng, Hải Phúc (huyện Đakrông). Diện tích rừng thì rộng lớn, trong khi đó lực lượng kiểm lâm của Hạt Kiểm lâm Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông chỉ có 8 công chức kiểm lâm, 10 hợp đồng lao động làm nhiệm vụ chuyên trách bảo vệ rừng. Từ năm 2011, các tổ quần chúng bảo vệ rừng được thành lập ở một số xã vùng đệm Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông. Chính việc thành lập các tổ đội quần chúng bảo vệ rừng ở các xã trọng điểm về rừng đã giúp lực lượng kiểm lâm đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả tình trạng xâm hại rừng. Hiện Hạt Kiểm lâm Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông đã thành lập 5 tổ quần chúng bảo vệ rừng với 72 thành viên ở các xã Ba Lòng, Triệu Nguyên, Hải Phúc, Húc Nghì, Tà Long, huyện Đakrông. Mỗi thành viên tham gia tổ quần chúng bảo vệ rừng phụ trách bảo vệ diện tích trên 100 ha. Các tổ tiến hành tuần tra bình quân 2 lần/tuần. Khi tuần tra luôn có lực lượng kiểm lâm đi cùng để xử lý các tình huống xảy ra. Ngoài việc tuần tra bảo vệ diện tích rừng được giao, các thành viên của tổ có nhiệm vụ tuyên truyền, vận động người dân bảo vệ rừng, không chặt phá rừng. Những thành viên trong tổ luân phiên tuần tra, không cho người vào rừng khai thác, săn bắn trên diện tích rừng được bảo vệ; về mùa khô hanh chủ động các phương án trực phòng cháy rừng, khoanh vùng những nơi có nguy cơ cháy cao, tham mưu UBND xã, kiểm lâm địa bàn xây dựng các phương án phòng chống cháy rừng.

Trên thực tế, hiệu quả của chương trình giao rừng cho người dân bảo vệ không chỉ được đánh giá bằng những con số thống kê khô khan về diện tích rừng đã được bảo vệ nghiêm ngặt hằng năm. Riêng đối với vùng đồng bằng, những năm gần đây, cường độ lũ lụt đã không còn khốc liệt; gió Tây Nam không còn bỏng rát như trước…chính là nhờ phần lớn những cánh rừng đầu nguồn nơi miền tây Quảng Trị đã xanh tốt, phục hồi trở lại. Trong nỗ lực chung để bảo vệ rừng đầu nguồn, có sự đóng góp thầm lặng của những tổ đội quần chúng bảo vệ rừng.

Hoàng Tiến