Quan tâm hơn nữa về phát triển công nghiệp hỗ trợ

Xác định công nghiệp hỗ trợ (CNHT) là một trong những lĩnh vực quan trọng, tạo động lực thúc đẩy sản xuất công nghiệp phát triển hơn, những năm qua, cùng với chính sách ưu đãi đầu tư phát triển CNHT của Chính phủ, Quảng Trị đã triển khai một số chương trình, kế hoạch nhằm kêu gọi, thu hút đầu tư vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, đến nay, việc phát triển CNHT trên địa bàn tỉnh vẫn rất hạn chế.

CNHT là lĩnh vực sản xuất nguyên vật liệu, phụ kiện, phụ tùng, linh kiện bán thành phẩm để cung cấp cho ngành công nghiệp sản xuất, chế biến, lắp ráp các sản phẩm hoàn chỉnh. Tại Quảng Trị, ngày 27/12/2017, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3716/QĐ-UBND phê duyệt Chương trình phát triển CNHT tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2018 - 2022. Mục tiêu chung là khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển CNHT làm nhân tố thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, tăng khả năng cạnh tranh, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất trên địa bàn.

Sản xuất các sản phẩm CNHT phục vụ sản xuất trong nước và xuất khẩu, từng bước tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu ở một số chuyên ngành, lĩnh vực có khả năng đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế và hướng tới xuất khẩu. Mục tiêu cụ thể của chương trình là đến năm 2022, phấn đấu đưa hoạt động phát triển CNHT trên địa bàn tỉnh góp phần tăng tỉ trọng công nghiệp trong cơ cấu kinh tế GRDP của tỉnh đạt 20%-25%, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm 75%-80% GRDP của ngành công nghiệp.

Theo đó, tỉnh Quảng Trị tập trung ưu tiên phát triển sản phẩm CNHT cho các ngành: dệt - may, điện tử, da - giày, sản xuất lắp ráp ô tô, cơ khí chế tạo và công nghiệp công nghệ cao. Bên cạnh đó, ngày 24/9/2018, Tỉnh ủy ban hành chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 22/3/2018 của Bộ Chính trị về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu đưa ngành công nghiệp phát triển, nâng cao giá trị, tỉ trọng trong cơ cấu kinh tế trong đó có lĩnh vực CNHT.

Sau 5 năm thực hiện Chương trình phát triển CNHT giai đoạn 2018 - 2022, đơn vị được tỉnh giao chủ trì thực hiện chương trình là Sở Công thương đã phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển CNHT nhằm thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, việc phát triển CNHT trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế, thách thức.

Theo đánh giá của Sở Công thương, trong những năm gần đây, mặc dù trình độ sản xuất và công nghệ của doanh nghiệp trên địa bàn từng bước được cải thiện, tuy nhiên các sản phẩm sản xuất chủ yếu vẫn là linh kiện và chi tiết đơn giản, chưa áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế. Thông qua việc hướng dẫn doanh nghiệp đăng ký tham gia chương trình, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp cho biết, thời gian qua trên địa bàn tỉnh chưa có doanh nghiệp đáp ứng điều kiện tham gia vào chuỗi sản xuất và cung ứng các sản phẩm CNHT để được hỗ trợ theo chương trình của tỉnh.

Đến đầu năm 2023, Nhà máy Sangshin Central Việt Nam (của Công ty TNHH Sangshin Central Việt Nam thuộc Tập đoàn điện tử Sangshin Central Electronics Hàn Quốc) đi vào hoạt động tại Cụm công nghiệp Đông Ái Tử, thị trấn Ái Tử, huyện Triệu Phong là doanh nghiệp đầu tiên sản xuất linh kiện điện tử được đầu tư với quy mô bài bản nhất trên địa bàn tỉnh.

Nhiều “cái khó” đang “bó cái khôn” khiến mục tiêu phát triển CNHT của tỉnh không đạt được kết quả như mong muốn như cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, chưa có các nhà máy công nghiệp lớn sản xuất theo chuỗi sản phẩm nên nhà đầu tư không mặn mà tham gia vào lĩnh vực này. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh chủ yếu là vừa và nhỏ, năng lực tài chính hạn chế, quy mô sản xuất nhỏ, nguồn lực và công nghệ đều chưa đáp ứng được các điều kiện cần thiết để tham gia sản xuất trong các ngành CNHT.

Trên thực tế phát triển CNHT không chỉ dành riêng cho quốc gia hay địa phương nào bởi trong xu thế hội nhập, mỗi địa phương không thể đứng ngoài sân chơi toàn cầu hóa, không thể “tự cung, tự cấp” như trước mà cần tham gia chuỗi cung ứng là xu thế tất yếu. Các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trên thế giới sẵn sàng hợp tác với địa phương nếu hai bên có cùng quan điểm, chia sẻ lợi ích kinh tế và phù hợp với các thông lệ quốc tế.

Phát triển CNHT qua tiếp nhận công nghệ hiện đại là phương thức “đi tắt - đón đầu” hiệu quả, giảm chi phí, đồng thời mang lại cho địa phương đội ngũ cán bộ, lao động có chất lượng. Có thể nói, phát triển CNHT là một yếu tố quan trọng để góp phần thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, rút ngắn khoảng cách về trình độ quản lý với các trung tâm lớn trong nước, đẩy nhanh phát triển kinh tế nói chung và công nghiệp nói riêng.

Vì thế, tỉnh cần quan tâm đưa CNHT vào chương trình phát triển công nghiệp trọng tâm của tỉnh, tiếp tục nghiên cứu xây dựng chính sách riêng của địa phương trong thu hút đầu tư và phát triển CNHT nhằm tạo môi trường đầu tư thông thoáng, hấp dẫn hơn. Cần tăng cường mối liên hệ với các bộ, ngành, các tập đoàn kinh tế lớn để có kênh thông tin trong xúc tiến đầu tư, nhất là có cơ hội tham gia vào các chương trình xúc tiến đầu tư quốc gia của Chính phủ.

Quảng Trị có nhiều thuận lợi trong vận chuyển hàng hóa trong nước và hoạt động xuất, nhập khẩu bằng cả đường bộ, đường biển và trong tương lai sẽ có cảng hàng không. Tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây đi qua địa bàn Quảng Trị cũng là lợi thế rất lớn để doanh nghiệp khai thác mở rộng thị trường sang các nước trong khu vực, là điều kiện để thúc đẩy CNHT trên địa bàn tỉnh phát triển.

Vì thế, tỉnh cần có chính sách kết nối, xúc tiến thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực CNHT; hỗ trợ đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của các chuỗi sản xuất toàn cầu trong quản trị doanh nghiệp, quản trị sản xuất; hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu phát triển, ứng dụng chuyển giao và đổi mới công nghệ trong sản xuất thử nghiệm linh kiện, phụ tùng, nguyên vật liệu vào các khu công nghiệp, khu kinh tế, nhất là tại Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị.

Mai Lâm