Thúc đẩy chuyển đổi số đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua nhiều nội dung quan trọng, gồm: Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đây là những quyết sách có ý nghĩa lịch sử nhằm đáp ứng chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị, mở ra không gian phát triển mới, thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trong bối cảnh đó, để đảm bảo việc xây dựng tổ chức bộ máy tinh gọn, vận hành hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp, chuyển đổi số được xác định là công cụ mang tính đột phá, cho phép tổ chức lại toàn bộ hoạt động của bộ máy trên nền tảng số hóa, dữ liệu số và tương tác số, vận hành đồng bộ, thông suốt và không gián đoạn.

Công cuộc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp không đơn thuần là một sự thay đổi về địa giới hành chính, mà là sự tái cấu trúc toàn diện từ tổ chức bộ máy đến nền tảng vận hành, đổi mới phương thức làm việc của các cơ quan trong hệ thống chính trị, trong đó việc cấu trúc lại quy trình, phân cấp, phân quyền gắn liền với việc ứng dụng công nghệ tạo nền tảng vững chắc cho quản trị quốc gia hiện đại và phát triển bền vững.

Để việc cải cách tổ chức bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính vận hành thống nhất, đồng bộ, liên thông trong toàn hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương, phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đã ban hành Kế hoạch số 02- KH/BCĐTW, ngày 19/6/2025 về thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Theo đó, kế hoạch được chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn cấp bách (đến ngày 30/6/2025), tập trung tháo gỡ ngay các điểm nghẽn về thể chế, hạ tầng, dữ liệu để bảo đảm hệ thống chính quyền địa phương 2 cấp sau sáp nhập vận hành thông suốt, liên tục, hiệu quả từ ngày 1/7/2025, không để xảy ra tình trạng gián đoạn, ách tắc trong giải quyết thủ tục hành chính, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của người dân và doanh nghiệp.

Giai đoạn đột phá (đến ngày 31/12/2025), khắc phục cơ bản những tồn tại, yếu kém cố hữu về chuyển đổi số trong toàn hệ thống chính trị. Hoàn thiện các nền tảng dùng chung, chuẩn hóa và kết nối các cơ sở dữ liệu quan trọng, nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Một trong những điều kiện tiên quyết đảm bảo chính quyền địa phương hoạt động không gián đoạn, tiếp tục phục vụ người dân và doanh nghiệp hiệu quả là việc duy trì hệ thống công nghệ thông tin vận hành ổn định, an toàn và xuyên suốt giữa cấp xã, cấp tỉnh và trung ương.

Để chuẩn bị thực hiện sáp nhập hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị thành tỉnh Quảng Trị mới, vận hành chính quyền địa phương hai cấp đồng bộ, thông suốt từ 1/7/2025, lãnh đạo hai tỉnh đã tập trung chỉ đạo rà soát, điều chỉnh và bổ sung đề án, kế hoạch chuyển đổi số đã được ban hành ở địa phương nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới, phù hợp với tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Triển khai các giải pháp trọng tâm tháo gỡ các điểm nghẽn, khó khăn đang cản trở tiến trình chuyển đổi số, bảo đảm điều kiện vận hành chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt, không gián đoạn.

Thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị không đơn thuần chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà là một chiến lược cải cách tổng thể mang tính chính trị - hành chính sâu rộng, đòi hỏi toàn hệ thống chính trị đổi mới tư duy, phương thức tổ chức công việc, cách thức vận hành bộ máy.

Trong đó, mọi giải pháp phải hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy, phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo quan trọng hàng đầu.

Mô hình kiến trúc được tinh gọn, tập trung vào các chức năng cốt lõi của chính quyền số, vận hành trên nguyên tắc “Một hệ thống thống nhất - Một dữ liệu duy nhất - Một dịch vụ liền mạch”. Trong đó, Ban Chỉ đạo Trung ương đóng vai trò tổng chỉ huy; Chính phủ và các bộ ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn và chịu trách nhiệm về quản trị dữ liệu của quốc gia; ban chỉ đạo cấp tỉnh là cơ quan chịu trách nhiệm toàn diện việc triển khai tại địa phương; xã là cấp thực thi, tuyến đầu phục vụ người dân, bảo đảm thực hiện thông suốt các dịch vụ công và tạo lập dữ liệu mới “đúng - đủ - sạch - sống - thống nhất - dùng chung” từ ngày 1/7/2025.

Người dân và doanh nghiệp tương tác với toàn bộ hệ thống qua một cửa duy nhất là Cổng Dịch vụ công quốc gia và ứng dụng VNeID. Mục tiêu giai đoạn đột phá đến ngày 31/12/2025, thực hiện việc cung cấp tập trung các dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia đối với toàn bộ TTHC đủ điều kiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình, một phần, theo hướng thống nhất, đồng bộ trên toàn quốc, từng bước thay thế các dịch vụ công trực tuyến riêng lẻ tại cấp tỉnh.

Việc sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp không phải là điều mới trên thế giới, song là thách thức lớn đối với quốc gia đang trong giai đoạn số hóa như Việt Nam.

Để chuyển đổi số thực sự giúp tái tổ chức bộ máy hiệu quả hơn trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, yêu cầu toàn hệ thống chính trị triển khai với tinh thần khẩn trương, quyết liệt, đồng bộ, có sản phẩm cụ thể, có tiến độ rõ ràng, gắn với trách nhiệm người đứng đầu các cấp. Quá trình thực hiện kế hoạch thúc đẩy chuyển đổi số bài bản sẽ không tạo ra sự xáo trộn, mà là cơ hội, bước đi chiến lược để xây dựng bộ máy tinh gọn, vận hành hiệu quả, kiến tạo không gian số quốc gia thống nhất, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn.

Thanh Hải