Quản lý nhà nước về trật tự xây dựng có bị buông lỏng?

(QT) - Thời gian qua, trên địa bàn thành phố Đông Hà (Quảng Trị) liên tiếp xảy ra những vụ vi phạm các quy định pháp luật về xây dựng dẫn đến các vụ tranh chấp đất đai giữa các hộ dân. Việc phát sinh các vụ tranh chấp đất đai có nguyên nhân từ việc không tuân thủ các quy định pháp luật về xây dựng khiến dư luận đặt câu hỏi về công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực trật tự xây dựng đang bị buông lỏng? Và khi lĩnh vực này bị buông lỏng, hậu quả xã hội không thể đong đếm được.

Những năm gần đây, nhiều chính sách, quy định pháp luật khó thực hiện trên thực tế do yếu tố lịch sử để lại và mất rất nhiều thời gian, công sức để tháo gỡ, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản. Hơn ai hết, chính các cơ quan chức năng thấu hiểu rõ những khó khăn trong lĩnh vực của mình quản lý khi bị yếu tố lịch sử chi phối. Vì vậy, việc thắt chặt quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng là việc cấp bách cần làm ngay.

1. Vụ tranh chấp đất đai có tính chất phức tạp nhất xảy ra trên địa bàn thành phố Đông Hà được dư luận quan tâm và tốn không ít giấy mực của các cơ quan truyền thông đó là vụ tranh chấp giữa gia đình ông Trương Trọng Phương, trú tại thị xã Quảng Trị và ông Lê Thiên Thành, trú tại phường Đông Lương, thành phố Đông Hà xảy ra trong năm 2011. Vụ tranh chấp đã được tòa án giải quyết nhưng dư âm của nó về bài học trong quản lý nhà nước về trật tự xây dựng không hề nhỏ. Trong vụ việc, chưa kể có sự khác biệt giữa quy hoạch phân lô đấu giá và bản vẽ hoàn công cắm mốc phân lô thì các nguyên tắc, quy định trong quản lý nhà nước về trật tự xây dựng chưa được thực hiện nghiêm túc. Cụ thể, việc cơ quan quản lý về xây dựng cấp giấy phép xây dựng cho công dân muộn so với quy định, dẫn đến việc khởi công trước khi có giấy phép và việc bàn giao mặt bằng trên thực địa một cách sơ sài, và khi đó công trình đã khởi công xây dựng. 2. Vụ tranh chấp đất đai ở phường 2, thành phố Đông Hà giữa gia đình ông bà Đào Hồng Nhị, Võ Thị Thường và gia đình bà Dương Thị Hoa xảy ra trong năm 2012 là một điển hình trong việc buông lỏng quản lý trật tự xây dựng. Việc tranh chấp xuất phát từ việc xác định lại mốc giới, tuy nhiên trong quá trình diễn ra tranh chấp việc thi công công trình vẫn được tiến hành. Quá trình tranh chấp rất được dư luận quan tâm, các cơ quan chức năng tích cực giải quyết vụ việc nhưng không hề có sự tham gia của cơ quan quản lý nhà nước về trật tự xây dựng. Điều đáng nói là từ khi xảy ra tranh chấp cho đến khi hoàn thành, công trình vẫn chưa có giấy phép xây dựng - một thủ tục bắt buộc trước khi tiến hành xây dựng đối với bất cứ công trình xây dựng riêng lẻ nào. Trong khi đó, công trình chúng tôi đang đề cập là một công trình nhà ở kiên cố, 2 tầng, có vị trí mặt tiền đường Ngô Sỹ Liên ở một phường nội thành, chỉ cách cơ quan quản lý trật tự xây dựng thành phố chưa đầy 200 m. 3. Vụ việc mới xảy ra gần đây nhất đang khiến các cơ quan chức năng thành phố Đông Hà lúng túng về hướng xử lý cũng xuất phát từ sự quản lý thiếu trách nhiệm của cơ quan quản lý về trật tự xây dựng xảy ra vào giữa năm 2013. Đó là vụ việc gia đình các bà Nguyễn Thị Nhàn, Nguyễn Thị Hòa, trú ở phường Đông Lễ, thành phố Đông Hà khiếu nại về trường hợp xây dựng nhà không có giấy phép, lấn chiếm đất công và ảnh hưởng đến công trình nghĩa trang gia đình, trong đó có phần mộ liệt sĩ. Trong vụ việc này, gia đình ông Hà Ngọc Hiển, trú ở khu phố 4, phường Đông Lễ đã lấn chiếm đường dân sinh đến 45 m 2 để xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ và công trình cũng chưa làm thủ tục để được cấp giấy phép xây dựng. Tuy nhiên, điều đáng nói là cơ quan chức năng không hề hay biết và đến khi có khiếu nại của người dân, công trình vẫn tiếp tục thi công hoàn thành mà không có một sự can thiệp nào. Điểm chung của ba trường hợp nói trên là việc phát hiện các vi phạm không phải từ các cơ quan chức năng mà là từ phía người dân - những người có quyền lợi bị xâm phạm do những sai phạm đó. Vậy trên thực tế còn có bao nhiêu công trình xây dựng có vi phạm nhưng không được phát hiện và xử lý do không có tranh chấp? Đáng nói hơn là sau khi có kiến nghị của người dân, việc các cơ quan chức năng chậm trễ có các biện pháp ngăn chặn ban đầu khiến việc giải quyết các sai phạm về sau gặp những khó khăn, vướng mắc đáng kể. Tất cả các trường hợp vi phạm kể trên, sau khi có kiến nghị phải mất từ 3-4 tháng cơ quan chức năng mới tiến hành lập biên bản vi phạm, đình chỉ thi công. Tuy nhiên, sau đình chỉ thi công, việc thi công vẫn diễn ra cho đến khi công trình hoàn thành. Và luôn có lý giải một cách không thuyết phục từ phía chính quyền địa phương rằng “người dân tiến hành xây dựng vào các ngày thứ 7 và chủ nhật”! Việc thiếu trách nhiệm trong quản lý trên lĩnh vực trật tự xây dựng là nguyên nhân chính dẫn đến việc giải quyết khiếu nại của công dân ngày càng phức tạp, kéo dài, đồng thời dẫn đến những hậu quả pháp lý ảnh hưởng nhất định trong quản lý, điều hành xã hội. Cụ thể, đối với các công trình xây dựng vi phạm kể trên, nếu cưỡng chế, tháo dỡ phần vi phạm sẽ gây lãng phí cho xã hội và gây khó khăn cho người bị cưỡng chế; còn nếu không cưỡng chế thì hiệu lực pháp luật không được bảo đảm và tạo ra những tiền lệ xấu cho xã hội khi một số người không chịu tuân thủ pháp luật. Những năm gần đây, nhiều chính sách, quy định pháp luật khó thực hiện trên thực tế do yếu tố lịch sử để lại và mất rất nhiều thời gian, công sức để tháo gỡ, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản. Hơn ai hết, chính các cơ quan chức năng thấu hiểu rõ những khó khăn trong lĩnh vực của mình quản lý khi bị yếu tố lịch sử chi phối. Vì vậy, việc thắt chặt quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng là việc cấp bách cần làm ngay. THẢO UYÊN