Nâng cao chất lượng sống từ thôn thông minh

Để tiếp tục xây dựng nông thôn mới (NTM) hiệu quả, thực chất và bền vững, không ít địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã ưu tiên nguồn lực, có cách làm hay, sáng tạo trong triển khai mô hình NTM thông minh. Từ mô hình này, nhiều địa phương đã khai thác hiệu quả các nền tảng số phục vụ phát triển KT-XH, nâng cao chất lượng đời sống người dân.

Người dân thôn Tân An, xã Vĩnh Giang, thanh toán điện tử qua mã QR khi mua bán hàng hóa -Ảnh: LÊ TRƯỜNG

“Thôn 4.0”

Đây là cách gọi vui của nhiều người dân sống ở thôn Tân An, xã Vĩnh Giang, huyện Vĩnh Linh. Bởi lẽ, bây giờ dù ở nông thôn nhưng bà con nơi đây đã quá quen với việc tiếp nhận thông tin từ chính quyền qua mạng xã hội; mua bán trao đổi chủ yếu thanh toán bằng điện tử; đường thôn ngõ xóm có hệ thống camera giám sát đảm bảo an ninh trật tự (ANTT); trước mỗi nhà dân đều đã gắn tên đường, số nhà...

Mở cửa hàng kinh doanh điện máy từ năm 2016, chị Lê Thị Thủy - một người dân trong thôn - cho biết, khoảng mấy năm trở lại đây, phần lớn người dân đến mua bán tại cửa hàng đều giao dịch bằng việc sử dùng tài khoản ngân hàng cá nhân để quét mã QR thanh toán.

“Tôi thấy như thế này rất tiện lợi, vì giá trị các mặt hàng điện máy khá lớn, nếu cầm tiền mặt thì cũng hơi phiền phức, cho nên việc chuyển khoản qua điện thoại thông minh là giao dịch tối ưu, an toàn và thuận tiện. Không ít khách hàng chỉ việc gọi điện thoại đến chọn mã hàng, chúng tôi giao tận nơi, sau đó thanh toán qua ứng dụng điện tử số trên điện thoại, rất tiện dụng”, chị Thủy chia sẻ.

Hệ thống camera giám sát ở xã Cam Chính, huyện Cam Lộ phát huy hiệu quả tích cực trong đảm bảo ANTT - Ảnh: LÊ TRƯỜNG

Không riêng chị Thủy mà 144 hộ dân với 542 nhân khẩu ở thôn Tân An giờ đây cảm nhận rất rõ sự thay đổi cuộc sống ngay trên chính làng quê mình bởi những tiện ích mang lại của mô hình thôn NTM thông minh trong thời đại 4.0. Trưởng thôn Tân An, xã Vĩnh Giang Trần Hữu Tiến cho biết, toàn thôn gần như đã phủ sóng việc lắp đặt hệ thống cáp quang, mạng internet. Do đó, tỉ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh, tài khoản ngân hàng khá cao. “Đây là lợi thế để chúng tôi triển khai mô hình thôn thông minh.

Nhận thức được tiện lợi mà thôn thông minh đem lại cho người dân, được sự hỗ trợ của chính quyền xã, địa phương đã thiết lập số hóa hồ sơ thủ tục hành chính, thông tin hộ dân qua mã quét QR, xây dựng sơ đồ đường làng, ngõ xóm theo vị trí từng mái nhà để đánh số nhà, tên đường; thành lập các trang zalo cộng đồng nhằm chuyển tải thông tin đến tận từng hộ dân; trên các trục đường thôn, hệ thống camera giám sát ANTT được lắp đặt; thiết bị phòng cháy, chữa cháy được các hộ dân kinh doanh quan tâm trang bị...”, ông Tiến chia sẻ. Từ những tiện ích thực tế do thôn thông minh mang lại, người dân trong thôn tích cực hưởng ứng, đồng lòng cùng ban điều hành thôn triển khai và duy trì hiệu quả mô hình này.

Theo Chủ tịch UBND xã Vĩnh Giang Phùng Thế Đạt, địa phương được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao vào năm 2022. Trên cơ sở các tiêu chí đã đạt, địa phương tích cực chú trọng các nhiệm vụ để giữ vững và phấn đấu đạt các tiêu chí NTM kiểu mẫu nâng cao với mục tiêu chung là đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân ngày một khởi sắc, bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới, văn minh, an ninh chính trị (ANCT) ổn định.

“Để làm được điều này, bên cạnh việc phát huy tiềm năng lợi thế của xã, chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, chúng tôi chú trọng công tác chuyển đổi số, xây dựng các thôn thông minh.

Xã đã thành lập tổ công nghệ số cộng đồng làm nhiệm vụ hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, dịch vụ số, tương tác với chính quyền qua các nền tảng số; hướng dẫn doanh nghiệp, hộ kinh doanh, người dân đăng ký tham gia các sàn thương mại điện tử; mở tài khoản thanh toán trực tuyến; hướng dẫn người dân tiếp cận, cài đặt, sử dụng các dịch vụ số phục vụ cho nhu cầu thiết yếu như: y tế, giáo dục, chính sách xã hội, phòng chống dịch bệnh...

Người dân được tiếp cận công nghệ theo cách đơn giản, tự nhiên, xuất phát từ nhu cầu, do vậy mô hình mang lại nhiều giá trị thiết thực”, ông Đạt thông tin.

Nâng cao chất lượng sống ở nông thôn

Diện mạo của xã Vĩnh Giang ngày càng khang trang - Ảnh: LÊ TRƯỜNG

Chuyển đổi số trong xây dựng NTM hướng đến NTM thông minh là giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm được tỉnh Quảng Trị tích cực thực hiện trong triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025.

Phong trào này được huyện Cam Lộ tập trung bằng việc triển khai các mô hình, cách làm cụ thể hướng vào mục tiêu nâng cao chất lượng sống của người dân và thúc đẩy phát triển KT-XH bền vững của địa phương thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin, khoa học công nghệ mới.

Xã Cam Chính là địa phương triển khai mô hình NTM thông minh từ năm 2023 theo kế hoạch của UBND tỉnh. Đến nay, dịch vụ viễn thông đã được phủ sóng toàn xã; số hộ dân sử dụng internet ngày càng nhiều.

Tỉ lệ người dân trong độ tuổi lao động sử dụng điện thoại thông minh chiếm trên 82%; 9/9 thôn có điểm truy cập wifi. Đáng chú ý, hệ thống camera quan sát tại các trung tâm học tập cộng đồng thôn, khu vực ngã tư trục đường chính của xã, trụ sở cơ quan, khu dân cư đều được lắp đặt và hiện đang phát huy hiệu quả tích cực.

Trưởng Công an xã Cam Chính, Đại úy Nguyễn Mạnh Tuấn cho biết, từ hiệu quả ban đầu mang lại của việc lắp đặt thí điểm 7 camera ở các vị trí quan trọng trên địa bàn, địa phương đã xây dựng mô hình “Camera đảm bảo ANTT” cấp thôn với 14 camera được lắp tại vị trí trọng yếu của 9 thôn trong toàn xã. Hệ thống này đã giúp lực lượng công an phát hiện, làm rõ nhiều vụ việc, hành vi vi phạm pháp luật, đảm bảo trật tự an toàn tại địa phương.

Đời sống của người dân xã Cam Chính được nâng cao nhờ tiện ích từ mô hình NTM thông minh - Ảnh: LÊ TRƯỜNG

“Hình ảnh thu được từ hệ thống camera thông qua mạng internet, wifi của các hộ dân sẽ được truyền dẫn về trung tâm qua bộ đầu thu và ổ cứng được đặt tại phòng làm việc của trụ sở công an xã. Thông qua hình ảnh trích xuất từ hệ thống, hàng chục lượt đối tượng có biểu hiện vi phạm pháp luật được phát hiện, răn đe; nhiều vụ án hình sự được làm rõ nhờ vào hình ảnh của hệ thống giám sát quan trọng này. Tuy nhiên, về lâu dài, rất cần sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp về kinh phí duy tu, bảo dưỡng hệ thống camera tại cơ sở nhằm đảm bảo chất lượng hiệu quả thực sự của mô hình”, Đại úy Tuấn cho biết thêm.

Chủ tịch UBND xã Cam Chính Nguyễn Văn Hà thông tin, xác định xây dựng xã NTM thông minh thì đầu tiên phải xây dựng thôn NTM thông minh. Vậy nên đến nay, bên cạnh việc tập trung duy trì các tiêu chí đạt được trong xây dựng NTM và NTM nâng cao, địa phương tích cực huy động nguồn lực xã hội hóa, sự chung tay của người dân tập trung xây dựng các tiêu chí của thôn thông minh. Trong đó, đại đa số cán bộ cấp thôn đã thiết lập nhóm zalo để trao đổi, điều hành, kết nối với các nhóm của cán bộ xã. Đồng thời, các thôn đã thành lập trang thông tin thôn, xóm, các đoàn thể trên nền tảng mạng xã hội zalo, facebook giúp người dân nhanh chóng tiếp cận thông tin mới một cách chính xác, thuận tiện.

Ngoài ra, trên 60% người dân địa phương sử dụng điện thoại thông minh có phần mềm, nền tảng số hỗ trợ cho việc tìm kiếm, tra cứu, trao đổi thông tin; 80% hộ sản xuất, kinh doanh được hướng dẫn kỹ năng quảng bá, giới thiệu, kinh doanh, mua bán các sản phẩm trên sàn thương mại điện tử. Toàn xã phủ sóng hệ thống truyền thanh FM không dây thông minh tại cụm trung tâm và 9 cụm đặt tại các trung tâm học tập cộng đồng của thôn...

Một điều tiện lợi nữa là mặc dù ở nông thôn, người dân chủ yếu vẫn làm nông nghiệp nhưng trước các quầy hàng từ điện máy, hàng gia dụng, tạp hóa đến các mặt hàng thực phẩm, rau củ quả... đều có bảng quét mã QR. Người mua hàng thay vì dùng tiền mặt chỉ cần quét mã qua điện thoại là có thể thanh toán rất dễ dàng, nhanh chóng.

“NTM thông minh không chỉ góp phần đưa địa phương hoàn thành các bộ tiêu chí về NTM nâng cao mà thực sự tạo ra bước tiến mới giúp chất lượng đời sống người dân nông thôn được nâng lên rõ rệt, ngang bằng với khu vực thành thị.

Đây là tín hiệu tích cực, thể hiện tinh thần đổi mới của người dân trong thay đổi cách nghĩ, nếp sống để hoà nhịp cùng cuộc sống số trong thời đại 4.0 góp phần nâng cao hiệu quả điều hành của cấp ủy, chính quyền, đảm bảo ANCT, trật tự ATXH và thúc đẩy phát triển KT-XH của địa phương”, ông Hà khẳng định.

Lê Trường