Xây dựng thương hiệu cho chuối Tân Long

(QT) - Chúng tôi có mặt ở ngã ba Tân Long khi trời vừa sáng, vậy mà từ các ngã chuối đã ùn ùn tập kết về chợ Tân Long (Hướng Hóa, Quảng Trị) và các đại lý quanh đó không ngớt. Có lẽ phải dậy sớm lắm người dân nơi đây mới kịp chuẩn bị cho những chiếc xe chuối cồng kềnh như vậy. Không biết từ bao giờ, ngã ba Tân Long trở thành một “phố chuối” tập nập người bán, kẻ mua... Cây chuối mở lối làm giàu Diện tích đất tự nhiên của xã Tân Long (Hướng Hóa) khoảng 1.950 ha nhưng đến nay diện tích trồng chuối đã lên đến 1000 ha. Trong 10 thôn bản của Tân Long không nhà nào là không trồng chuối, nhà nhiều thì vài chục héc ta, nhà ít cũng trồng được vài trăm gốc. Chuối trong vườn nhà, chuối trên nương rẫy, trên những quả đồi đất trống núi trọc... nay màu xanh của cây chuối phủ mượt khắp nơi. Chỗ nào có đất là có màu xanh của chuối. Cây chuối không chỉ giúp người dân Tân Long xóa đói giảm nghèo mà còn mở lối làm giàu. Năm 2008, chuối Tân Long xuất sang thị trường Trung Quốc và nhanh chóng thu hút được người tiêu dùng ở đây. Đây là dấu mốc quan trọng khẳng định chất lượng chuối Tân Long và mở ra thị trường tiêu thụ rộng lớn, ổn định với giá thành cao. Trung bình mỗi năm xã Tân Long xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc 540 tấn chuối.

Chuối rớt giá khiến người trồng chuối ở Tân Long lo lắng.

Tổng doanh thu từ chuối toàn xã đạt trên 20 tỷ đồng/năm. Chuối Tân Long không chỉ nhìn bắt mắt bởi quả chuối to, tròn, chín căng vàng đều một cách tự nhiên mà vị ngọt cũng vừa đủ để người thưởng thức cảm nhận được sự dịu ngọt của một vùng trời đất giao hòa. Không những vậy, chuối Tân Long còn có thể để lâu ngày mà không bị thâm đen. Chính vì vậy loại chuối này còn được một số địa phương trong nước dùng nhiều trong các dịp lễ tết ... Theo số liệu thống kê về danh sách những hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi được xếp theo thứ tự từng cấp từ Trung ương đến xã tính theo mức thu nhập bình quân đầu người/tháng theo chuẩn mới của Nhà nước, xã Tân Long có 203 hộ. Trong đó, đa phần là những hộ có nguồn thu nhập từ chuối. Cụ thể: Cấp Trung ương (mức thu nhập từ 4 triệu đồng đến 5 triệu đồng/người/ tháng) có 6/16 hộ; cấp tỉnh (mức thu nhập 2 triệu đồng/người/tháng) có 17/25 hộ; cấp huyện (mức thu nhập 1,5 triệu đồng/người/tháng) có 17/30 hộ; cấp xã (mức thu nhập 1 triệu đồng/ người/tháng) có 117/132 hộ. Chúng tôi đến gia đình anh Đoàn Trang ở thôn Long Hợp, một người được mệnh danh là “vua chuối” ở Tân Long. Nhìn cơ ngơi bề thế, khang trang của ông chủ trẻ này chúng tôi mới thật sự cảm nhận được nguồn lợi từ chuối mang lại. Sở hữu trên 20 ha, trung bình mỗi ngày anh Trang thu hoạch khoảng 3-4 tạ chuối, doanh thu khoảng 700-800 triệu đồng/năm. Anh Trang cho biết: “Chuối được xem là cây trồng siêu lợi nhuận ở đây. Nhờ thiên nhiên khí hậu ưu đãi nên trồng chuối ở đất này không mất nhiều công chăm sóc, không phân bón, không sâu bệnh. Ngày trước, mỗi gốc chuối được trồng xuống đất chúng tôi chỉ mất đúng 5.000 đồng tiền giống, thế rồi cây tự ra rễ, bám đất, hút khí trời mà vươn lên sinh sôi nảy nở. Có lẽ vì hoàn toàn tự nhiên như thế nên chuối ở đây ngon hơn những nơi khác.”. Hiện nay, ở xã Tân Long có khoảng 20 hộ gia đình có từ 20 ha chuối trở lên; khoảng 30 hộ sở hữu từ 15 ha chuối trở lên. Điều này đồng nghĩa với việc trên dưới 50 hộ gia đình có mức thu nhập từ 600-800 triệu đồng/năm trở lên, tiêu biểu như gia đình ông Nguyễn Dương Phước (Long Phụng); Lê Văn Thanh (Long Thuận); Nguyễn Thái Hòa (Long Phụng)…. Trung bình mỗi héc ta chuối cho thu nhập khoảng 40 - 50 triệu đồng/năm. Nhờ vậy đời sống vật chất và tinh thần của người dân nơi đây tăng lên rõ rệt. Ông Đỗ Văn Khả, Chủ tịch UBND xã Tân Long cho biết: “Những năm 90 trở về trước, đời sống của người dân ở đây nghèo khổ và lạc hậu lắm, quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời mà vẫn thiếu đói. Năm 1997, Đảng bộ và chính quyền xã Tân Long mạnh dạn khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để nâng cao hiệu quả kinh tế. Cây chuối đã tỏ ra hiệu quả trên những nương lúa, rẫy ngô xơ xác vì đất đai bạc màu”. Để chuối Tân Long phát triển bền vững Có thể khẳng định hiệu quả kinh tế to lớn từ cây chuối ở Tân Long và sản phẩm chuối này còn có thể vươn xa xuất khẩu sang thị trường nhiều nước khác trong khu vực và trên thế giới vì ngoài tiêu chí chất lượng thì tiềm năng để mở rộng diện tích, phát triển Tân Long thành một vùng chuyên canh chuối còn rất lớn. Hiện nay, giống chuối Tân Long đã được mở rộng ra nhiều địa bàn khác của huyện Hướng Hóa như thị trấn Lao Bảo, một số xã vùng Lìa. Kết quả ban đầu cho thấy chất lượng chuối ở những nơi này không thua kém gì chuối được trồng ở Tân Long. Tuy nhiên những ngày qua người dân xã Tân Long không khỏi bức xúc vì bị tư thương ép giá. Nguyên nhân chính là do chuối Tân Long ngày càng được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng nên có nhiều tư thương muốn vào địa bàn xã Tân Long làm đầu mối thu mua chuối. Sự cạnh tranh giữa các đầu mối thu mua cũ và mới khiến thị trường chuối Tân Long những ngày qua trở nên mất ổn định. Ba tháng đầu năm 2011, giá chuối ở đây luôn ở mức 10.000 đồng/ kg, thậm chí có ngày lên đến 12.000 đồng/kg. Nhưng từ đầu tháng 4/2011 đến nay, giá chuối chỉ còn 4.000 đến 5.000 đồng/kg, đến thời gian này có lúc chỉ còn 3.000 đồng/kg, người trồng chuối đang lo lắng chuối sẽ tiếp tục rớt giá trong thời gian tới. Thị trường bất ổn không những nảy sinh tâm lý hoang mang cho người trồng chuối mà nhiều hình thức gian lận cũng xuất hiện ảnh hưởng không tốt đến uy tín và chất lượng chuối Tân Long khi xuất khẩu sang Trung Quốc. Khi giá chuối ở đây bị đẩy lên quá cao khiến một số người đã đưa chuối ở các vùng như Cam Lộ, Cùa, Đakrông… trà trộn vào chuối Tân Long để “ăn theo”. Cũng có trường hợp một số người dân Tân Long chấp nhận thu hoạch chuối non đem bán lúc được giá. Vừa gạt chân chống chiếc xe chở 3 tạ chuối vừa thu hoạch ở rẫy về đại lý cho kịp chuyến hàng cuối cùng trong ngày xuất sang Trung Quốc, ông Lê Văn Thanh (Long Thuận) vội vàng lau những giọt mồ hôi còn đầm đìa trên trán vừa thoăn thoắt tháo những vòng dây cao su buộc chuối, ông Thanh cho biết: “Nếu chặt kịp ngày hôm qua, xe chuối này vợ chồng tôi đã cân được với giá 5.200 đồng/kg là có ngay trên 1,5 triệu đồng nhưng hôm nay chuối chỉ còn 3.000 đồng/kg. Qua một đêm mà mất ngay 600 ngàn đồng. Người trồng chuối chúng tôi không mong gì nhiều, chỉ mong giá cả ổn định ở mức 5.000 đồng/kg là chúng tôi đủ sống rồi”. Ông Võ Tiên Sinh, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Long cho biết: “Thị trường chuối Tân Long chưa bao giờ bất ổn định như năm 2011. Lúc chuối bị đẩy lên giá cao là do những đầu mối thu mua cũ đẩy giá để chèn ép đầu mối thu mua mới. Mỗi ngày một giá, vì thế có lúc giá chuối lên đến 12.000 đồng/kg. Mục đích đẩy giá lên cao như vậy là để những đầu mối thu mua mới không bám trụ được vì bị thua lỗ và quả thực chỉ sau 3 tháng, những đầu mối thu mua mới đều bỏ cuộc, ngay sau đó là sự rớt giá của chuối Tân Long như hôm nay. Vì không có cơ quan chức năng nào quản lý nên thị trường chuối Tân Long hoàn toàn do tư thương làm chủ. Chúng tôi vẫn biết là thương trường tự do, giá cả cạnh tranh, nhưng nếu để tình trạng này kéo dài thì thiệt thòi cuối cùng là người dân trồng chuối chúng tôi. Mong rằng các cơ quan chức năng sớm vào cuộc để bình ổn giá cả.” Cây sắn đã biến giấc mơ đổi đời của người dân 7 xã vùng Lìa, huyện Hướng Hóa trở thành hiện thực khi mang thương hiệu của Nhà máy tinh bột sắn Sêpôn. Vậy tại sao một vùng nguyên liệu chuối chất lượng và tiềm năng như Tân Long lại không sớm có một thương hiệu chính thức? Câu hỏi này xin dành cho các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương Bài, ảnh: LÂM THANH