Khó khăn và thách thức trong công tác quản lý ngộ độc thực phẩm

(QT) - Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra mọi lúc, mọi nơi, trong đó đáng lo ngại nhất là tình trạng ngộ độc hàng loạt. Theo thống kê của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), trong 10 tháng đầu năm 2015, cả nước ghi nhận 150 vụ ngộ độc thực phẩm, làm trên 4.000 người mắc, 21 người tử vong. Tại Quảng Trị, từ năm 2010-2015 xảy ra 23 vụ ngộ độc với 826 trường hợp mắc, 2 trường hợp tử vong. Riêng trong năm 2015, toàn tỉnh có 20 ca ngộ độc, tuy giảm so với những năm trước nhưng có một trường hợp tử vong và diễn biến ngộ độc thực phẩm khá phức tạp, gây nhiều khó khăn trong công tác quản lý.

Ý thức của người trực tiếp chế biến đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm - Ảnh: PHƯƠNG THẢO

Trên thực tế, công tác quản lý ngộ độc thực phẩm còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhất là vấn đề ngộ độc tập thể tại các bếp ăn khu công nghiệp, trường học, căn tin bệnh viện. Những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ngộ độc thực phẩm là do khẩu phần ăn của công nhân còn rất thấp, chất lượng thực phẩm và điều kiện chế biến chưa tốt; hầu hết các vụ ngộ độc thực phẩm bếp ăn tập thể là do mua suất ăn chế biến sẵn từ nơi khác vận chuyển đến. Thức ăn chế biến sẵn để qua đêm và thức ăn được cung cấp từ các dịch vụ chế biến phục vụ lưu động không đảm bảo vệ sinh nơi chế biến cũng như ý thức người thực tiếp chế biến còn thấp; sự tác động của điều kiện khí hậu nóng ẩm, nhất là vào mùa hè tạo thuận lợi để nhiều loại vi khuẩn dễ dàng sinh sôi, nảy nở, từ đó làm thức ăn nhanh ôi thiu, gây nguy cơ ngộ độc cao. Cùng với yếu tố thời tiết, điều kiện bảo quản thực phẩm, trang thiết bị bảo quản còn nhiều hạn chế (nhất là ở vùng nông thôn) cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mất an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP). Bên cạnh đó, một số quy định pháp luật, chế tài xử phạt thuộc lĩnh vực ATTP chưa thực sự phù hợp và có tính răn đe. Trong những năm qua, kinh phí đầu tư cho công tác bảo đảm an toàn thực phẩm còn hạn chế, riêng 2 năm 2014, 2015 giảm hơn 80% so với năm 2013, trong khi ngày càng có nhiều nguy cơ gây mất ATTP. Năm 2016 sẽ không còn kinh phí Chương trình mục tiêu quốc gia về ATTP, điều này sẽ làm tăng thêm những khó khăn trong công tác giám sát quản lý ngộ độc trong thời gian tới. Từ thực trạng trên, việc đưa ra những giải pháp mang tính đồng bộ, toàn diện để từng bước cải thiện, khắc phục tình trạng ngộ độc thực phẩm trên địa bàn tỉnh hiện nay là điều hết sức cần thiết. Theo đó, cần tăng cường đầu tư kinh phí cho công tác đảm bảo an toàn thực phẩm (khi không còn Chương trình mục tiêu quốc gia về ATVSTP), đặc biệt phải bố trí kinh phí thường xuyên cho công tác thanh kiểm tra giám sát nguy cơ ngộ độc thực phẩm; tăng cường tuyên truyền phổ biến kiến thức, quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể, truyền thông thay đổi hành vi cho các đối tượng sử dụng dịch vụ, cung cấp dịch vụ thức ăn sẵn và người tiêu dùng; nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm quản lý, chỉ đạo của Ban chỉ đạo liên ngành về VSATTP tại địa phương; nâng cao trách nhiệm, hiệu lực, hiệu quả quản lý của UBND các cấp, huy động sự phối hợp tham gia của các đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm đối với các cơ sở vi phạm quy định về an toàn thực phẩm. Kiên quyết không để các cơ sở không có giấy chứng nhận đủ điều kiện, các cơ sở vi phạm nhiều lần cung cấp suất ăn cho người lao động. Đặc biệt chú trọng công tác giám sát, phát hiện sai phạm của cơ sở kinh doanh ngành hàng thực phẩm; thực hiện triệt để quy trình, kỹ thuật và nội dung 3 bước thực kiểm bao gồm: kiểm tra nguồn nguyên liệu thực phẩm nhập vào, kiểm tra thực phẩm trước, trong, sau khi chế biến và lưu mẫu. Tăng cường công tác tự kiểm tra của doanh nghiệp có bếp ăn tập thể; nghiên cứu triển khai các mô hình điểm về bếp ăn tập thể, khu công nghiệp, trường học bán trú, tạo vùng nguyên liệu an toàn, chuỗi cung cấp thực phẩm an toàn; sửa đổi, bổ sung một số quy định cấp đủ điều kiện VSATTP đối với bếp ăn tập thể khu công nghiệp, trường học bắt buộc phải là cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo quy định. Để hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra ngộ độc thực phẩm, nâng cao sức khỏe cho bản thân và gia đình, bên cạnh nỗ lực của các cơ quan chức năng, mỗi người dân cần nghiêm túc thực hiện các khuyến cáo về đảm bảo ATTP như chọn thực phẩm an toàn; nấu kỹ thức ăn, ăn ngay khi thức ăn vừa nấu chín; bảo quản cẩn thận thực phẩm đã nấu chín; đun kỹ lại thực phẩm trước khi ăn; không để lẫn thực phẩm sống và chín; luôn giữ tay chế biến thực phẩm sạch sẽ; giữ bề mặt chế biến, bếp luôn khô ráo, sạch sẽ; bảo vệ thực phẩm khỏi các loài côn trùng, gặm nhấm và các động vật khác; sử dụng nguồn nước sạch. Khi xảy ra ngộ độc thực phẩm cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất, đồng thời báo cho các cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý. BS HỒ SỸ BIÊN (Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP)