Khắc phục khó khăn về cơ sở hạ tầng để đẩy nhanh tiến độ triển khai bệnh án điện tử

Ngày 1/3/2019, Thông tư số 46 của Bộ Y tế chính thức có hiệu lực, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào lĩnh vực y tế. Theo quy định tại thông tư này, các cơ sở khám chữa bệnh (KCB) sẽ triển khai bệnh án điện tử nhằm khắc phục những hạn chế tồn tại trong công tác lưu trữ bệnh án bằng giấy theo phương pháp truyền thống. Sau gần 6 năm, đến nay, cả nước có 142 bệnh viện công lập và tư nhân triển khai thành công bệnh án điện tử, không sử dụng bệnh án giấy và hơn 70% số bệnh viện đã áp dụng thanh toán điện tử.

Triển khai bệnh án điện tử là một bước tiến đánh dấu sự chuyển đổi số mạnh mẽ, hướng tới một hệ thống y tế hiện đại, hiệu quả và lấy người bệnh làm trung tâm. Tầm quan trọng của bệnh án điện tử không chỉ nằm ở việc thay thế bệnh án giấy truyền thống mà còn tạo ra một nền tảng thông tin y tế toàn diện, liên tục và có thể truy cập được, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người bệnh, nhân viên y tế và hệ thống y tế nói chung.

Việc chuyển đổi sang bệnh án điện tử giúp lưu trữ và quản lý trực tuyến tất cả thông tin về tình trạng sức khỏe, lịch sử bệnh lý và quá trình điều trị của bệnh nhân. Qua đó giúp giải quyết các vấn đề tồn tại của bệnh án giấy như khó khăn trong việc lưu trữ, tìm kiếm, chia sẻ thông tin cũng như nguy cơ mất mát, sai sót thông tin. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho bác sĩ và nhân viên y tế truy cập thông tin nhanh chóng, giảm thiểu sai sót trong quá trình chẩn đoán và điều trị, giảm áp lực khi KCB và vận hành quản lý.

Đối với người bệnh, bệnh án điện tử giúp giảm thời gian chờ đợi, cải thiện trải nghiệm KCB, đồng thời giúp họ chủ động hơn trong việc theo dõi và quản lý sức khỏe của mình. Đối với nhân viên y tế, bệnh án điện tử giúp họ truy cập thông tin bệnh nhân nhanh chóng, chính xác, từ đó đưa ra các quyết định điều trị hiệu quả hơn.

Bệnh án điện tử cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc phối hợp giữa các chuyên khoa, giúp đưa ra phác đồ điều trị toàn diện hơn. Ngoài ra, việc tích hợp dữ liệu với các hệ thống khác như xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh và đơn thuốc điện tử cũng góp phần hạn chế sai sót y khoa.

Tuy nhiên, việc triển khai bệnh án điện tử không phải là một quá trình đơn giản. Thực tế hiện nay, nhiều cơ sở KCB, đặc biệt là các bệnh viện nhỏ, trung tâm y tế thiếu hạ tầng công nghệ thông tin cần thiết để thực hiện chuyển đổi. Thứ hai, việc đào tạo nhân viên y tế về sử dụng hệ thống mới cũng là thách thức lớn.

Ngoài ra, vấn đề bảo mật thông tin cá nhân của bệnh nhân luôn là mối quan tâm hàng đầu, đòi hỏi các biện pháp bảo vệ an toàn nghiêm ngặt. Sự thiếu đồng bộ trong quy định và chính sách giữa các cơ quan chức năng cũng là một rào cản trong quá trình triển khai và quản lý hệ thống bệnh án điện tử.

Tại Quảng Trị, việc triển khai bệnh án điện tử tại các cơ sở KCB còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, trong đó vấn đề mấu chốt là cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu. Thời gian qua, Sở Y tế đã tiến hành rà soát và đánh giá thực trạng triển khai bệnh án điện tử theo các tiêu chí được quy định tại Thông tư số 46/2018/TT-BYT ngày 28/12/2018 và Thông tư số 54/2017/TT-BYT ngày 29/12/2017 đối với các cơ sở KCB trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, các cơ sở KCB phải đáp ứng tiêu chí hạ tầng, hệ thống thông tin bệnh viện phải đạt mức 7. Hệ thống quản lý xét nghiệm, hệ thống lưu trữ và truyền tải hình ảnh phải đạt mức nâng cao, đồng thời phải có chữ ký số và bệnh án điện tử.

Qua rà soát và đánh giá thực trạng cho thấy, đối với tiêu chí hạ tầng, 16/18 cơ sở KCB được khảo sát chỉ mới đạt mức 1, riêng có Bệnh viện Đa khoa tỉnh đạt mức 6 và Phòng Quản lý sức khỏe cán bộ tỉnh đạt mức 2. Đối với tiêu chí hệ thống thông tin bệnh viện, có 2/18 đơn vị đạt mức 7, số còn lại đạt mức 6.

Về tiêu chí hệ thống quản lý xét nghiệm, hầu hết các đơn vị đạt mức nâng cao, tuy nhiên đối với tiêu chí hệ thống lưu trữ và truyền tải hình ảnh, vẫn còn một số đơn vị chưa triển khai. Chữ ký số được áp dụng tại một số cơ sở như Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Bệnh viện Đa khoa khu vực Triệu Hải. Nhiều cơ sở khác vẫn chưa áp dụng chữ ký số, điều này có thể gây khó khăn trong việc xác thực thông tin và bảo mật dữ liệu.

Không có cơ sở nào trong bảng dữ liệu áp dụng bệnh án điện tử. Xét về tổng thể, 100% cơ sở KCB trong tỉnh chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để công bố bệnh án điện tử. Riêng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, ngày 13/4/2025, đơn vị đã tổ chức hội nghị chuyển đổi số và thẩm định bệnh án điện tử.

Qua đánh giá các tiêu chí và kiểm tra thực tế, hội đồng thẩm định tiến hành bỏ phiếu, thống nhất kết quả đạt yêu cầu triển khai bệnh án điện tử thay thế bệnh án giấy tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh sau khi bệnh viện bổ sung, chỉnh sửa hoàn thiện một số nội dung, hạng mục mà các thành viên của hội đồng đã góp ý.

Mới đây, ngày 14/3/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg về “Đẩy mạnh triển khai đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 tại các bộ, ngành, địa phương năm 2025 và những năm tiếp theo”.

Trong đó, giao Bộ Y tế chỉ đạo, đôn đốc 100% các bệnh viện trên toàn quốc phải triển khai bệnh án điện tử; liên thông dữ liệu giữa các bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh của địa phương với các bệnh viện thuộc Bộ Y tế, tận dụng dữ liệu đã được liên thông liên tuyến để cắt giảm xét nghiệm cho người dân.

Với lộ trình kế hoạch bắt buộc đến 30/9/2025, tất cả các cơ sở KCB trên toàn quốc hoàn thành triển khai bệnh án điện tử, yêu cầu các cơ sở KCB cần đầu tư nguồn lực ban đầu rất lớn, đặc biệt là về năng lực hạ tầng. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn lực đầu tư của các đơn vị rất khó khăn, không đảm bảo xây dựng bệnh án điện tử. Theo thống kê của Sở Y tế, tổng đầu tư hạ tầng ban đầu để đáp ứng yêu cầu triển khai bệnh án điện tử trên địa bàn tỉnh hơn 30 tỉ đồng.

Để triển khai đảm bảo tiến độ theo yêu cầu, Sở Y tế đã đề xuất UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí từ tỉnh để xây dựng hạ tầng mạng, nâng cấp hệ thống máy chủ, phần mềm quản lý và thiết bị truy cập. Về phía các cơ sở KCB, cần chủ động lập kế hoạch triển khai bệnh án điện tử rõ ràng, xác định mục tiêu cụ thể và lộ trình thực hiện.

Xây dựng kế hoạch đào tạo nhân viên y tế về cách sử dụng hệ thống bệnh án điện tử để làm quen với công nghệ mới. Thiết lập các biện pháp bảo mật dữ liệu ngay từ giai đoạn đầu của quá trình triển khai, đưa ra chính sách bảo mật rõ ràng và quy định nghiêm ngặt về việc xử lý thông tin cá nhân của bệnh nhân. Trong quá trình triển khai, các cơ sở KCB cần thu thập ý kiến phản hồi từ người dùng để cải tiến liên tục, đồng thời đánh giá định kỳ để xác định những vấn đề cần khắc phục.

Với việc chủ động triển khai đồng bộ những giải pháp này, các cơ sở KCB có thể đẩy nhanh tiến độ triển khai bệnh án điện tử, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân trong bối cảnh chuyển đổi số ngày càng mạnh mẽ trong ngành y tế.

Bảo Bình