Xây dựng “xã, phường không ma tuý”, từng bước đẩy lùi ma túy ra khỏi đời sống xã hội

Qua 5 năm thực hiện Chỉ thị 36-CT/TW ngày 16/8/2019 của Bộ Chính trị về tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy, công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy đã có nhiều chuyển biến tích cực.

Đó là sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và đông đảo cán bộ, đảng viên và Nhân dân tham gia; hệ thống pháp luật liên quan ngày càng hoàn thiện; chú trọng công tác tuyên truyền về phòng ngừa ma túy với nhiều nội dung, hình thức, mô hình phong phú, đa dạng, hiệu quả; công tác đấu tranh với tội phạm, tệ nạn ma túy được triển khai quyết liệt, triệt phá được nhiều đường dây, tổ chức tội phạm ma túy lớn; công tác quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy và quản lý sau cai nghiện được thực hiện thống nhất từ địa bàn cơ sở...

Đối tượng truy nã đặc biệt nguy hiểm Bùi Đình Khánh đã bị bắt giữ. (Ảnh: Công an Thanh Hóa cung cấp)

Tuy nhiên, tình hình tội phạm ma túy vẫn còn diễn biến hết sức phức tạp, nhất là trên tuyến biên giới đường bộ, đường biển, đường hàng không, trên không gian mạng. Các nguy cơ phát sinh “nguồn cầu” ma túy chưa được giải quyết triệt để; chưa chặn đứng được mối quan hệ cung - cầu về ma túy.

Nhiều vụ án tội phạm ma túy có quy mô lớn, tính chất phức tạp, nguy hiểm làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự an toàn xã hội vẫn xảy ra (mới đây nhất là vào tối 17/4/2025, tại TP. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh đã xảy ra vụ mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy với quy mô rất lớn, 25 bánh heroin. Trong quá trình tổ chức truy bắt, các đối tượng chống trả quyết liệt bằng súng AK làm một chiến sĩ công an hy sinh).

Ở tỉnh Quảng Trị, thời gian qua, công tác phòng chống tội phạm nói chung, tội phạm ma túy nói riêng được cấp ủy, chính quyền các cấp chú trọng lãnh đạo, đạt nhiều kết quả quan trọng. Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã triển khai quyết liệt, hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, nhất là Chỉ thị 36-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy (ban hành Chương trình hành động số 181-CTHĐ/ TU ngày 21/9/2020 thực hiện Chỉ thị 36-CT/TW của Bộ Chính trị; Nghị quyết 07-NQ/TU ngày 2/10/2024 về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2024 - 2030).

Tập trung chỉ đạo thực hiện kế hoạch hợp tác với các tỉnh nước bạn Lào trong phòng, chống ma túy, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên tuyến biên giới. Tuy nhiên, là địa phương có đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào dài 187,864 km, với hai cửa khẩu quốc tế, nhiều cửa khẩu phụ và các đường tiểu ngạch, là điều kiện cho các đối tượng vận chuyển ma túy xâm nhập vào nội địa, nên hoạt động của tội phạm ma túy trên tuyến biên giới vẫn diễn biến hết sức phức tạp; số vụ buôn bán, vận chuyển ma túy từ Lào về Việt Nam qua địa bàn Quảng Trị vẫn còn nhiều; tội phạm hoạt động tinh vi, khó kiểm soát.

Trong nội địa, tội phạm liên quan đến ma túy tiếp tục diễn ra, số lượng tang vật thu giữ lớn. Tình trạng sử dụng trái phép chất ma túy diễn biến phức tạp, đối tượng tham gia nhiều; số lượng người nghiện trên địa bàn tăng.

Thông tin từ Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị cho biết, chỉ tính riêng năm 2024 và 3 tháng đầu năm 2025, tội phạm liên quan đến ma túy trên địa bàn tỉnh mà tòa án thụ lý là 308 vụ/504 bị cáo; đã giải quyết 281 vụ/459 bị cáo, trong đó, tử hình 28 đối tượng, tù chung thân 33 đối tượng, tù có thời hạn 380 đối tượng.

Theo dự báo, tội phạm ma túy ngày càng diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng với phương thức, thủ đoạn liên tục thay đổi, tinh vi, nguy hiểm, có tính chất quốc tế cao hơn. Số người nghiện, người sử dụng trái phép ma túy ngày càng trẻ hóa; xu hướng sử dụng ma túy tổng hợp và các loại ma túy mới có độc tính cao gây hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe, giống nòi, chất lượng lao động; làm gia tăng các loại tội phạm, tệ nạn xã hội và các hành vi vi phạm pháp luật, gây mất an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Trước tình hình đó, ngày 18/3/2025, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 132- KL/TW tiếp tục thực hiện Chỉ thị 36 về tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy. Triển khai chỉ đạo của Bộ Chính trị, ngày 11/4/2025, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Trị ban hành Kế hoạch số 207- KH/TU để cụ thể hóa việc thực hiện Kết luận số 132- KL/TW trên địa bàn tỉnh. Theo đó, cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức, đoàn thể các cấp chú trọng thực hiện một số nhiệm vụ:

Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, vai trò nòng cốt của các lực lượng chuyên trách và sự tham gia tích cực của đông đảo Nhân dân trong phòng, chống và kiểm soát ma túy. Xác định đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, không “khoán trắng” cho lực lượng công an; phải thực hiện quyết liệt, đồng bộ, thường xuyên, liên tục cả phòng và chống.

Thực hiện phương châm “ngăn cung, giảm cầu”, giảm tác hại của ma túy, trong đó tập trung các giải pháp giảm cầu hiệu quả; lấy phòng ngừa là chính, địa bàn cơ sở, khu dân cư làm trọng tâm để triển khai tổ chức thực hiện.

Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá công tác phòng, chống, kiểm soát ma tuý và phải xem xét, xử lý kỷ luật nghiêm nếu để tình hình ma túy diễn biến phức tạp tại cơ quan, đơn vị, địa phương, lĩnh vực, địa bàn được giao phụ trách, quản lý. Mỗi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu chấp hành và vận động gia đình, người thân chấp hành nghiêm quy định của pháp luật về phòng, chống và kiểm soát ma túy.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm trong việc tổ chức thực hiện công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy tại các cơ quan, tổ chức từ tỉnh đến cơ sở. Nâng cao ý thức toàn dân trong phòng, chống và kiểm soát ma túy.

Kiên trì xây dựng văn hóa bài trừ ma tuý trong toàn xã hội; mỗi đơn vị hành chính cấp xã phải có kế hoạch xây dựng địa bàn “không ma túy” và hằng năm căn cứ vào tình hình thực tế, chỉ tiêu của tỉnh giao để đăng ký xây dựng “xã, phường không ma túy”, bảo đảm đến hết năm 2030 có ít nhất 50% đơn vị hành chính cấp xã trên toàn tỉnh “không ma túy” và từng bước đẩy lùi ma túy ra khỏi đời sống xã hội.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy với nội dung, hình thức, biện pháp, phương tiện phù hợp với từng nhóm đối tượng, tập trung vào các khu vực, địa bàn trọng điểm, phức tạp, các nhóm có nguy cơ cao. Triển khai tổng thể, đồng bộ các biện pháp nắm chắc tình hình tội phạm về ma túy từ sớm, từ xa, từ cơ sở, nhất là khu vực biên giới, cửa khẩu, đường mòn, lối mở.

Phát huy vai trò nòng cốt của cơ quan chuyên trách, nhất là vai trò chủ trì của lực lượng công an, trực tiếp là lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy và công an cấp xã. Tăng cường hợp tác với lực lượng chức năng các tỉnh Savannakhet, Salavan, Champasak (Lào) trong đấu tranh phòng, chống, kiểm soát ma túy...

Tùng Lâm