Hướng tới loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con

(QT) - Trong thời gian qua, hiệu quả chăm sóc y tế trong phòng chống HIV/AIDS đã chứng minh việc điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con (LTMC) làm giảm đáng kể tỷ lệ trẻ em bị nhiễm HIV do mẹ truyền sang.

Nhân viên y tế tư vấn về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con - Ảnh: BỘI NHIÊN

Khi không điều trị dự phòng thì cứ 100 trẻ em được sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV sẽ có khoảng 25-40 trẻ sẽ bị nhiễm HIV và khi các bà mẹ nhiễm HIV được điều trị dự phòng LTMC thì chỉ có 3-10 trẻ bị lây nhiễm HIV từ mẹ tùy theo thời điểm bắt đầu dùng thuốc, việc tuân thủ điều trị và một số yếu tố khác. Thực tế đã cho thấy số người nhiễm HIV phát hiện mới hàng năm là nữ giới có xu hướng tăng, đặc biệt là tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm phụ nữ mang thai (PNMT) trong khi hoạt động điều trị dự phòng LTMC mới bao phủ được khoảng 60% và như vậy vẫn còn khoảng 40% PNMT nhiễm HIV không được điều trị dự phòng và nếu không được can thiệp kịp thời thì nguy cơ LTMC là rất cao. Hưởng ứng Tháng cao điểm Dự phòng LTMC năm 2015 do Ủy ban Quốc gia phòng chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm phát động, tổ chức từ ngày 1/6 đến ngày 30/6/2015 trong cả nước với chủ đề Hướng tới loại trừ LTMC, tỉnh Quảng Trị đã tích cực triển khai nhiều hoạt động nhằm góp phần thực hiện thành công mục tiêu của Tháng cao điểm. Triển khai thực hiện Tháng cao điểm Dự phòng LTMC năm 2015, Sở Y tế - cơ quan thường trực phòng chống AIDS của tỉnh đã ban hành văn bản hướng dẫn triển khai Tháng cao điểm, văn bản chỉ đạo các cơ sở dịch vụ y tế trực thuộc thực hiện cung cấp dịch vụ dự phòng LTMC, tổ chức lễ phát động Tháng cao điểm ở cấp huyện, đồng thời giám sát việc triển khai các hoạt động dự phòng LTMC trong Tháng cao điểm. Theo đó, các đơn vị y tế liên quan tổ chức truyền thông về lợi ích của việc tiếp cận sớm dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV với PNMT trong 3 tháng đầu của thai kỳ và hiệu quả của các biện pháp can thiệp dự phòng LTMC; quảng bá, giới thiệu địa chỉ các cơ sở cung cấp các can thiệp dự phòng sẵn có ở địa phương,… Hiệu ích hướng tới của chiến dịch truyền thông trong Tháng cao điểm Dự phòng LTMC là không để tiếp diễn tình trạng nhiều PNMT nhiễm HIV nhưng không biết mình đã nhiễm bệnh nên không tiếp cận được các dịch vụ dự phòng LTMC do thiếu thông tin, thiếu kiến thức, lo sợ bị kỳ thị và phân biệt đối xử cũng như các dịch vụ dự phòng LTMC chưa được cung cấp một cách rộng rãi hoặc phần lớn PNMT nhiễm HIV được phát hiện muộn trong giai đoạn chuyển dạ nên rất khó khăn trong việc tư vấn, chăm sóc, theo dõi, điều trị dự phòng LTMC một cách hiệu quả. Trong khuôn khổ các hoạt động truyền thông của Tháng cao điểm Dự phòng LTMC, từ ngày 1 đến ngày 30/6/2015, các đài truyền thanh huyện, thị xã, thành phố và hệ thống truyền thanh xã, phường trong toàn tỉnh đã phát 624 lần các thông điệp dự phòng LTMC với tổng cộng 4.180 phút. Bên cạnh đó, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS đã tổ chức 3 lớp tập huấn về dự phòng LTMC cho 101 cán bộ y tế và đội ngũ cán bộ phòng chống HIV/AIDS đã tiến hành truyền thông trực tiếp về dự phòng LTMC với 2.802 người tham dự các buổi nói chuyện, thăm hộ gia đình, thảo luận nhóm. Ngoài ra, trong Tháng cao điểm có 19 lần truyền thông trực tiếp về dự phòng LTMC với 453 người; 9 lần truyền thông nhóm nhỏ với 210 PNMT; 64 lần tuyên truyền phòng chống LTMC qua băng, đĩa trong ngày tiêm chủng mở rộng với 1.885 người; 4 lần tư vấn nhóm với 52 người tại 2 xã trọng điểm về HIV/AIDS. Đồng thời, các hoạt động truyền thông trong Tháng cao điểm ở Quảng Trị đã sử dụng 7.070 tờ rơi, tranh gấp; 123 áp phích và pa nô; 42 sách mỏng, sách nhỏ; 47 đĩa CD, VCD, DVD, băng cassette; 12 băng rôn chuyển tải các thông điệp và biện pháp dự phòng LTMC,... Báo cáo kết quả thực hiện Tháng cao điểm Dự phòng LTMC năm 2015 của Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh cho biết, tại thời điểm báo cáo, trong toàn tỉnh có 6.205 PNMT và đã có 106 xã, phường, thị trấn có cung cấp dịch vụ tư vấn xét nghiệm và lấy mẫu máu xét nghiệm HIV cho PNMT. Trong tháng 6/2015, toàn tỉnh có 2.324 PNMT được tư vấn trước xét nghiệm HIV, nhiều hơn 2.289 PNMT được tư vấn trước xét nghiệm HIV từ tháng 1-5/2015 và tăng so với 1.520 PNMT được tư vấn trước xét nghiệm HIV trong tháng 6/2014. Từ đó, đã có 1.627 PNMT được xét nghiệm HIV tự nguyện với 1.523 người trong thời kỳ mang thai, 104 người trong lúc chuyển dạ, tăng so với 1.302 người từ tháng 1-5/2015 và 722 người trong tháng 6/2014. Đặc biệt, đã có 1.487 PNMT được tư vấn và xét nghiệm HIV quay lại nhận kết quả, cao hơn rất nhiều so với 651 người trong tháng 6/2014. Triển khai Tháng cao điểm Dự phòng LTMC năm 2015 với những kết quả tích cực, ngành Y tế Quảng Trị hướng tới việc chấm dứt tình trạng PNMT không biết mình bị nhiễm HIV để tất cả PNMT bị nhiễm HIV trong toàn tỉnh được chăm sóc, điều trị dự phòng LTMC, góp phần giảm tỷ lệ LTMC, tiến đến loại trừ tình trạng trẻ bị nhiễm HIV từ mẹ trong thời gian tới và thực hiện Mục tiêu Thiên niên kỷ loại trừ LTMC, hướng tới kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030 trên toàn cầu. THỤC KHANH