Hướng nào tháo gỡ nợ đọng tiền thuê đất của các đơn vị sự nghiệp công lập, tư nhân ở Quảng Trị?

Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, nhiều đơn vị sự nghiệp công lập, trường học tư thục được địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với hình thức không thu tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, sau khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực, nhiều quy định thay đổi buộc các đơn vị trên phải chuyển sang hình thức thuê đất và nộp tiền thuê đất kể từ ngày luật mới có hiệu lực. Quá trình này, vì không được nhắc nhở, hướng dẫn thủ tục miễn tiền thuê đất kịp thời nên các đơn vị rơi vào tình cảnh bị động buộc phải “gánh” món nợ đọng tiền thuê đất rất lớn không có khả năng chi trả.

BÀI 1: Vì đâu Trường Trưng Vương phải “gánh” món nợ thuê đất hơn 6,5 tỉ đồng?

Trường Tiểu học, THCS & THPT Trưng Vương (Trường Trưng Vương) được UBND tỉnh ra quyết định thành lập lần đầu từ năm 2008 và lần 2 vào năm 2012. Đơn vị được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâu dài theo hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, sau khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực, trường tư thục này buộc phải “gánh” số nợ đọng tiền thuê đất tính từ năm 2014 đến năm 2022 và tiền phạt chậm nộp hơn 6,5 tỉ đồng.

Đối tượng miễn thu tiền sử dụng đất nhưng phải “gánh” nợ thuê đất

Trao đổi với phóng viên Báo Quảng Trị, Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) Trường Trưng Vương Bùi Mạnh Dũng thông tin, sau khi có quyết định thành lập, tháng 11/2009, nhà trường được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên diện tích 13.302 m2 với mục đích sử dụng là xây dựng cơ sở giáo dục và đào tạo. Trong giấy chứng nhận ghi rõ: Thời hạn sử dụng đất là lâu dài và hình thức sử dụng là Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất. Ngoài giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có kèm theo 2 quyết định giao đất.

Chủ tịch HĐQT Trường Trưng Vương Bùi Mạnh Dũng mong muốn chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan xem xét thấu đáo vấn đề nhằm điều chỉnh, miễn tiền thuê đất cho nhà trường - Ảnh: Lê Trường

Đến năm 2019, khi đơn vị đi làm thủ tục đăng ký chứng nhận tài sản trên đất thì mới biết, từ ngày 1/7/2014 Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực và theo quy định tại Điều 56, 60 đơn vị thuộc đối tượng thuê đất 50 năm và phải thực hiện thủ tục chuyển từ hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê kể từ ngày luật mới có hiệu lực.

Thời điểm này, UBND tỉnh ra Quyết định số 417/QĐ-UBND ngày 14/2/2020 về việc chuyển đổi nói trên đối với đất cấp của Trường Trưng Vương. Theo đó, tiền thuê đất của nhà trường được tính từ ngày 1/7/2014. Trên cơ sở quyết định của UBND tỉnh, ngày 27/12/2021, Trường Trưng Vương nhận được thông báo của Cục Thuế tỉnh về việc nộp tiền thuê đất từ tháng 7/2014 đến tháng 1/2020 với số tiền là trên 857 triệu đồng. Vào ngày 16/9/2024, Trường Trưng Vương tiếp tục nhận được thông báo của Cục thuế tỉnh về số tiền thuê đất do không làm thủ tục hồ sơ miễn tiền thuê đất nên phải nộp tính từ tháng 7/2014 đến tháng 3/2022 là trên 4,5 tỉ đồng và cơ quan thuế dự kiến tiền phạt chậm nộp khoảng 2 tỉ đồng.

Học sinh Trường Trưng Vương tham gia học các môn năng khiếu tự chọn - Ảnh: Lê Trường

Ông Dũng cho biết: “ Việc giao đất không thu tiền sử dụng đất cho Trường Trưng Vương tại thời điểm năm 2009 là căn cứ vào quy định của Luật Đất đai 2003. Thêm nữa, xét theo Nghị định số 68/2008/NĐ-CP ngày 30/5/2008 của Chính phủ ban hành về chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, Trường Trưng Vương thuộc diện được hưởng ưu đãi không thu tiền sử dụng đất và được bảo hộ quyền sử dụng đất hợp pháp. Trên cơ sở đó, chúng tôi mới huy động nguồn lực, tập trung đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, tạo môi trường giáo dục bài bản, quy mô nhất để phục vụ con em địa phương.

Tuy vậy, do chưa nắm được những thay đổi của Luật Đất đai năm 2013 và một phần là đơn vị không nhận được bất kỳ một thông báo nhắc nhở, hướng dẫn nào của các cơ quan, đơn vị chức năng về quy định mới nêu trên nên đã chậm thực hiện các thủ tục chuyển đổi hình thức thuê đất và làm hồ sơ miễn tiền thuê đất từ năm 2014. Nên dẫn đến việc từ một đơn vị thuộc đối tượng miễn thu tiền sử dụng đất, trường chúng tôi phải “gánh” số nợ thuê đất hàng tỉ đồng”.

Loay hoay tìm hướng tháo gỡ cho món nợ thuê đất hơn 6,5 tỉ đồng

Khi nắm được thông tin về những thay đổi quy định theo Luật Đất đai năm 2013, từ ngày 1/4/2020 đến năm 2022, Trường Trưng Vương lập tức thực hiện các thủ tục, hồ sơ miễn tiền thuê đất. Tuy nhiên, thời điểm này trúng vào đợt COVID-19 nên quá trình làm thủ tục bị chậm và phải đến ngày 1/4/2022, đơn vị mới nộp được hồ sơ cho cơ quan thuế. Trong thời gian này, Trường Trưng Vương đã nhiều lần gửi văn bản kiến nghị đến UBND tỉnh, Đoàn ĐBQH tỉnh xem xét miễn tiền thuê đất đối với đơn vị.

Liên quan đến kiến nghị của Trường Trưng Vương, ngày 6/9/2023, theo chỉ đạo của UBND tỉnh, Cục Thuế Quảng Trị tổ chức buổi làm việc lấy ý kiến các sở, ngành liên quan để thống nhất phương án và đề xuất UBND tỉnh ban hành mức thời gian miễn tiền thuê đất đối với Trường Trưng Vương.

Theo đó, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cho rằng, từ năm 2020 đến 2022 do ảnh hưởng COVID-19, các cơ quan quản lý nhà nước chậm hướng dẫn và giải quyết thủ tục hồ sơ của đơn vị, đến ngày 14/2/2020 UBND tỉnh mới ban hành quyết định về việc chuyển hình thức Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê và đến ngày 13/12/2021 Cục Thuế tỉnh mới tiếp nhận phiếu chuyển thông tin xác định nghĩa vụ tài chính từ Sở TN&MT.

Trường Trưng Vương chú trọng đầu tư cơ sở vật chất tạo môi trường học đảm bảo chất lượng cho học sinh - Ảnh: Lê Trường

Thêm nữa, đến tháng 9/2023, UBND tỉnh vẫn chưa ban hành mức thời gian miễn tiền thuê đất theo Nghị định 59 của Chính phủ và Trường Trưng Vương cũng bị động trong việc tìm hiểu quy định của pháp luật dẫn đến chậm nộp hồ sơ đề nghị miễn tiền thuê đất. Với những lý do khách quan đó, để tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư phát triển, đề nghị UBND tỉnh áp dụng miễn tiền thuê đất đối với đơn vị, chỉ truy thu tiền thuê đất từ tháng 7/2014 đến tháng 1/2020.

Cũng theo đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo, Trường Trưng Vương thuộc loại hình đào tạo trường tư thục, hoạt động theo đề án được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Với gần 200 người lao động và gần 1.500 học sinh 3 cấp, thời gian qua Trường Trưng Vương đã góp phần quan trọng vào việc huy động học sinh trong độ tuổi đến trường, nâng cao chất lượng giáo dục, giảm tải đối với trường công lập và đáp ứng nguyện vọng của học sinh, phụ huynh trên địa bàn TP. Đông Hà và các vùng lân cận.

Đối với việc truy thu tiền thuê đất và mức ưu đãi miễn tiền thuê đất không thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của sở. Tuy nhiên, đề nghị các cơ quan liên quan xem xét đầy đủ tính khách quan của vấn đề, trong đó có các quyết định của UBND tỉnh về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Trường Trưng Vương với nội dung: Thời hạn sử dụng lâu dài và nguồn gốc sử dụng là Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất. Các quyết định này có hiệu lực trước khi Luật Đất đai năm 2013 ra đời.

Tiếp đó, ngày 20/4/2022, Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng đã tổ chức buổi làm việc với Trường Trưng Vương và các sở, ban, ngành liên quan về vấn đề này. Tại đây, phần lớn các ý kiến đều thống nhất đề xuất miễn giảm tiền thuê đất đối với Trường Trưng Vương là phù hợp với quy định và thực tiễn tại địa phương.

Chủ tịch HĐQT Trường Trưng Vương Bùi Mạnh Dũng chia sẻ thêm, về số tiền thuê đất và phạt chậm nộp nói trên là quá lớn, vượt khả năng chi nộp của nhà trường. Bởi lẽ, trong thời điểm nhà trường đang làm thủ tục, hồ sơ xin miễn tiền thuê đất trùng dịch COVID-19, việc đi lại làm thủ tục gặp khó khăn và học sinh cũng không đến trường cho nên nhà trường không có nguồn thu.

“Việc đơn vị bị truy thu tiền thuê đất và bị phạt vì chậm nộp xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan. Do đó, để tạo điều kiện cho đơn vị tiếp tục phát triển, rất mong chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan xem xét thấu đáo vấn đề nhằm điều chỉnh, miễn tiền thuê đất nói trên đối với nhà trường”, ông Dũng mong muốn.

Lê Trường

Bài 2: Nhiều đơn vị sự nghiệp công lập nợ tiền thuê đất