Hỗ trợ nâng cao chất lượng xây dựng hương ước, quy ước

Trong quá trình phát triển KT-XH nhanh, rộng, hệ thống pháp luật đang hoàn thiện, bổ sung để đáp ứng xu thể phát triển nhưng vẫn chưa bao quát hết để điều chỉnh các mối quan hệ của đời sống xã hội phát sinh hằng ngày của từng cộng đồng dân cư. Trong khi đó, thực tiễn xã hội luôn đặt ra nhiều vấn đề trong điều chỉnh các mối quan hệ xã hội giữa con người với con người. Các cộng đồng dân cư đã xây dựng hương ước, quy ước để quy định các vấn đề trong đời sống xã hội. Nhằm thúc đẩy các địa phương xây dựng hương ước, quy ước đạt chất lượng cao, HĐND tỉnh đã ban hành nghị quyết hỗ trợ kinh phí xây dựng và thực hiện trong lĩnh vực này của cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Thanh niên ở xã Tà Rụt, huyện Đakrông học hát các làn điệu dân ca của dân tộc - Ảnh: T.A.M

Hương ước, quy ước được xây dựng trên cơ sở thỏa thuận, tự nguyện, tự quản ở cộng đồng dân cư với nhiều nội dung phong phú, quy ước nhiều vấn đề như: thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; xây dựng đời sống văn hóa; bảo vệ và phát huy giá trị của các di sản văn hóa, truyền thống tốt đẹp của gia đình, cộng đồng; phòng, chống bạo lực gia đình; tệ nạn xã hội; bảo vệ tài nguyên, môi trường, bảo vệ rừng, biển; thực hiện chính sách dân số, khuyến học, khuyến tài...

Hương ước, quy ước có ý nghĩa vô cùng quan trọng, gần gũi, phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, dễ dàng đi vào đời sống của người dân. Từ đó, hỗ trợ hệ thống pháp luật điều chỉnh hài hoà các mối quan hệ xã hội, góp phần xây dựng đời sống văn hóa, văn minh, thắt chặt hơn tình làng, nghĩa xóm, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, đồng thời, khuyến khích, động viên các tầng lớp nhân dân tham gia hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước ở cơ sở.

Tuy nhiên, qua rà soát, đánh giá công tác xây dựng và tổ chức thực hiện hương ước, quy ước ở cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh cho thấy, bên cạnh những kết quả đạt được thì các hương ước, quy ước vẫn còn những vấn đề tồn tại, khó khăn như: một số hương ước, quy ước còn sơ sài về nội dung, chưa quy định cụ thể các vấn đề phù hợp với tình hình của địa phương, chưa thể hiện được đặc điểm về KT-XH cũng như đặc trưng, phong tục, tập quán của từng cộng đồng dân cư; trình tự, thủ tục, hình thức và kỹ thuật soạn thảo chưa đảm bảo, chưa tuân thủ chặt chẽ quy định. Kinh phí hỗ trợ cho việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước ở cộng đồng dân cư không có đã phần nào dẫn đến những khó khăn, hạn chế nhất định trong công tác triển khai thực hiện.

Tính đến ngày 30/6/2024, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 799 thôn, tổ dân phố có hương ước, quy ước đã được phê duyệt và thực hiện. Với sự phát triển KT-XH, các mối quan hệ của cộng đồng ngày càng phát sinh nhiều vấn đề không thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật, do đó, hằng năm, các hương ước, quy ước ở cộng đồng dân cư thường xuyên được rà soát, đề xuất cấp có thẩm quyền quyết định bổ sung, sửa đổi và thay thế theo quy định.

Nhằm khắc phục những khó khăn và động viên, khuyến khích, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cấp, ngành, các tổ chức chính trị - đoàn thể xã hội ở cộng đồng dân cư trong xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước, hỗ trợ một phần kinh phí từ ngân sách nhà nước trong việc xây dựng và thực hiện có hiệu quả các hương ước, quy ước, việc ban hành nghị quyết quy định mức hỗ trợ kinh phí xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh Quảng Trị là cần thiết, phù hợp với quy định của pháp luật.

Việc hỗ trợ kinh phí xây dựng hương ước, quy ước là thực hiện đúng vai trò, trách nhiệm và thẩm quyền ban hành chính sách trên địa bàn tỉnh, đảm bảo kinh phí hỗ trợ, đồng thời tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan, đơn vị, địa phương, các tổ chức, cá nhân có liên quan triển khai thực hiện các chính sách về xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước phù hợp với điều kiện KT-XH và khả năng cân đối ngân sách trên địa bàn tỉnh.

Nghị quyết này quy định mức hỗ trợ kinh phí xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Đối tượng áp dụng là các tổ dân phố, khu phố, khối phố, khóm, tiểu khu (gọi chung tổ dân phố), thôn, làng, bản (gọi chung là thôn) để thực hiện công tác xây dựng (bao gồm sửa đổi, bổ sung, thay thế) hương ước, quy ước và thực hiện hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư đã được công nhận trên địa bàn tỉnh Quảng Trị; các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Mức hỗ trợ xây dựng hương ước, quy ước khi đã được công nhận tối thiểu 2.000.000 đồng/thôn, tổ dân phố/lần; mức hỗ trợ thực hiện hương ước, quy ước đã được công nhận tối thiểu 1.000.000 đồng/thôn, tổ dân phố/năm. Nguồn kinh phí đảm bảo thực hiện chính sách hỗ trợ để xây dựng (sửa đổi, bổ sung, thay thế) và thực hiện hương ước, quy ước ở cộng đồng dân cư đã phê duyệt được bố trí trong dự toán ngân sách hằng năm của các địa phương theo phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành.

Sau khi các thôn, tổ dân phố hoàn thành việc xây dựng hương ước, quy ước, trình cấp có thẩm quyền và được phê duyệt, công nhận theo đúng quy định mới được hỗ trợ theo chính sách mới của tỉnh. Việc hỗ trợ kinh phí thực hiện hằng năm khi các hương ước, quy ước đó đảm bảo đúng, phù hợp theo các quy định tại Nghị định 61/2023/NĐ-CP ngày 16/8/2023 của Chính phủ.

Trần Anh Minh