Hang động Brai bị đập phá, trộm cắp thạch nhũ

Hang động Brai ở thôn A Xóc, xã Hướng Lập, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị đã có từ lâu đời. Dù chưa thể khám phá hết toàn bộ hệ thống hang động nhưng bước đầu xác định động Brai có chiều dài hơn 800 m, độ cao lớn nhất khoảng 17 m. Với hình thái là động khô, bên trong hang động có cấu trúc đá vôi đặc trưng cùng vô vàn khối thạch nhũ đủ hình dáng, kích thước và màu sắc đẹp mắt. Thế nhưng thời gian gần đây, hang động Brai đã bị kẻ xấu xâm hại, đập phá, cắt hàng loạt khối thạch nhũ mang đi.

Một khối thạch nhũ có đường kính khoảng 24 cm, nặng 50 kg bị cắt gãy, nằm dưới nền hang động - Ảnh: T.T

Hang động Brai có cảnh quan kỳ thú do thiên nhiên tạo ra qua hàng triệu năm hình thành. Bên trong hang động có những con suối nhỏ, tinh khiết xuyên qua những bãi đá ngầm ở trong mặt đất và hàng trăm khối thạch nhũ lớn nhỏ, đa sắc màu kéo dài từ trần đến nền động tạo nên vẻ đẹp lung linh, huyền bí.

Nhiều người dân địa phương kể lại, trong những năm tháng chiến tranh, Hướng Lập là địa bàn trọng yếu nằm trên Vĩ tuyến 17, nơi tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh Tây vào chiến trường Khe Sanh - Hướng Hóa. Để ngăn chặn tiếp viện của ta trên tuyến đường này, địch gia tăng các hoạt động ném bom, bắn phá.

Vượt qua mưa bom, bão đạn, quân và dân ta đã chiến đấu, giữ vững tuyến đường chi viện vào miền Nam, góp phần đem lại thắng lợi cho chiến dịch Khe Sanh. Trong những năm tháng ấy, động Brai là nơi bộ đội và Nhân dân ta ẩn nấp để tránh bom đạn kẻ thù, cũng là căn cứ hoạt động cách mạng quan trọng trên tuyến Tây Trường Sơn.

Mới đây, UBND tỉnh Quảng Trị đã phê duyệt Đồ án Quy hoạch phân khu xây dựng khu du lịch sinh thái Brai - Tà Puồng, huyện Hướng Hóa với quy mô 170 ha. Phạm vi quy hoạch khu du lịch sinh thái Brai-Tà Puồng gồm: khu vực động Brai ở thôn A Xóc, xã Hướng Lập và khu vực thác Tà Puồng thuộc thôn Trăng Tà Puồng, xã Hướng Việt. Mục tiêu phê duyệt quy hoạch để kêu gọi đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái Brai - Tà Puồng đạt quy mô cấp tỉnh.

Đồng thời, kết hợp nghỉ dưỡng, phát triển du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái mạo hiểm nhằm sớm hình thành không gian văn hóa - du lịch với các loại hình và sản phẩm du lịch hấp dẫn, độc đáo, góp phần thúc đẩy phát triển KT – XH bền vững, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng sống của người dân và tăng cường liên kết vùng. Cùng với đó là bảo tồn, quảng bá, phát triển các giá trị cảnh quan thiên nhiên, sinh thái, nhân văn bản địa.

Chủ tịch UBND xã Hướng Lập Hồ Thị Ven thông tin: “Ngày 5/9, UBND xã phối hợp với Đồn Biên phòng Hướng Lập, cán bộ kiểm lâm địa bàn tiến hành kiểm tra tình trạng động Brai bị đập phá. Chúng tôi kiểm tra khu vực dài khoảng 300 m tính từ cửa hàng động đi sâu vào bên trong và nhận thấy có khoảng 20 thạch nhũ bị gãy, chủ yếu là thạch nhũ có đường kính khoảng 5 - 15 cm, loại thạch nhũ bị đập gãy lớn nhất có đường kính khoảng 24 cm.

Các khối thạch nhũ bị gãy có dấu hiệu bị đồ vật tác động, thời gian bị gãy khoảng 2-3 tháng trước. Đa số thạch nhũ nhỏ bị gãy đã không còn tại hiện trường. Có 1 thạch nhũ có đường kính khoảng 24 cm, nặng 50 kg còn lại ở hiện trường”.

Trước tình trạng phá hoại thạch nhũ tại động Brai, UBND xã Hướng Lập đã tăng cường phối hợp với Đồn Biên phòng Hướng Lập và các đơn vị liên quan tập trung tuyên truyền, vận động người dân chấp hành các quy định của Nhà nước, không khai thác trái phép thạch nhũ trong các hang động trên địa bàn xã. Đồng thời cắm biển cảnh báo về việc cấm khai thác thạch nhũ trái phép tại động Brai cũng như có biện pháp xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa Trần Bình Thuận cho biết đã có văn bản chỉ đạo UBND các xã Hướng Lập, Hướng Việt, Hướng Sơn; các phòng, ban và đơn vị liên quan thực hiện các biện pháp bảo vệ các hang động tự nhiên.

Trong đó, giao UBND các xã bố trí lực lượng tuần tra, bảo vệ và cắm biển tạm cấm vào các hang động tự nhiên thuộc địa bàn quản lý; chỉ đạo lực lượng công an, quân sự xã kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ người, phương tiện hoạt động tại khu vực lân cận các hang động; xử lý nghiêm các trường hợp phá hoại, vận chuyển, mua bán thạch nhũ...

Đồng thời, đề nghị các đồn biên phòng: Hướng Lập, Hướng Việt, Hướng Phùng phối hợp, hỗ trợ UBND các xã thực hiện việc kiểm tra, tuần tra, bảo vệ thạch nhũ tại các hang động tự nhiên trên địa bàn.

Bên cạnh đó, Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa tăng cường lực lượng tuần tra, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ các khu vực được giao quản lý, nhất là các khu vực có hang động tự nhiên có tiềm năng phát triển du lịch; kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý theo thẩm quyền các hành vi làm ảnh hưởng đến hang động tự nhiên và lấn chiếm đất rừng.

Trần Tuyền