Đầu tư công tác dân số là đầu tư phát triển bền vững của đất nước

Ngày Dân số Thế giới 11/7/2024, Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc lựa chọn chủ đề: “Kỷ niệm 30 năm thực hiện Chương trình hành động Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (ICPD), Cairo 1994”. Mục đích của chủ đề nhằm nêu rõ về những cơ hội, thách thức của dân số toàn cầu và tại Việt Nam; các nội dung ưu tiên và đưa ra những nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới. Nhân dịp này, phóng viên Báo Quảng Trị phỏng vấn Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh Quảng Trị TRƯƠNG HỮU THIỆN về một số nội dung liên quan.

- Thưa ông! Ông có thể phân tích rõ hơn về những vấn đề của dân số toàn cầu hiện nay?

-Năm 2024 là tròn 30 năm thực hiện Chương trình hành động ICPD, trên toàn cầu chưa giải quyết hiệu quả việc đáp ứng các nhu cầu về kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ). Tử vong bà mẹ liên quan đến thai sản vẫn còn cao, theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc cho biết mỗi ngày, trên thế giới có khoảng 800 phụ nữ tử vong vì những nguyên nhân có thể phòng tránh được liên quan đến thai sản. Điều này tương đương với hơn 290.000 phụ nữ tử vong mỗi năm. Bạo lực đối với phụ nữ ảnh hưởng đến gần 1/3 phụ nữ trên toàn thế giới.

Hiện mới chỉ khoảng 55% phụ nữ có khả năng tự đưa ra quyết định về sức khỏe sinh sản (SKSS) và tình dục của mình. Một nửa dân số thế giới hiện đang sống ở các trung tâm đô thị. Đến năm 2050, con số này sẽ là gần 70%.

Từ năm 2022-2030, nếu chúng ta chi thêm 79 tỉ USD để giải quyết vấn đề nhu cầu chưa được đáp ứng về KHHGĐ và phòng tránh tử vong bà mẹ có thể sẽ ngăn chặn 400 triệu trường hợp mang thai ngoài ý muốn, cứu sống khoảng 1 triệu phụ nữ và tạo ra 660 tỉ USD lợi ích kinh tế. Đối với nỗ lực giảm thiểu tình trạng tảo hôn, nếu đầu tư khoảng 152 tỉ USD từ năm 2022 đến năm 2030, sẽ tránh được khoảng 230 triệu trường hợp, đảm bảo 386 triệu bé gái được đến trường và mang lại 5,1 nghìn tỉ USD lợi ích kinh tế.

Cán bộ Trạm Y tế xã Húc, huyện Hướng Hóa tư vấn thanh niên ở địa phương tìm hiểu tờ rơi tuyên truyền chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ -Ảnh: N.T

- Những thành tựu và khó khăn, thách thức của công tác dân số Việt Nam là gì, thưa ông?

-Từ năm 2007, Việt Nam bước vào thời kỳ dân số vàng. Chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt. Tuổi thọ trung bình tăng nhanh, cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh. Tầm vóc, thể lực người Việt Nam có bước cải thiện.

Dân số đã có sự phân bố hợp lý hơn, gắn với quá trình đô thị hoá, công nghiệp hóa và yêu cầu phát triển KT-XH, đảm bảo QP-AN. Công tác tuyên truyền, giáo dục, nhận thức về dân số và KHHGĐ của các cấp, các ngành và toàn dân được nâng lên. Mỗi cặp vợ chồng có 2 con đã trở thành chuẩn mực, lan tỏa trong toàn xã hội. Dịch vụ dân số và KHHGĐ được mở rộng, chất lượng ngày càng cao.

Tuy nhiên, công tác dân số vẫn đang gặp những khó khăn, thách thức, đó là: chênh lệch mức sinh đáng kể giữa các vùng, đối tượng và nguy cơ không đạt được mục tiêu duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc. Tốc độ già hóa dân số nhanh và sớm trở thành quốc gia dân số già là thách thức lớn cho phát triển kinh tế và an sinh xã hội.

Tỉ số giới tính khi sinh vẫn luôn ở mức cao; tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vẫn chậm được khắc phục. Chất lượng dân số, nhất là tại vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn còn hạn chế và một số hạn chế khác sẽ tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội, sự phát triển bền vững của đất nước trong hiện tại và tương lai.

- Để kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới 11/7/2024, Chi cục Dân số tỉnh đã triển khai những hoạt động gì, thưa ông?

-Sau khi có văn bản hướng dẫn của Cục Dân số về nội dung hoạt động, Chi cục Dân số tỉnh đã ban hành kế hoạch và tổ chức hướng dẫn trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố xây dựng kế hoạch chi tiết hưởng ứng sự kiện này.

Phối hợp với Báo Quảng Trị, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Website Thông tin điện tử Sở Y tế và các địa phương xây dựng, đăng tải các tin, bài, phóng sự, chuyên mục phản ánh, tuyên truyền về công tác dân số và phát triển; các nội dung, chủ đề Ngày Dân số Thế giới 11/7 trên địa bàn tỉnh.

Treo băng rôn tuyên truyền các nội dung, chủ đề Ngày Dân số Thế giới tại một số trục đường chính, khu vực đông dân cư. Lồng ghép hoạt động truyền thông hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới với hội nghị, tập huấn, hội thảo, sơ kết hoạt động, các chương trình, đề án dân số và phát triển.

Đẩy mạnh việc khai thác và sử dụng các trang mạng xã hội phổ biến hiện nay nhằm cung cấp thông tin, chính sách về dân số và phát triển của Đảng và Nhà nước, địa phương đến đông đảo các tầng lớp nhân dân. Kiểm tra, giám sát các hoạt động truyền thông hưởng ứng kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới, hoạt động các mô hình, đề án tại các địa phương...

-Theo ông, nhằm nâng cao chất lượng dân số cần cung cấp những nội dung truyền thông gì?

-Hiện nay, ngành y tế - dân số đẩy mạnh tuyên truyền các nội dung về dân số và phát triển cho người dân như: lợi ích của việc sinh đủ 2 con; chuyển đổi hành vi về giới và bình đẳng giới, không lựa chọn giới tính thai nhi; truyền thông nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng và xã hội; lợi ích và tầm quan trọng của việc tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn cho nam, nữ thanh niên; thực hiện tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh; phổ biến các quy định của pháp luật về cấm tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, tạo sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân và toàn xã hội trong việc thực hiện giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; ý nghĩa, tầm quan trọng của chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho người cao tuổi; các nội dung rèn luyện thân thể, phòng các bệnh thường gặp ở người cao tuổi.

Cung cấp kiến thức về SKSS, sức khỏe tình dục phù hợp với các nhóm đối tượng đặc thù, góp phần giảm tình trạng mang thai ngoài ý muốn, giảm phá thai, dự phòng vô sinh và nâng cao chất lượng dân số. Ưu tiên truyền thông dành cho các nhóm dân cư dễ bị tổn thương, bao gồm đồng bào dân tộc thiểu số, người di cư, người khuyết tật và những người bị ảnh hưởng bởi tác động của biến đổi khí hậu.

- Xin cảm ơn ông!

Ngọc Trang (thực hiện)