Chuyển biến tích cực trong công tác dân số ở Vĩnh Linh

Vĩnh Linh được xem là một trong những địa phương đi đầu ở tỉnh Quảng Trịtrong thực hiện công tác dân số nhiều năm qua. Bằng việc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, huyện đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự hưởng ứng tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân để nâng cao chất lượng dân số. Nhờ vậy, hằng năm, nhiều chỉtiêu về dân số - kế hoạch hoá gia đình (DS-KHHGĐ) ở huyện đều đạt và vượt kế hoạch, góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH ở địa phương.

Cung cấp kiến thức về giới và kiểm soát mất cân bằng giới khi sinh cho học sinh ở xã Hiền Thành -Ảnh: DSVL

Thực hiện Nghị quyết số 45/2020/ NQ-HĐND, ngày 23/7/2020 của HĐND tỉnh về công tác dân số và phát triển giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2030, Trung tâm Y tế huyện Vĩnh Linh tham mưu UBND huyện và Ban Chỉ đạo công tác dân số và phát triển huyện ban hành các kế hoạch thực hiện công tác dân số trong tình hình mới; quyết định giao chỉ tiêu chuyên môn cho các xã, thị trấn.

Chỉ đạo và tổ chức chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ DS-KHHGĐ tại các xã thuộc địa bàn có mức sinh cao, tỉ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao và xã thuộc địa bàn khó khăn nhằm điều chỉnh mức sinh và giảm tỉ lệ sinh con thứ 3 trở lên (gọi tắt chiến dịch DS-KHHGĐ). Trên cơ sở đó, các ban, ngành, đoàn thể liên quan đã phối hợp triển khai các nội dung về công tác dân số tại địa phương.

Tăng cường tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách dân số, đưa nội dung dân số là tiêu chí đánh giá thôn, làng, bản, khóm phố, khu phố đơn vị văn hóa. Lồng ghép đưa các nội dung giáo dục về dân số, giới tính, chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên trong chương trình giáo dục trong và ngoài nhà trường.

Nhờ sự hỗ trợ từ Nghị quyết số 45, công tác dân số ở Vĩnh Linh có nhiều chuyển biến tích cực. Công tác truyền thông, giáo dục chuyển đổi hành vi về dân số được đổi mới về phương pháp, đa dạng về hình thức và phong phú về nội dung. Các mô hình can thiệp truyền thông tại cộng đồng tiếp tục được các địa phương duy trì, nhân rộng và nâng cao chất lượng hoạt động.

Mô hình tư vấn, cung cấp dịch vụ DS-KHHGĐ cho thanh niên, vị thành niên triển khai tại 7 xã, thị trấn; nhân rộng và duy trì 12 mô hình câu lạc bộ “Người cao tuổi giúp người cao tuổi dựa vào cộng đồng”; mô hình nâng cao chất lượng dân số cho đồng bào dân tộc thiểu số và giảm tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; mô hình thôn, khu phố không có người sinh con thứ 3 trở lên tiếp tục được phát động hằng năm tại các xã, thị trấn.

Từ năm 2021-2024, toàn huyện phát động xây dựng được 18 mô hình thôn không có người sinh con thứ 3 trở lên. Duy trì bền vững 10 thôn không có người sinh con thứ 3 trở lên, trong đó có 6 thôn đề nghị khen thưởng theo Nghị quyết số 45.

Huyện quan tâm nâng cấp cơ sở vật chất cho các trạm y tế xã, thị trấn; cung ứng phương tiện tránh thai và hàng hóa sức khỏe sinh sản để đảm bảo các cơ sở y tế tuyến huyện, xã đủ năng lực thực hiện dịch vụ KHHGĐ theo quy định, ưu tiên hỗ trợ nguồn lực cho các địa phương có mức sinh cao, các xã khó khăn. Kết quả chiến dịch DS-KHHGĐ hằng năm đạt trên 85% cung cấp các gói dịch vụ.

Thực hiện Đề án sàng lọc trước sinh và sơ sinh, từ năm 2021 đến nay có 1.227 ca sàng lọc trước sinh/3687 bà mẹ mang thai, đạt 34,6%; số trẻ được sàng lọc sơ sinh 825 ca/3514, đạt 23,4%, trong đó tiếp thị thực hiện được 159 ca.

Đề án kiểm soát dân số vùng biển, đảo và ven biển, cung cấp các dịch vụ sẵn có tại cơ sở, cung cấp các phương tiện tránh thai miễn phí cho người dân vùng biển trong độ tuổi sinh đẻ; truyền thông tư vấn trực tiếp tại cộng đồng, hộ gia đình...

Đến nay, 18/18 xã đủ điều kiện cung cấp dịch vụ KHHHGĐ; tư vấn sàng lọc trước sinh, sơ sinh; tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn, tư vấn và khám sức khỏe định kỳ cho người cao tuổi.

Sau hơn 4 năm thực hiện Nghị quyết số 45, nhiều chỉ tiêu DS-KHHGĐ ở huyện đạt, vượt kế hoạch như: tỉ suất sinh thô giảm bình quân trên 0,24‰/ năm (kế hoạch giảm từ 0,2 ‰ /năm); tỉ lệ phát triển dân số tự nhiên ổn định ở mức dưới 0,6%/năm; tỉ số giới tính khi sinh giảm từ 106 trẻ nam/100 trẻ nữ (2021) dự kiến năm 2024 xuống còn ở mức 102 trẻ nam/100 trẻ nữ; tỉ lệ bà mẹ mang thai được sàng lọc bình quân đạt trên 39,8%/ năm; tỉ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc đạt bình quân 24,8%/năm; tỉ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm bình quân đạt 48,3%/năm; tỉ lệ các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sử dụng các biện pháp tránh thai tăng bình quân 2%/năm...

Để tiếp tục thực hiện tốt công tác dân số trong tình hình mới, phấn đấu thực hiện đạt các mục tiêu dân số của địa phương, thời gian tới, huyện Vĩnh Linh tăng cường sự chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền đối với công tác dân số trên tất cả các lĩnh vực quy mô, cơ cấu và nâng cao chất lượng dân số.

Nâng cao trách nhiệm, sự phối hợp của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và các địa phương trong thực hiện công tác dân số trong tình hình mới. Tiếp tục ổn định tổ chức bộ máy làm công tác dân số nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động.

Đẩy mạnh hoạt động truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là hệ thống thông tin ở cơ sở. Phát huy thế mạnh của công nghệ truyền thông hiện đại, internet, mạng xã hội... trong truyền thông về dân số.

Chú trọng củng cố và phát triển các mô hình truyền thông ở cơ sở, đặc biệt là mô hình thôn, bản, khóm phố không có người sinh con thứ 3 trở lên, các mô hình lồng ghép ở những địa bàn có mức sinh cao.

Củng cố và nâng cao chất lượng hệ thống dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ tại các đơn vị tuyến huyện và trạm y tế xã.

Tiếp tục xây dựng nghị quyết về công tác dân số và phát triển trong giai đoạn 2026-2030..., phấn đấu đạt mức sinh thay thế vào năm 2030, tận dụng được cơ cấu dân số vàng và nâng cao chất lượng dân số.

Ngọc Trang