Cát có linh hồn

(QT) - Trong vô số những câu chuyện về môi trường bị đe dọa và xâm hại gần đây như chuyện xây biệt thự ở Sơn Trà, chuyện phá khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm, có một thứ tài nguyên quốc gia bị xâm hại ngỡ như bình thường nhưng vô cùng quan trọng: đấy là khai thác cát !

Tăng cường kiểm tra phương tiện vận chuyển cát. Ảnh: Internet

Suốt nửa năm trời phóng viên của một tờ báo tại thành phố Hồ Chí Minh đeo bám, sắm vai doanh nghiệp mua cát, theo dấu những con tàu chở hàng triệu khối cát từ Việt Nam sang tận Singapore để bán, lần theo đường đi của cát và xót xa khi thấy rằng cát của chúng ta, với những phù phép về giá, về những công ty có địa chỉ “ma”, đã góp phần mở rộng lãnh thổ của nước người trong khi xứ mình đang đau đầu vì chuyện cát “bỏ đi”, bờ sông bãi biển lở lói, xói sạt.

Câu chuyện cát xuất khẩu ở nhiều tỉnh thành phía Nam chưa xong thì tại Bắc Ninh, ông chủ tịch tỉnh này khiến dư luận dậy sóng khi đã “kêu cứu” lên Thủ tướng Chính phủ chuyện nhiều cán bộ của tỉnh này, trong đó có ông bị giang hồ nhắn tin đe dọa cả mạng sống liên quan tới chuyện nạo vét và hút cát bán cát ở sông Cầu- cái dòng sông trong nhạc trong thơ vốn “nước chảy lơ thơ” mà nay nhuốm mùi kim tiền và cả sinh mạng đều liên quan đến... cát!

“Đâm hà bá, phá sơn lâm”, haicái tội tày trời ấy, cha ông ta từng răn dạy tự ngàn xưa, vậy mà giờ đây, sông phá đàng sông, bể phá đàng bể, non xanh bặt dấu, gỗ quý lìa rừng. Cát là lãnh thổ thì rừng là nguồn sống, dọc dài lưu vực sông Cửu Long lâu lâu lại thấy nguyên cả một xóm nhà trôi tuột xuống sông và những trận lũ với cường độ kinh hoàng gây thiệt hại khủng khiếp về nhân mạng đang gia tăng cho thấy rừng đã không còn là lá chắn phía thượng nguồn.

Và trả giá lớn nhất là cuộc sống không còn bình an, là sinh mạng con người bị đánh đổi, chuyện “đâm hà bá, phá sơn lâm” ấy, chung quy lại vẫn là lòng tham con người và tiền bạc có được từ phá rừng, từ hút cát ấy chảy vào túi ai? Câu hỏi rất dễ trả lời nhưng không ai nói rõ! May sao, trong nỗi tuyệt vọng về một môi trường đang bị đe dọa đến cùng cực ấy, thì ở Hội An người dân lại làm lễ “cúng cát trở về” đang xôn xao như một tin vui hiếm hoi và thắp lên hy vọng cho tất cả những ai yêu quý môi trường.

Chúng tôi đã về biển Cửa Đại, đã tận thấy những khách sạn ven biển đang từ từ bị biển xâm thực, cuốn theo tất cả những khối nhà sang trọng tiện nghi. Những cư dân Cửa Đại đã làm tất cả, kể cả lễ cúng để cầu an cho cát đừng xói lở. Và khi bức tường thép dựng lên, cát lại tụ về.

Cát về! Cùng với niềm reo vui của cư dân Cửa Đại- Hội An, một đồng nghiệp của chúng tôi đã chụp tấm hình ông Nguyễn Sự, nguyên Bí thư, nguyên Chủ tịch Hội An thắp nhang tạ ơn trước cồn cát đang bồi lại sau bao năm gây xói lở và làm đảo lộn đời sống cả một quần thể du lịch, sinh kế của người dân. Hình ảnh ấy khiến nhiều người xao động và quý mến tấc lòng vì dân của người cựu lãnh đạo thành phố này!

Ai bán cát, ai lạy cát, người dân biết rõ. Ai “đâm hà bá”, ai “phá sơn lâm”, chắc chắn người dân biết rất rõ. Câu chuyện cát trở về ở Cửa Đại-Hội An không hề là chuyện mê tín. Nó còn là sự chứng ngộ của đất trời với lòng thành của con dân xứ đó. Nếu có chuyện cát tụ về bởi lòng thành, thì hẳn cũng nên tin sẽ có sự trừng phạt từ cao xanh với kẻ nào ôm mộng “đâm hà bá, phá sơn lâm”.

Và điều đó đang xảy ra, không phải quá lâu như người ta nói về kiếp này kiếp nọ mà dường như đang “quả báo nhãn tiền”! Câu chuyện cát, thứ tài nguyên quốc gia và được coi như là một thành tố của lãnh thổ đang bị khai thác không là chuyện ở Hội An hay Bắc Ninh, nó diễn ra ở nhiều tỉnh thành, trong đó có ở Quảng Trị của chúng ta. Hồi chuông cảnh báo từ những tỉnh thành ấy liệu có vọng vang tới những dòng sông bờ biển quê nhà như một lời nhắc nhở!

Hãy tin đi, cát có linh hồn. Vì cát có linh hồn nên lòng tham với cát chắc chắn đều có giá của nó.

Lê Đức Dục