Chấn chỉnh tình trạng “loạn” cấp phó

(QT) - Trong lần tiếp đoàn khách độ mươi người, tôi nghe giới thiệu toàn giữ chức vụ từ phó trưởng phòng trở lên, chỉ một hai nhân viên. Chuyện trò một lúc mới biết lãnh đạo cơ quan này có chủ trương rất thoáng về công tác cán bộ.

Với quan điểm ngoài lương ra cán bộ không còn thu nhập nào khác nên đời sống gặp khó khăn, bổ nhiệm giữ chức vụ phó trưởng phòng đơn vị cấp sở để hưởng hệ số phụ cấp 0,3, tạo thêm thu nhập một cách chính đáng, hợp pháp, nguồn chi mặc nhiên đã có ngân sách nhà nước.

Cơ quan khoảng 40 người, chỉ còn chừng vài người không giữ chức vụ nên cũng dễ vận dụng từ các khoản khác để tăng thu nhập hàng tháng cho anh em. Quả là một “sáng kiến” vô tiền khoáng hậu. Một số quan điểm thường gặp nữa như nghĩ rằng cán bộ giữ chức vụ sẽ có vị thế, thuận lợi khi làm việc với đối tác, về đối ngoại cũng nghe oách hơn không chỉ cho cá nhân người đó mà còn cho cả cơ quan, đoàn công tác; cán bộ làm việc, cống hiến nhiều năm, không được trưởng thì vận dụng giữ chức phó trưởng phòng để khi nghỉ hưu có chút chức danh, đỡ tủi thân...

Từ nhiều lý do khác nhau, cùng với sự lạm dụng quyền lực, thủ trưởng cơ quan cứ thể bổ nhiệm, vì xét về phương diện cá nhân họ chỉ “được” chứ chẳng “mất” gì, dẫn đến tình trạng dư thừa lãnh đạo cấp phòng, nhiều nơi lãnh đạo nhiều hơn nhân viên, thậm chí có phòng không có nhân viên.

Chẳng hạn như Sở LĐ - TB&XH Hải Dương có 46 người thì 44 người là lãnh đạo từ cấp phó trưởng phòng trở lên, nhiều phòng, ban của Sở có tới 4- 5 phó trưởng phòng; Sở Tư pháp Thanh Hóa có 25 lãnh đạo từ cấp phòng trở lênnhưng chỉ có 18 công chức với một người lao động; Sở LĐ- TB&XH Cần Thơ có 22 trưởng, phó phòng trên 15 chuyên viên…

Với cấp phòng là vậy, còn cấp sở thì sao? theo quy định hiện hành tại Nghị định 24/2014 (quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương), số lượng cấp phó ở các sở không quá ba người, riêng sở thuộc UBND thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội không quá bốn người.

Tuy nhiên trên thực tế số lượng cấp phó ở nhiều đơn vị vượt xa con số này, như tỉnh Thanh Hóa Sở NN&PTNT từng có đến 8 phó giám đốc, Sở TN&MT có 6 phó giám đốc; ở Cần Thơ Sở Nội vụ có 5 phó giám đốc, Sở Y tế có 4 phó giám đốc… Mới đây, các đoàn công tác của Quốc hội đã giám sát tại nhiều địa phương việc thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011- 2016 đưa ra những con số trên, đồng thời cho biết có một điểm chung là hầu như địa phương nào cũng tồn tại việc dư thừa cấp phó, từ cấp phó phòng tới cấp phó sở.

Theo tôi, có hai nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Đối với cấp phòng do chưa quy định số lượng lãnh đạo, còn cấp sở thì đã có nhưng thực hiện không nghiêm. Lý giải về thừa cấp phó sở, câu trả lời chung là do lịch sử để lại của việc sáp nhập các sở, khối lượng công việc quá nhiều…để né tránh. Khi cấp dưới không thực hiện rồi cứ loanh quanh giải trình, cấp trên lại cho qua, không xử lý nên quy định số lượng cấp phó tại Nghị định 24/2014 của Chính phủ chẳng có ý nghĩa gì, dẫn đến dư thừa cấp phó sở.

Nhằm bịt lỗ hổng của quy định hiện hành, Bộ Nội vụ vừa trình dự thảo nghị định thay thế Nghị định 24/2014, quy định chặt chẽ, đầy đủ hơn về số lượng cấp phó. Theo đó, sở thuộc UBND cấp tỉnh loại đặc biệt và loại I có không quá ba phó giám đốc; sở thuộc UBND cấp tỉnh loại II và loại III có không quá hai phó giám đốc.

Dự thảo cũng quy định số lượng cấp phó của phòng thuộc sở, cụ thể đối với các phòng chuyên môn, nghiệp vụ thuộc sở và thuộc chi cục thuộc sở có từ 5- 10 biên chế được bố trí một phó trưởng phòng; phòng trên 10 biên chế được bố trí không quá hai phó trưởng phòng.

Vẫn biết công tác cán bộ là động chạm đến danh dự, lợi ích, tâm tư tình cảm của từng con người cụ thể, xử lý thế nào để vừa đảm bảo cả lý lẫn tình là điều không dễ vì hai mục tiêu này thường không song hành với nhau, được cái này phải bỏ cái kia. Mặt khác, văn hóa của người phương Đông nói chung và Việt Nam chúng ta

nói riêng vốn theo lối sống duy tình, xử lý cái gì cũng lấn cấn chuyện tình cảm, tình người nên khó rạch ròi, dứt khoát, nhất là trong công tác cán bộ.

Sống tình cảm, yêu thương, giúp đỡ nhau là điều rất quí, thật đáng trân trọng, nhưng khi làm việc không nên trộn lẫn giữa tình cảm và nguyên tắc. Giải quyết công việc mà để tình cảm chi phối thì rất khó công tâm, khách quan, hơn nữa có thể được cho cá nhân nào đó nhưng trên bình diện chung xã hội sẽ gánh chịu hậu quả.

Vậy nên việc đặt lợi ích chung lên hàng đầu là điều mọi người phải biết mà hành xử. Hy vọng sau khi nghị định mới ban hành, cùng với việc thực hiện nghiêm túc của cấp có thẩm quyền sẽ chấn chỉnh được tình trạng “loạn” cấp phó như hiện nay, lấy lại niềm tin trong công tác quản lý, sử dụng cán bộ.

Tùng Lâm