Bản án không hiệu lực

(TTO) - Bị giải tỏa đất từ năm 2002 nhưng không được đền bù thỏa đáng, hai ông bà xấp xỉ tuổi 80 khăn gói đi kiện UBND huyện. Sau tám năm, kết quả mà hai người thu nhận được là một bản án của tòa án tỉnh - có hiệu lực nhưng vẫn không được bên bị kiện thi hành.

Vợ chồng bà Hà Thị Sáu phải chờ đợi mỏi mòn - Ảnh: Đức Vịnh

Năm 2002, huyện Châu Phú (tỉnh An Giang) giải tỏa thực hiện dự án mở rộng quốc lộ 91. Vợ chồng bà Hà Thị Sáu (ấp Vĩnh Thuận, xã Vĩnh Thạnh Trung) chấp hành di dời. Thế nhưng mãi đến tháng 2-2007, UBND huyện mới ra quyết định 378/QĐ.CTUB bồi thường thiệt hại và chỉ đền bù cho ông bà Sáu 78m 2 trong tổng số 315m 2 đất thổ cư bị giải tỏa, còn phần diện tích nằm trong hành lang lộ giới thì không đền bù. Mức đền bù lại tính theo giá đất năm 2002, chỉ 150.000 đồng/m 2 , trong khi khung giá lúc ra quyết định là 500.000 đồng/m 2 .

Gia đình bà Sáu khiếu nại, tám tháng sau UBND huyện mới ban hành quyết định bác yêu cầu của bà Sáu. Huyện cho rằng việc không đền bù đất trong hành lang lộ giới là căn cứ chỉ thị 317/TTg năm 1999 và nghị định 36/CP năm 1995 của Chính phủ về bảo đảm trật tự giao thông đường bộ và trật tự đô thị. Về giá đền bù, huyện căn cứ mức bồi hoàn đất theo phương án được duyệt vào năm 2002 của tỉnh.

Bồi thường lúc có lúc không

Quá bức xúc, tháng 11-2007 gia đình bà Sáu kiện UBND huyện Châu Phú ra TAND huyện Châu Phú yêu cầu hủy bỏ quyết định 378. “Cầu cứu các nơi, mãi tới ngày 9-4-2009 vụ kiện mới được đưa ra xét xử” - anh Trần Văn Khanh, con bà Sáu, kể. Trong thời gian tòa thụ lý, tháng 2-2009 UBND huyện Châu Phú lại ban hành quyết định 273 thu hồi quyết định 378, với lý do đất của bà Sáu không thuộc dự án đền bù, mở rộng quốc lộ.

Ngày 9-4-2009, TAND huyện Châu Phú xét xử sơ thẩm bác đơn của bà Sáu. Bà Sáu liền có đơn kháng cáo toàn bộ nội dung bản án, yêu cầu TAND tỉnh An Giang xử phúc thẩm hủy cả hai quyết định 378 và 273. “Dọc hai bên quốc lộ có hàng ngàn hộ cùng bị giải tỏa được bồi hoàn. Tại sao không thu hồi quyết định và tiền đền bù đối với bao hộ khác mà chỉ tước mất việc đền bù đối với tụi tui. Vô lý quá vậy? Tại tui mang tội... kiện chính quyền phải không?” - bà Sáu thắc mắc.

Ngày 30-6-2009, TAND tỉnh An Giang xử phúc thẩm. Hội đồng xét xử cho rằng giải tỏa từ năm 2002 mà mãi đến tháng 2-2007 UBND huyện mới ban hành quyết định bồi hoàn và áp dụng khung giá đền bù của năm 2002 là chưa đúng quy định. Khi giải quyết khiếu nại, huyện đã bỏ qua chứng cứ thể hiện diện tích thực tế nên chưa đảm bảo quyền lợi cho bà Sáu.

Bên cạnh đó, việc không bồi hoàn đất trong hành lang lộ giới là sai, vì theo nghị định 197/2004/NĐ-CP thì đất nằm trong lộ giới bị thu hồi vẫn phải bồi thường. Lý do UBND huyện đưa ra trong quyết định 273 để không đền bù cho bà Sáu cũng không chính xác, bởi đất của bà Sáu nằm trong khu vực bị giải tỏa và đại diện UBND huyện tại phiên tòa phúc thẩm cũng nhìn nhận điều này.

Từ những nhận định trên, TAND tỉnh đã ra bản án phúc thẩm hủy cả hai quyết định 378 và 273, đồng thời tuyên buộc UBND huyện Châu Phú ban hành quyết định hành chính khác để giải quyết bồi thường cho bà Sáu.

Giải quyết cù cưa

Dù án đã có hiệu lực pháp luật và bà Sáu nhiều lần yêu cầu nhưng UBND huyện Châu Phú vẫn không thi hành. Bà tiếp tục gửi đơn cầu cứu, cuối năm 2009 văn phòng tiếp công dân UBND tỉnh và đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh đều có công văn đề nghị chủ tịch UBND huyện Châu Phú giải quyết nhưng vẫn không hiệu quả. Cũng thời gian đó, UBND huyện có tờ trình “xin UBND tỉnh An Giang xem xét, kiến nghị TAND tỉnh điều chỉnh bản án hoặc kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm”.

Trong đợt khảo sát việc thực hiện dân chủ tại địa phương, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang nêu lên trường hợp khiếu nại của bà Sáu. Sau khi rà soát các văn bản liên quan, ngày 10-5-2010 đoàn gửi tiếp công văn đến chủ tịch UBND huyện Châu Phú. Theo đó, đoàn cho rằng UBND huyện có đủ tư cách pháp lý thực hiện các quyền và nghĩa vụ do pháp luật quy định.

Việc UBND huyện đề nghị UBND tỉnh kiến nghị TAND tỉnh điều chỉnh bản án hoặc kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án trên đều không phù hợp pháp luật. Bởi bản án phúc thẩm của TAND tỉnh chỉ có thể được TAND tối cao xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm (nếu có kháng nghị), TAND tỉnh không có thẩm quyền điều chỉnh nội dung bản án.

Theo bà Lê Thị Dung - phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, bản án 04/2009/HCPT không bị cơ quan pháp luật có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm nên đã có hiệu lực và UBND huyện Châu Phú phải thi hành. Dù vậy, ông Võ Thanh Tráng - chủ tịch UBND huyện Châu Phú - cho biết huyện chờ ý kiến của đoàn công tác giải quyết khiếu tố của tỉnh mới giải quyết.

Mãi tới ngày 16-9-2010, bà Sáu mới nhận được quyết định bồi hoàn mới của UBND huyện. Theo đó, huyện cũng chỉ đền bù 78m 2 như trước đây, chỉ có giá đền bù được tăng lên theo thời giá hiện tại, 1 triệu đồng/m 2 . Vì vậy, bà Sáu tiếp tục đi khiếu nại. Trong đơn ngày 3-10, bà viết: “Là một gia đình có truyền thống cách mạng tại địa phương, thiết nghĩ yêu cầu của tôi nêu trên không có gì là to tát so với những gì mà lý ra tôi phải được Nhà nước quan tâm trong việc giải tỏa... Với việc chờ đợi gần bốn năm qua để chỉ lấy lại những gì mà mình phải được hưởng theo quy định của pháp luật, tôi thấy gia đình mình bị thiệt thòi quá nhiều...”.

ĐỨC VỊNH