Tình thế cấp bách đối với Ukraine khi phương Tây giảm viện trợ

Theo New York Times, cuộc xung đột đang bước vào thời điểm quan trọng. Các đợt giao tranh ác liệt kéo dài suốt thời gian qua đã khiến Ukraine thiếu chắc chắc về tương lai và triển vọng của nước này, trái lại Nga dường như vẫn giữ đòn bẩy lớn hơn.

Động thái này có thể thấy rõ vào tuần trước khi Tổng thống Putin tuyên bố kế hoạch tham gia tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 - được coi là sự kiện chính trị quan trọng nhất, sẽ quyết định phần lớn xu hướng phát triển nước Nga. Ông Putin cũng tuyên bố rằng Ukraine, không giống như Nga, “không có tương lai” vì Kiev hoàn toàn phụ thuộc vào các nguồn tài trợ nước ngoài và nguồn cung cấp quân sự.

Binh sĩ Ukraine khai hỏa pháo tự hành CAESAR gần thị trấn Avdeevka, tỉnh Donetsk ngày 31/5. Ảnh: Reuters

Bầu không khí đó trái ngược với cảm giác cấp bách trong chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Zelensky hồi đầu tuần này. Tại đây, ông Zelensky đã hối thúc Quốc hội Mỹ thông qua dự luật chi tiêu, trong đó có việc phân bổ thêm 50 tỷ USD viện trợ an ninh cho Ukraine.

Gần 22 tháng sau khi xung đột nổ ra, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy, sự ủng hộ của người dân Mỹ đối với việc tài trợ cho Ukraine đã giảm sút, đặc biệt là các thành viên đảng Cộng hòa. Theo kết quả cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew, chưa đến một nửa người Mỹ được hỏi cho rằng, Washington đang cung cấp mức độ hỗ trợ phù hợp cho Ukraine, hoặc cần phải viện trợ nhiều hơn nữa.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson nhấn mạnh rằng, cần phải giám sát chặt chẽ hơn khoản kinh phí dành cho Ukraine và tạo ra một sự thay đổi lớn trong vấn đề an ninh ở biên giới giữa Mỹ và Mexico. “Cho đến nay, chúng tôi vẫn làm được cả hai việc này”, ông Mike Johnson lưu ý. Nhưng Nhà Trắng vẫn còn thời gian để cố gắng đạt được một thỏa thuận về an ninh biên giới. Còn Tổng thống Zelensky nói rằng, ông vẫn lạc quan về sự hỗ trợ của lưỡng đảng dành cho Ukraine: “Điều quan trọng là từ giờ cho đến cuối năm nay, chúng ta có thể gửi tín hiệu mạnh mẽ về sự đoàn kết trong việc đối phó với Nga”.

Nếu Mỹ cắt đứt tài trợ cho Ukraine thì điều này có thể khiến Tổng thống Putin thấy rằng ông hoàn toàn có khả năng làm suy yếu quyết tâm của phương Tây trong việc giải quyết các vấn đề chính trị và xung đột trên toàn cầu. Mặc dù chịu tổn thất lớn trong các cuộc giao tranh, nhưng Nga đang tìm cách tái củng cố lực lượng để trụ vững trong một cuộc chiến tiêu hao.

Nga tăng sức ép nhằm duy trì đòn bẩy

Hanna Notte, chuyên gia về chính sách đối ngoại Nga ở Trung Đông thuộc Trung tâm Nghiên cứu Không phổ biến vũ khí hạt nhân James Martin, trụ sở tại California, Mỹ nhận định: “Sau đợt tấn công đầu tiên không đạt kết quả như mong đợi, Nga đã quyết tâm tham gia một cuộc chiến kéo dài với hy vọng họ sẽ có sức chịu đựng lớn hơn và duy trì sức mạnh bền bỉ lâu hơn Ukraine”.

Bà Hanna Notte lưu ý, Nga đã tìm cách thích nghi, với việc tăng cường sản xuất vũ khí, đạn dược trong nước, đồng thời nhập khẩu trang thiết bị quan trọng từ Iran và Triều Tiên. Tất cả đều nhằm mục tiêu giữ vững sức mạnh trong một cuộc chiến tiêu hao. Sự hỗ trợ của các quốc gia bên ngoài có ý nghĩa rất to lớn đối với Moscow trên chiến trường, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất máy bay không người lái.

Trái lại, Ukraine đang phải gồng mình để có đủ nguồn cung đạn dược và vũ khí từ Mỹ và châu Âu – những quốc gia cũng đang gặp nhiều khó khăn trong quá trình sản xuất và đối mặt với nguy cơ cạn kiệt kho dự trữ vũ khí.

Dù có lợi thế đáng kể về quân số và vũ khí, Nga vẫn phải đối mặt với những hạn chế nhất định. Các nhà phân tích cho rằng, Moscow đã mất số lượng lớn binh sỹ trong các cuộc tấn công thời gian qua, đồng thời giành được rất ít lãnh thổ ngoại trừ thành phố Bakhmut. Trước việc Tổng thống Zelensky yêu cầu quân đội xây dựng các công sự phòng thủ dọc theo các mặt trận, các bước tiến của Nga có thể bị chững lại.

Steven Pifer, thành viên cấp cao tại Viện Brookings, từng là đại sứ Mỹ tại Ukraine, cho rằng: “Trong cuộc chiến này, chiến lược phòng thủ thường mang lại lợi thế đáng kể”.