“THẮP LỬA” trên dòng sông thiêng

Đã trở thành nét đẹp truyền thống, cứ đến ngày 14 âm lịch hằng tháng, muôn con tim lại tụ hội về mảnh đất Thành Cổ để tri ân những người con đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Tiếp nối mạch nguồn ấy, tối 9/6/2025, Báo và Đài PT-TH tỉnh Quảng Trị phối hợp với Thị ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam thị xã Quảng Trị tổ chức chương trình “Đêm hoa đăng trên sông Thạch Hãn”. Đây là sự kiện đặc biệt, nhắc nhủ những người làm báo cùng thắp đóa tri ân, nhìn về quá khứ, hướng tới tương lai.

Sự khởi đầu ý nghĩa

16 giờ chiều, bầu trời thị xã Quảng Trị dường như trong xanh hơn. Làn gió dịu nhẹ thổi vào từ dòng Thạch Hãn như xua đi cái nóng cuối ngày. Không khí chuẩn bị cho chương trình tri ân diễn ra khẩn trương. “Đêm hoa đăng trên sông Thạch Hãn” là sự kiện ý nghĩa lần đầu tiên được tổ chức sau khi hợp nhất hai cơ quan báo chí của tỉnh, vì thế ai cũng chỉn chu từng công đoạn theo nhiệm vụ được phân công.

Bến thả hoa bờ Nam sông Thạch Hãn - Ảnh: Trần Tuyền

Từ đầu giờ chiều, nhiều cán bộ, biên tập viên, phóng viên, kỹ thuật viên của Báo và Đài PT-TH tỉnh Quảng Trị đã có mặt đầy đủ. Sau thời gian miệt mài, ekip đảm nhận nhiệm vụ livestream sớm bước sang công đoạn cuối cùng, chỉ chờ hiệu lệnh bấm máy. Với ekip livestream, các phóng viên báo in có chút hồi hộp xen lẫn lo lắng. Đây là lần đầu tiên họ làm quen với công việc của phóng viên, kỹ thuật viên truyền hình. Hiểu điều đó, các đồng nghiệp báo hình đều tận tình hỗ trợ, sẻ chia kinh nghiệm. Dường như ai cũng hiểu, trước đòi hỏi của nhiệm vụ mới sau sáp nhập, chuyển mình, thay đổi và phát triển không phải là việc của riêng ai.

Hòa trong không khí khẩn trương này, phóng viên trẻ Nguyễn Trúc Phương - người có mặt sớm tại địa điểm tổ chức sự kiện - không khỏi hồi hộp. Trên dặm dài tác nghiệp, Phương không xa lạ với các chương trình tri ân bên dòng Thạch Hãn. Thế nhưng, lần này nhận nhiệm vụ của cơ quan giao, cảm xúc trong cô thật khó tả. Cùng đồng nghiệp, Trúc Phương cố gắng hoàn tất các phần việc của mình để đêm hoa đăng diễn ra đúng kế hoạch. Cô phóng viên trẻ này cảm thấy vui mừng khi người dân sinh sống quanh vùng chuyện trò, hỏi han về chương trình; gửi đường link cho con cháu ở xa kèm lời nhắn nhủ theo dõi livestream. Mọi người còn hối thúc nhau sắp xếp công việc để được theo dõi trọn vẹn sự kiện ý nghĩa này, cho dù đây không phải lần đầu tiên người dân thị xã Quảng Trị chứng kiến lễ thả hoa đăng trên dòng sông quê mình.

Toàn cảnh sự kiện thả hoa trên sông Thạch Hãn - Ảnh: Lê Trường

Cùng chung cảm xúc đó, Bí thư Thị ủy, Chủ tịch HĐND thị xã Quảng Trị Văn Ngọc Lãm chia sẻ: 13 năm trôi qua, từ một việc làm nhỏ, hoạt động tri ân này đã trở thành tập quán tốt đẹp, luôn được Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thị xã Quảng Trị quan tâm chu toàn. Về sự kiện diễn ra này, ông nhấn mạnh: “Trước kia, Báo Quảng Trị và Đài PT-TH tỉnh từng phối hợp với chúng tôi tổ chức đêm hoa đăng tri ân các anh hùng, liệt sĩ trên sông Thạch Hãn. Sau hợp nhất, dù bộn bề với nhiệm vụ mới, lãnh đạo Báo và Đài PT-TH tỉnh Quảng Trị vẫn duy trì hoạt động này với những điểm nhấn mới. Điều đó giúp chúng tôi thêm tin tưởng hoạt động tri ân này sẽ được nối dài trong tương lai”.

Cùng thắp sáng ngọn lửa tri ân

Đúng 20 giờ, tại Nhà hành lễ bến hoa đăng bờ Nam sông Thạch Hãn, chương trình tri ân bắt đầu. Không gian lắng đọng. Mọi người cùng nghe âm thanh vọng lại từ tháp chuông. Sóng nước trên dòng Thạch Hãn mang những thanh âm đó vang xa, vang xa...

Trong không gian lắng sâu này, những lời tri ân của Tổng Biên tập Báo và Đài PT-TH tỉnh Quảng Trị Võ Nguyên Thủy thấm đẫm sự thành kính, biết ơn: “Những chiến sĩ quân giải phóng, những người lính Thành Cổ kiêu hùng đã làm nên một tượng đài sừng sững về tinh thần quả cảm, ý chí kiên trung, gan góc; về khát vọng độc lập, thống nhất; về lương tri và phẩm giá con người trước vận mệnh đất nước...Thương nhớ, kính trọng, tri ân các anh, chúng tôi - những người làm báo in, báo nói, báo hình xin nguyện không ngừng nỗ lực phấn đấu để góp phần tiếp nối trang sử vàng của cha anh; xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu mạnh, phồn vinh”.

Lãnh đạo tỉnh thắp đèn hoa đăng tri ân các anh hùng, liệt sĩ - Ảnh: Trúc Phương

Sau phần nghi lễ, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Long Hải; Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Đăng Quang; Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Nam và các đại biểu, nhà báo, người dân kính cẩn nghiêng mình trước hương linh các anh hùng, liệt sĩ. Tâm trí ai cũng như trôi về miền ký ức xa xôi, về một thời bom rơi đạn nổ, lớp lớp thanh niên đã vượt sông và nằm lại nơi này.

Thạch Hãn không chỉ là một con sông chảy qua lòng Quảng Trị, mà còn là dòng chảy của lịch sử, của máu và hoa, của ký ức và khát vọng hòa bình. Với những người làm báo, đây không chỉ là một sự kiện để ghi hình, viết tin mà là một hành trình trở về với cội nguồn, với trách nhiệm thiêng liêng của nghề báo. Để từ đó, bằng ngòi bút của mình, chúng tôi sẽ viết lại những câu chuyện của quá khứ để nhắn gửi thế hệ hôm nay về trách nhiệm giữ gìn hòa bình, khơi dậy lòng tri ân và niềm tự hào dân tộc.

Khi hoa đăng được thả xuống dòng Thạch Hãn, dòng sông trở nên lung linh trong ánh nến và màu hoa. Từng cơn sóng nhẹ mang theo ánh sáng đó lan tỏa cả một vùng sông rộng lớn. Mỗi đóa hoa đăng thả xuống dòng nước này là một lời nhắc nhớ: có những tuổi hai mươi đã hóa thân vào sóng nước, vào đất trời Quảng Trị. Mỗi nhành hoa trôi nhẹ giữa dòng là một lời tri ân, một thông điệp về lòng yêu nước, về sự hy sinh và khát vọng xây đắp quê hương đẹp giàu.

Mỗi bông hoa đăng được thả xuống dòng Thạch Hãn thể hiện niềm tri ân sâu sắc của thế hệ trẻ đối với cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc - Ảnh: Trần Tuyền

Trong dòng người mang những lời khấn thả xuống dòng sông này có ông Nguyễn Đức Hoa, Phó Chủ tịch Hội Chiến sĩ Thành Cổ Quảng Trị năm 1972 toàn quốc. Năm nay, ông Hoa đã bước sang tuổi 72. Tuy sức khỏe ngày một yếu nhưng ông hiếm khi vắng mặt trong những dịp thế này. Trò chuyện với các nhà báo trẻ, ông Hoa kể, để góp sức bảo vệ Thành Cổ, nhiều cán bộ, chiến sĩ của ta đã vượt sông giữa làn mưa bom, bão đạn. Một số người lính trẻ khi trúng đạn, chỉ kịp thốt lên hai tiếng: “Mẹ ơi!”, rồi hòa vào con nước. Người bơi sau thấy đồng đội phía trước hy sinh mà chỉ biết nuốt nước mắt vào lòng.

“Người ta thường ví Thạch Hãn là dòng sông máu, nghĩa trang liệt sĩ quốc gia thứ 3 ở Quảng Trị... cũng vì lẽ đó”, ông Hoa nhìn về phía dòng sông, giọng run lên vì xúc động. Những chia sẻ của ông khiến chúng tôi - những phóng viên trẻ có mặt tại sự kiện này cảm thấy bồi hồi và biết ơn. Càng cảm động hơn khi trong câu chuyện của mình, ông Hoa kể luôn mở rộng cửa đón những người lính Thành Cổ trở lại chiến trường xưa. Thế nhưng, vì tuổi cao, sức yếu, người trở lại ngày một thưa dần. Nhiều người chỉ biết điện thoại nhờ ông Hoa khói hương giúp mình.

Hành trang cho ngày mới

“Đây là lần thứ hai tôi được thả hoa trên dòng sông thiêng Thạch Hãn. Cảm xúc này thực sự rất khó gọi tên, vừa xúc động, vừa biết ơn nhưng bao trùm là một khoảng lặng của cõi lòng”. Đó là chia sẻ của Tổng Biên tập Báo và Đài PT-TH tỉnh Quảng Bình Đinh Tùng Lâm.

Ông Lâm có một người cậu ruột hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ. Mấy chục năm nay, gia đình ông khắc khoải tìm kiếm mộ người thân nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả. Có lẽ vì thế, mỗi lần đến Quảng Trị, nhà báo Đinh Tùng Lâm khó diễn tả hết cảm xúc của mình bởi ông biết, trong lớp đất cổ thành, dưới lòng sông Thạch Hãn... còn có rất nhiều liệt sĩ cũng đang ngóng đợi người thân. “Tôi nghĩ, mỗi con dân đất Việt nên đến đây ít nhất một lần trong đời để tìm cho mình một khoảng lặng quý giá, để nghiệm chứng lẽ nhân sinh được - mất, hơn - thua... trong cuộc đời.

Rồi đây, tên gọi “thị xã Quảng Trị” có thể chỉ còn là hoài niệm. Thế nhưng, Thành Cổ Quảng Trị cùng dòng Thạch Hãn sẽ còn mãi trong tâm thức của mỗi người dân Việt. Bởi đó không chỉ là di tích, không chỉ là lịch sử, mà hơn hết là lời nhắc nhớ về giá trị của hòa bình”, ông Lâm bộc bạch.

Mang suy nghĩ ấy, khi nhận được lời mời của lãnh đạo Báo và Đài PT-TH tỉnh Quảng Trị về chương trình “Đêm hoa đăng trên sông Thạch Hãn”, ông Đinh Tùng Lâm đã thu xếp thời gian, công việc để tham gia. Quyết định ấy đến nhanh bởi ông hiểu rất rõ ý nghĩa của chương trình.

Đúng dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, hai cơ quan báo chí chủ lực của tỉnh có quyết định hợp nhất. Nay mai, Quảng Trị - Quảng Bình về chung một nhà. Anh em đồng nghiệp ở tỉnh mới sẽ chung “chiến hào” trên mặt trận tư tưởng, văn hóa. Những vận hội và cả khó khăn, thách thức mới sẽ mở ra, đòi hỏi những người làm báo phải vững tâm, bền chí.

Trước thời điểm đặc biệt này, chương trình “Đêm hoa đăng trên sông Thạch Hãn” được Báo và Đài PT-TH tỉnh Quảng Trị tổ chức có thể ví là sợi dây gắn kết những người làm báo Quảng Trị - Quảng Bình, nhắc nhủ họ cùng nhìn về quá khứ, hướng tới tương lai. Trên chặng đường mới, hành trang mang theo ngoài bản lĩnh người làm báo cách mạng, tinh thần đoàn kết cùng phát triển, quyết tâm đổi mới, dám dấn thân, không ngại thử thách... còn cần một trái tim thành kính, tri ân đối với thế hệ đi trước. Đó chính là thông điệp ý nghĩa được lãnh đạo Báo và Đài PT-TH tỉnh gửi gắm trong chương trình này.

Trời càng về đêm, những ngọn nến được thả xuống dòng Thạch Hãn càng trở nên lung linh. Nhạc khúc “Dòng sông hoa đỏ” của nhà báo Võ Thế Hùng lắng đọng trong sâu thẳm tâm hồn mỗi người. Không khí, thanh âm ấy như thắp lên những đốm lửa, sưởi ấm những trái tim. Sự kiện kết thúc nhưng ai cũng luyến lưu.

Nhìn những bông hoa đăng lúc mờ, lúc tỏ, nhiều người liên tưởng đến nụ cười của những chiến sĩ Thành Cổ. Giữa cảnh hoang tàn, đổ nát sau 81 ngày đêm đỏ lửa, nụ cười của họ như vượt lên sự hung tàn của chiến tranh, của bom đạn, xua tan mọi thương đau để gửi gắm một niềm tin mai này đất nước hòa bình...

Quang Đăng - Nam Phương