Tạo nguồn cán bộ cấp xã – Nhìn từ các đề án được triển khai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Bài 3: Tháo gỡ khó khăn, tăng tính hiệu quả

QTO - >Tạo nguồn cán bộ cấp xã - Nhìn từ các đề án được triển khai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị

>> Tạo nguồn cán bộ cấp xã - Nhìn từ các đề án được triển khai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Bài 2: Trưởng thành từ các đề án tạo nguồn

Tuy mục tiêu đặt ra ban đầu của các đề án là tạo nguồn cán bộ ở cấp cơ sở nhưng khi kết thúc, số cán bộ, đội viên của Đề án 1618 và Đề án 500 được bố trí vào làm công việc của các chức danh công chức cấp xã quá ít. Điều này không những khiến cán bộ, đội viên tham gia đề án thiệt thòi mà còn làm cho tính hiệu quả của đề án bị giảm sút. Vẫn biết, trong quá trình triển khai thực hiện gặp phải một số khó khăn, vướng mắc, trong đó có những vướng mắc do quy định từ trung ương nhưng cũng cần mạnh dạn tháo gỡ và đề xuất những giải pháp nhằm đảm bảo mục tiêu của đề án.

Những khó khăn, vướng mắc

Quá trình triển khai thực hiện các đề án nói trên, tỉnh Quảng Trị rất quan tâm, tạo mọi điều kiện để cán bộ, đội viên được thuận lợi trong công việc. Tuy nhiên, do nhiều văn bản, chính sách mới của trung ương và địa phương được ban hành trong giai đoạn này khiến công tác bố trí, sắp xếp cũng như chế độ, chính sách liên quan đến đội viên, cán bộ Đề án 500 và 1618 gặp khó khăn.

Trước hết, đối với đội viên Đề án 500, đề án này kết thúc vào tháng 3/2020 nhưng đến nay tỉnh Quảng Trị vẫn chưa có phương án bố trí, sử dụng do không có chức danh, vị trí để bố trí. Việc bố trí đội viên ở các xã khác thì chưa có chính sách tuyển dụng đặc biệt theo Nghị định 161/2018/NĐ-CP ngày 29/11/2018 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số quy định về tuyển dụng công chức, viên chức, nâng ngạch công chức, thăng hạng viên chức và thực hiện chế độ hợp đồng một số loại công việc trong cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và Nghị định số 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố.

UBND huyện Vĩnh Linh và Đakrông đã định hướng trong công tác bố trí, sử dụng đội viên Đề án 500 là không tổ chức tuyển dụng ở những vị trí còn thiếu công chức mà đội viên Đề án 500 đang đảm nhận nhằm tạo điều kiện tiếp nhận đội viên vào công chức cấp xã sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Tuy nhiên, thực hiện Nghị quyết số 832/NQ-UBTVQH14 ngày 17/12/2019 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Quảng Trị; Luật Công an nhân dân năm 2018 và Nghị định số 34, hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, số lượng cán bộ, công chức cấp xã dôi dư 315 người, trong đó có 46 cán bộ, 269 công chức khiến cho việc tiếp nhận đội viên đề án rất khó khăn. Việc không bố trí được đội viên vào vị trí công chức xã cũng là thực trạng chung của nhiều địa phương triển khai Đề án 500 trong cả nước.

Ở huyện Đakrông, hiện đội ngũ công chức xã sau khi đã bố trí, sắp xếp dôi dư 18 người. Trước đó, huyện Đakrông đã triển khai một số đề án khác liên quan đến tạo nguồn cán bộ cấp xã như: Thu hút 39 trí thức trẻ tình nguyện (thực hiện theo Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo); 600 trí thức trẻ ưu tú, có trình độ đại học tăng cường về làm phó chủ tịch UBND xã thuộc 64 huyện nghèo. Đề án 500 được triển khai trên địa bàn huyện vào tháng 3/2015 và tiếp đó là Đề án 1618 được triển khai trong giai đoạn 2015-2020. Với một huyện miền núi như Đakrông, việc triển khai liền nhau các đề án tạo nguồn cán bộ cấp cơ sở cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong sắp xếp, bố trí cho đội viên, cán bộ đề án.

Huyện Vĩnh Linh (một trong những địa phương có đơn vị hành chính sáp nhập cấp xã đông nhất tỉnh) sau sáp nhập dôi dư 47 công chức cấp xã. Để bố trí cho 47 công chức này, huyện đã có kế hoạch điều tiết phù hợp giữa các địa phương trên địa bàn dẫn đến thu hẹp cơ hội của cán bộ đề án. Ở huyện Vĩnh Linh còn gặp phải khó khăn trong giải quyết chính sách cho cán bộ Đề án 1618 xin nghỉ do phụ cấp thấp nhưng không thuộc diện dôi dư không sắp xếp, bố trí được nên không có cơ sở để giải quyết chế độ theo Nghị quyết 19/2020/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh quy định chính sách hỗ trợ đối với người hoạt động không chuyên ở cấp xã thôi việc dôi dư trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Phó Giám đốc Sở Nội vụ Quảng Trị Trần Hữu Anh cho biết: Từ tháng 3/2020 là hết thời hạn hợp đồng đối với đội viên đề án 500, nhưng cả 10 đội viên đề án 500 vẫn tiếp tục làm việc tại các xã, mặc dù không được trả lương từ tháng 3/2020 cho đến nay. Trong khi chờ ý kiến của Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định việc thực hiện chế độ, chính sách và bố trí, sắp xếp đối với đội viên Đề án 500, ngày 2/8/2020, Bộ Nội vụ có Công văn số 3841/BNV-CTTN về việc bố trí công tác đội viên Đề án 500, Sở Nội vụ tham mưu UBND tỉnh Quảng Trị ban hành Công văn số 4456/UBND-NC ngày 1/10/2020 về việc bố trí công tác đội viên Đề án 500.

Theo đó, UBND tỉnh giao UBND các huyện Vĩnh Linh, Đakrông bố trí đội viên tiếp tục làm việc tại xã nơi công tác nếu đội viên Đề án 500 có nhu cầu, nguyện vọng tiếp tục được công tác ở địa phương sau khi đề án kết thúc, đồng thời lập dự toán kinh phí gửi Sở Tài chính tổng hợp, trình UBND tỉnh quyết định giao kinh phí để chi trả tiền lương cho đội viên theo thời gian công tác thực tế từ sau khi hoàn thành nhiệm vụ 5 năm (60 tháng), kể từ ngày 1/3/2020 đến khi có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện chế độ, chính sách và việc bố trí, sắp xếp đối với đội viên Đề án 500. Đến nay, cả 10 đội viên Đề án 500 đã được UBND huyện Đakrông và Vĩnh Linh đề nghị UBND tỉnh bố trí tiếp tục làm việc tại xã nơi công tác, chi trả tiền lương, phụ cấp từ tháng 3/2020 cho đến khi có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Trong số 282 người trúng tuyển và tham gia Đề án 1618, đến nay khi đề án sắp kết thúc mới chỉ có khoảng 20 người được tuyển dụng vào công chức cấp huyện, tỉnh (trong đó có cán bộ trúng tuyển công chức các tỉnh khác). Thời điểm sau hai năm triển khai thực hiện đề án, một số khó khăn, vướng mắc đã được đặt ra. Trước hết là về chế độ chính sách, do thuộc đối tượng đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, nên HĐND tỉnh đã hỗ trợ người tham gia đề án đóng BHXH là 18% hệ số phụ cấp được hưởng (gồm 14% quỹ hưu trí, tử tuất, 3% quỹ ốm đau, thai sản, 1% quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp).

Tuy nhiên, theo quy định của Luật BHXH năm 2014 thì người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã chỉ được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất, không được hưởng chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp nên trên thực tế chỉ đóng 14%. Việc hỗ trợ thêm kinh phí đóng BHXH thất nghiệp 1% cho 282 người hoạt động không chuyên trách, để người tham gia đề án được hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bắt buộc mặc dù sẽ tạo ra sự không thống nhất trong thực hiện chế độ chính sách đối với 13 chức danh hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, song với quan điểm đây là đề án tạo nguồn cán bộ, công chức ở cấp xã nên ban chỉ đạo đề án đề xuất Ban Thường vụ Tỉnh uỷ quan tâm chỉ đạo nội dung nêu trên.

Để người tham gia đề án được hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bắt buộc, nhất là chế độ ốm đau, thai sản theo đúng quy định của Luật BHXH năm 2014, Ban Tổ chức Tỉnh uỷ đã có văn bản gửi Ban cán sự Đảng UBND tỉnh và Đảng đoàn HĐND tỉnh, nhưng Ban cán sự Đảng UBND tỉnh không đồng ý để Chủ tịch UBND huyện thay việc ra quyết định tuyển chọn sang ký hợp đồng xác định thời hạn và hỗ trợ thêm kinh phí đóng BHXH thất nghiệp 1% cho 282 người tham gia đề án với số tiền gần 80 triệu đồng/năm, nên các chế độ chính sách trên của người tham gia đề án không thực hiện được. Bên cạnh đó, phụ cấp hằng tháng thấp, trong khi công việc đảm trách nhiều cũng gây không ít thiệt thòi cho những người tham gia đề án.

Theo Đề án 1618, người được tuyển chọn sau khi hoàn thành nhiệm vụ, nếu được đánh giá đủ điều kiện thì được giới thiệu ứng cử các chức vụ cán bộ chuyên trách cấp xã, xét chuyển thành công chức cấp xã hoặc công chức cấp huyện trở lên theo quy định pháp luật. Quy định này áp dụng điểm c, khoản 1, Điều 19, Nghị định 24/2010/NĐ-CP quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức để thực hiện.

Nhưng Nghị định 161 ra đời đã bỏ quy định tổ chức xét tuyển từ cấp huyện trở lên khiến đầu ra không còn mà chỉ được ưu tiên cấp xã. Trong khi đó, biên chế của các cơ quan, đơn vị đang thực hiện tinh giản tối thiểu 10% theo tinh thần Nghị quyết số 39-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương ngày 17/4/2015 về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, vì vậy biên chế còn lại không đủ để tuyển dụng hết người tham gia đề án. Bên cạnh đó, một số đảng uỷ cơ sở thiếu quan tâm, hướng dẫn, giúp đỡ về mặt chuyên môn, nghiệp vụ cho người tham gia đề án, có nơi chưa thực sự tạo điều kiện để người tham gia đề án phát huy hết năng lực công tác, nhất là đối tượng không phải là người địa phương, nên ảnh hưởng đến một phần việc bố trí, sắp xếp.

Chung một nguyện vọng

Anh Nguyễn Xuân Thắng, đội viên Đề án 500 ở xã A Bung hướng dẫn người dân kỹ thuật nuôi Dúi- Ảnh: H.H

Tất cả cán bộ, đội viên Đề án 1618 và Đề án 500 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đều có chung một nguyện vọng là tiếp tục đảm nhiệm vị trí công việc của mình đã được bố trí trong thời gian 5 năm qua. Đây là một nguyện vọng hết sức chính đáng, thiết thực. Nguyễn Đức Ngọc (sinh năm 1987) tốt nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội, về quê hương Vĩnh Linh công tác tại Công ty Cổ phần Khoáng sản Quảng Trị được 3 năm. Thời điểm đó, mức lương của anh tại công ty khá cao, công việc phù hợp với chuyên ngành được đào tạo. Tuy nhiên, khi đọc được thông báo tuyển dụng nhân sự của Đề án 1618, nhận thấy đây là chính sách thu hút cán bộ của địa phương và muốn chuyển sang công chức nhà nước để ổn định lâu dài, anh Ngọc đã nộp đơn, trúng tuyển và được phân công tác tại UBND thị trấn Hồ Xá, phụ trách công tác Tổ chức-Kiểm tra.

Với nhiệm vụ này, anh tham mưu Đảng ủy, Ủy ban kiểm tra (UBKT) Đảng ủy thị trấn Hồ Xá xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát hằng năm; phân tích chất lượng đảng viên cuối năm làm cơ sở cho Đảng ủy đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng. Nhiệm kỳ 2020-2025, anh Ngọc được bầu vào ủy viên UBKT Đảng ủy thị trấn Hồ Xá. Với anh, đây chính là sự ghi nhận về những nỗ lực trong công việc của mình. Hiện anh Nguyễn Đức Ngọc được bố trí làm Phó Chủ tịch UBMTTQ thị trấn Hồ Xá. Anh Ngọc trăn trở: “Tôi chưa bao giờ hối hận về sự lựa chọn của mình nhưng nói không trăn trở, băn khoăn thì không đúng. Đề án sắp kết thúc nhưng tôi cùng nhiều người khác vẫn chưa được tuyển dụng vào vị trí công chức xã. Với công việc bán chuyên trách như hiện nay, khối lượng công việc thì nhiều hơn nhưng phụ cấp giảm chỉ còn 1,15, tương đương 1,7 triệu đồng/tháng. Nếu không “dựa” vào gia đình thì với đồng lương ấy, tôi không thể đủ sống. Nhưng chúng tôi vẫn hy vọng rằng những nỗ lực của mình sẽ được ghi nhận và đền đáp”.

Còn Nguyễn Xuân Thắng, đội viên Đề án 500 ở xã A Bung thì chia sẻ: “Sau 5 năm được bố trí công việc phù hợp với chuyên môn, năng lực, chúng tôi đã tích lũy không ít kinh nghiệm thực tiễn. Vì thế, khi đề án kết thúc, nếu không được bố trí công tác tại địa phương mình được phân công trước đây, chúng tôi mong muốn được phân công công việc ở bất cứ địa phương nào trong tỉnh. Trước đây, để được tuyển vào đội viên Đề án 500, chúng tôi phải trải qua quy trình tuyển chọn rất chặt chẽ, khắt khe. Bây giờ sau 5 năm làm việc, nếu phải bắt đầu thi công chức, viên chức như các bạn trẻ mới ra trường thì rất thiệt thòi cho chúng tôi”.

Chủ tịch UBND xã A Bung Lê Quang Thạch cho biết: Địa phương đã có tờ trình gửi cấp trên đề nghị cho xã được tuyển thẳng Nguyễn Xuân Thắng vào vị trí công chức xã khi hết thời hạn Đề án 500. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là định biên của xã A Bung đã đủ số lượng 23 người nên cấp trên không đồng ý. Chúng tôi rất mongThắng được xem xét ưu tiên tuyển vào làm ở một vị trí công việc phù hợp với trình độ, chuyên môn và năng lực của bản thân khi hết thời gian làm đội viên Đề án 500. Nếu không, trong thời gian từ 1- 2 năm tới, xã A Bung sẽ có một số trường hợp đến tuổi nghỉ hưu nên rất mong cấp trên xem xét bố trí kinh phí cho Thắng tiếp tục được đảm nhận vị trí công việc đang làm ở địa phương để chờ xã bố trí công việc trong thời gian tới.

Giải pháp đề nghị kéo dài thời gian thực hiện đề án để cán bộ có cơ hội được bố trí việc làm như Chủ tịch UBND xã A Bung đưa ra là cần thiết. Tuy nhiên, để làm được điều này thì cấp ủy, chính quyền các địa phương thực hiện đề án cần làm tốt công tác tư tưởng trong sắp xếp cán bộ, bố trí cán bộ để khi có điều kiện thì vận động những cán bộ, công chức đủ thực hiện tinh giản biên chế nghỉ hưu trước tuổi, thôi việc... và có chính sách ưu tiên tuyển dụng số cán bộ, đội viên thuộc đề án. Cấp ủy, chính quyền các địa phương triển khai đề án cũng cần nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đội viên sau khi hoàn thành nhiệm vụ đề án, nếu không tiếp tục làm việc trong các cơ quan nhà nước ở địa phương và có mong muốn xây dựng, phát triển mô hình kinh tế gia đình thì cần có chính sách để tạo điều kiện hỗ trợ. Bên cạnh đó, tỉnh cũng cần nghiên cứu lại mục đích giảm biên chế để cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và nâng cao chất lượng đội ngũ này.

Về những kiến nghị đối với trung ương, theo Phó Giám đốc Sở Nội vụ Quảng Trị Trần Hữu Anh, để có thời gian tiếp tục xem xét bố trí và sử dụng đội viên, tỉnh Quảng Trị đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ kéo dài thời gian công tác của các đội viên đến hết năm 2023 và có cơ chế tuyển dụng đặc biệt vào công chức cấp xã, cấp huyện trở lên cho đội viên Đề án 500 như đối với đội viên Dự án 600 Phó Chủ tịch xã. Bởi căn cứ quy định tại khoản 11, Điều 1, Nghị định số 161 thì đội viên Đề án 500 không thuộc đối tượng xét tuyển đặc biệt vào công chức từ cấp huyện trở lên, mà chỉ cộng 2,5 điểm vào kết quả điểm thi tại vòng 2 đối với các đội viên trí thức trẻ tình nguyện (được quy định tại khoản 2, Điều 1, Nghị định số 161), do đội viên chưa phải là công chức cấp xã mà chỉ là thực hiện chế độ hợp đồng lao động (khoản 13, Điều 1, Nghị định số 161); trí thức trẻ tình nguyện tham gia phát triển nông thôn, miền núi không thuộc đối tượng xét tuyển đặc biệt vào công chức cấp xã, mà chỉ cộng 2,5 điểm vào kết quả điểm thi tại vòng 2 (khoản 2, Điều 1, Nghị định 34).

Đối với địa phương, để tháo gỡ khó khăn, tăng tính hiệu quả của đề án, đề nghị UBND tỉnh và các địa phương chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện tinh giản biên chế, nhất là đối với những cán bộ, công chức không đủ sức khỏe, hạn chế năng lực, không hoàn thành nhiệm vụ, trình độ chưa đạt chuẩn, trình độ chuyên môn không phù hợp với vị trí việc làm... để tuyển dụng cán bộ, đội viên của các đề án nhằm tránh lãng phí nguồn nhân lực của địa phương.

Phan Hoài Hương-Lâm Thanh