Nan giải vấn đề bố trí việc làm cho người học diện cử tuyển

Để tạo nguồn cán bộ có trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu công tác tại các địa phương vùng sâu, vùng xa, tỉnh đã thực hiện Nghị định 134 của Chính phủ cử nhiều đối tượng là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), cán bộ sinh sống tại các vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn đi đào tạo ở các trường đại học, cao đẳng, trung cấp trong cả nước. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả của chương trình đào tạo hệ cử tuyển mang lại thì vấn đề nan giải hiện nay chưa tìm được hướng giải quyết là hàng chục người sau khi hoàn thành việc đào tạo chưa được bố trí việc làm.

Chị Hồ Thị Hiền chăm sóc cây keo tràm mới trồng để phát triển kinh tế gia đình và chờ được bố trí việc làm sau cử tuyển - Ảnh: L.T

Mong đợi có việc làm sau học cử tuyển

Năm 2010, chị Hồ Thị Hiền ở Bản 7, xã Thuận, huyện Hướng Hóa được địa phương cử đi học chuyên ngành sư phạm Ngữ Văn tại Trường Đại học sư phạm Huế. Với quyết tâm học tập và ước mơ trở thành giáo viên đã thôi thúc Hiền nỗ lực hoàn thành chương trình đại học. Ra trường, Hiền tin tưởng là sẽ được bố trí việc làm đúng với chuyên ngành được cử đi đào tạo.

Nhưng niềm tin đó đã nhanh chóng biến mất, khi thời gian cứ trôi qua, thấm thoắt đã gần 8 năm kể từ ngày tốt nghiệp, đến nay, Hiền vẫn chưa có việc làm, dù đã nhiều lần tìm kiếm và thi tuyển. “Khi nhận được giấy báo, tôi và gia đình rất vui mừng, điều kiện kinh tế khó khăn, bố mẹ đã gom góp tiền bạc từ người thân, vay thêm nguồn vốn học sinh sinh viên của ngân hàng chính sách để cho tôi đi học. Nhưng đến nay, tôi chưa có việc làm và số tiền nợ ngân hàng của tôi để đi học vẫn chưa trả được”, chị Hiền bộc bạch.

Khác với chị Hồ Thị Hiền, anh Hồ A Phiên ở thôn Thuận 5, xã Thuận, huyện Hướng Hóa may mắn hơn vì đã tìm được việc làm là cán bộ bán chuyên trách tại Đảng ủy xã Thuận sau khi tốt nghiệp chuyên ngành sư phạm giáo dục chính trị tại Trường Đại học Vinh theo diện cử tuyển. Anh Phiên được cử đi học vào năm 2007.

Tốt nghiệp ra trường, sau nhiều lần xin dạy hợp đồng theo từng năm tại các trường khác nhau trên địa bàn huyện, năm 2016, anh Phiên được tham gia Đề án tạo nguồn cán bộ, công chức cấp xã giai đoạn 2015-2020 (Đề án 1618) với chức danh cán bộ Tuyên giáo - Dân vận Đảng ủy xã Thuận.

Sau khi đề án kết thúc, vì chưa có vị trí phù hợp để bố trí nên anh được địa phương tạo điều kiện tiếp tục đảm nhận chức danh bán chuyên trách này, đồng thời, kiêm nhiệm thêm một số vị trí để tạo thêm thu nhập.

“Với mức phụ cấp khoảng gần 2 triệu đồng/tháng cho nhiều công việc, cuộc sống của gia đình tôi gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng hy vọng sẽ tìm được vị trí biên chế đúng với ngành mình được đào tạo nên tôi theo đuổi và nỗ lực hoàn thành công việc hiện tại. Có như thế thì sẽ không lãng phí tiền bạc của Nhà nước cho mình đi học và không uổng công sức của bản thân và gia đình mấy năm qua”, anh Phiên chia sẻ.

Nhiều khó khăn trong bố trí việc làm hệ học cử tuyển

Phó Trưởng phòng Nội vụ huyện Hướng Hóa Nguyễn Thị Phương Hạnh cho biết, toàn huyện hiện còn 22 người học theo diện cử tuyển đã tốt nghiệp nhưng chưa được tuyển dụng, bố trí việc làm.

Điều đáng nói, là ngoại trừ trường hợp thuộc lĩnh vực quân sự từ năm 2021 đến tháng 9/2023, UBND huyện không tổ chức tuyển dụng. Còn các lĩnh vực địa phương đã nhiều lần tuyển dụng, nhưng các đối tượng cử tuyển trên không trúng tuyển hoặc không tham gia tuyển. Cụ thể, trong số 22 người học diện cử tuyển hiện chưa có việc làm thì có 19 người đã từng tham gia một hoặc nhiều lần tuyển dụng của địa phương nhưng không trúng tuyển.

Theo Trưởng phòng Nội vụ huyện Đakrông Đoàn Quang Anh, nguyên nhân chủ yếu chưa thể tuyển dụng các đối tượng diện cử tuyển là do trình độ, năng lực của họ chưa đáp ứng được yêu cầu của các vị trí cần tuyển; một số trường hợp đã tốt nghiệp từ lâu nên hiện không còn khả năng tiếp cận với hoạt động nghề nghiệp, nhất là lĩnh vực y tế và giáo dục hoặc tiêu chuẩn không còn phù hợp với điều kiện các chức danh tuyển dụng.

Ngoài ra, trong quá trình triển khai đào tạo hệ cử tuyển, nhiều ngành được đào tạo với số lượng lớn nhưng khi về địa phương thì định biên vị trí việc làm lại ít, dẫn đến khó bố trí vị trí việc làm đúng chuyên ngành. Hoặc nhiều trường hợp cử tuyển có trình độ đào tạo không phù hợp vị trí việc làm cần tuyển dụng, dẫn đến khó khăn trong bố trí việc làm cho các đối tượng này. Trong năm 2023, chúng tôi đang tham mưu UBND huyện tiếp tục rà soát số lượng đội ngũ công chức cấp xã để xây dựng kế hoạch tuyển dụng bổ sung theo quy định. Trong đó, ưu tiên tuyển dụng các trường hợp đã tốt nghiệp theo diện cử tuyển.

Cần có cơ chế đặc thù cho người học diện cử tuyển

Qua rà soát của Sở Nội vụ, tính đến thời điểm tháng 8/2023, toàn tỉnh còn 47 trường hợp người học theo chế độ cử tuyển chưa được tuyển dụng, bố trí việc làm. Trong đó, huyện Hướng Hóa 22 người; Đakrông còn 13 trường hợp; Gio Linh 8 người; Vĩnh Linh 2 trường hợp và ngành y tế 2 người.

Phó Giám đốc Sở Nội vụ Trần Hữu Anh cho biết, vấn đề nan giải khiến việc bố trí, tuyển dụng đối với người học diện cử tuyển gặp khó xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, một phần do trước đây khi cử đối tượng đi học theo chế độ cử tuyển thì các đơn vị, địa phương chưa thực hiện tốt việc dự báo nhu cầu việc làm, dẫn đến tình trạng mất cân đối giữa số lượng cử đi đào tạo và nhu cầu tuyển dụng; ngoài ra, hiện nay thực hiện tinh giản biên chế trong các đơn vị sự nghiệp công lập đang được triển khai, thêm vào đó, quá trình sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, xã trong tỉnh kéo theo mỗi xã phải giảm 2 cán bộ công chức nên tỉ lệ dôi dư cán bộ còn khá lớn...

Cũng theo ông Anh, để giải quyết dứt điểm vấn đề, vừa qua, Sở Nội vụ đã có văn bản đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương xác định cụ thể thực trạng đối tượng người học diện cử tuyển đã tốt nghiệp nhưng chưa được bố trí việc làm, qua đó, tìm ra nguyên nhân để xây dựng kế hoạch đối thoại với từng trường hợp nhằm có phương án xử lý hợp lý, hợp tình.

Đối với các địa phương khi có kế hoạch tuyển dụng cần xem xét cơ chế đặc thù, ưu tiên những người học theo diện cử tuyển nếu họ đáp ứng tiêu chuẩn, yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển. Ngoài ra, đảm bảo việc thực hiện đúng, đủ các chế độ, chính sách gắn với việc nâng cao trình độ, chuyên môn cho người học hệ cử tuyển đã được tuyển dụng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ.

Lê Trường