Tăng cường phòng chống dịch bệnh trên vật nuôi

(QT) - Sau tết là thời gian người chăn nuôi thường nhập con giống để tái đàn nhưng hiện nay các loại virus gây bệnh trên vật nuôi năm 2013 đang lưu hành rộng rãi ở môi trường. Trong điều kiện thời tiết khá phức tạp như hiện nay là yếu tố thuận lợi để bùng phát các dịch bệnh nguy hiểm trên vật nuôi. Phóng viên Báo Quảng Trị đã có cuộc phỏng vấn đồng chí LÊ QUANG ÁNH, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y Quảng Trị về tăng cường các biện pháp cấp bách phòng chống dịch bệnh cho vật nuôi. - Thưa đồng chí! Năm 2013 tình hình dịch bệnh ở vật nuôi trên địa bàn Quảng Trị diễn biến phức tạp, hầu như các loại dịch bệnh nguy hiểm cho vật nuôi đều xuất hiện như: cúm gia cầm, dịch tai xanh ở lợn, lở mồm long móng ở gia súc, dịch bệnh trên tôm…Đề nghị đồng chí cho biết rõ hơn về tình hình dịch bệnh trên vật nuôi trong thời gian qua? -Năm 2013, toàn tỉnh có 9.965 con gia cầm bị dịch cúm. So với năm 2012, số ổ dịch xảy ra, số gia cầm ốm, chết và buộc phải tiêu hủy ít hơn. Hầu hết các địa phương đã phát hiện dịch sớm. Ngay khi phát hiện, Chi cục, Trạm Thú y và địa phương kịp thời tổ chức lực lượng, cung ứng vật tư triển khai đồng bộ các biện pháp phòng chống sau khi kiểm tra, xác minh: lấy mẫu, tiêu huỷ, tiêu độc khử trùng, tăng cường giám sát... nên các ổ dịch chỉ xảy ra ở quy mô hộ gia đình, không lây lan trên diện rộng. Để đánh giá hiệu quả tiêm phòng vắc xin cúm gia cầm A/H5N1 chủng Re-6, chúng tôi đã tổ chức lấy mẫu huyết thanh trên các đàn gia cầm đã được tiêm phòng đợt 1 năm 2013 ở các địa phương, tổng số lấy được 840 mẫu/28 đàn vịt. Theo phiếu trả lời kết quả xét nghiệm của Cơ quan Thú y vùng III có 525 mẫu dương tính với kháng thể cúm gia cầm subtype H5 trong 840 mẫu kiểm tra, đạt tỷ lệ 62,5%.

Phun hóa chất xử lý môi trường khu vực bán gia cầm sống ở chợ Đông Hà - Ảnh: LT

Qua kết quả xét nghiệm giám sát lưu hành virus có thể xác định virus cúm gia cầm vẫn còn đang lưu hành trong các đàn gia cầm nuôi, điều này có nghĩa là trong đàn luôn có gia cầm mang trùng. Tuy nhiên so với năm 2012, tỷ lệ dương tính A/H5N1 trong các mẫu xét nghiệm đã giảm nhiều. Kết quả này có thể do nhiều nguyên nhân nhưng không loại trừ yếu tố quan trọng là đàn vịt đã được tiêm phòng chủ động 2 vụ và tiêm bổ sung thường xuyên nên trong năm không xảy ra dịch bệnh, làm giảm thiểu khả năng lưu hành virus trong đàn thủy cầm nuôi. Năm qua, dịch tai xanh ở lợn cũng xảy ra trên diện rộng, đặc biệt tại 2 huyện Triệu Phong và Hải Lăng. Nguyên nhân dịch do người chăn nuôi mua lợn giống không rõ nguồn gốc, các thương lái không thực hiện quy trình kiểm dịch, cách ly trước khi nhập đàn, đàn lợn mới nuôi phát bệnh, chết và lây cho lợn khác. Do người chăn nuôi không báo mà tự chữa trị hoặc bán chạy làm mầm bệnh phát tán và lây lan trên diện rộng. Với dịch lở mồm long móng trên gia súc, qua tình hình dịch bệnh và kết quả xét nghiệm mẫu bệnh phẩm cho thấy, dịch lở mồm long móng gia súc trên địa bàn tỉnh năm 2013 diễn biến phức tạp hơn, đồng thời có cả 2 type virus gây bệnh là O và A. Trong đó virus lở mồm long móng type A lần đầu tiên xuất hiện trên địa bàn tỉnh. Nguyên nhân có thể qua con đường lưu thông, vận chuyển mua bán trâu bò từ nơi khác về. Năm 2013, dịch bệnh trên thủy sản cũng gây thiệt hại lớn đối với người nuôi, đặc biệt trên tôm, đã có gần 250ha tôm nuôi bị các bệnh đốm trắng do vius, virus đầu vàng, hoại tử gan tụy cấp... - Với diễn biến dịch khá phức tạp, một số bệnh như cúm gia cầm, lở mồm long móng còn xuất hiện thêm các type, nhánh virus gây bệnh mới, vậy nguy cơ bùng phát dịch bệnh hiện nay như thế nào, thưa đồng chí? -Hiện nay, tuy dịch bệnh trên vật nuôi đã được khống chế nhưng trong thời gian tới, nguy cơ dịch xảy ra là rất lớn, do nhiều nguyên nhân. Đối với dịch cúm gia cầm, trên địa bàn Quảng Trị năm 2013 đã xuất hiện các chủng virus cúm gia cầm mới, đồng thời cả Clade 2.3.2.1 nhánh A, B và C. Thời gian qua ở Trung Quốc đã xuất hiện loại virus gia cầm gây bệnh mới H7N9, H10N8 và đã ghi nhận nhiều ca tử vong ở người trong khi việc nhập lậu gia cầm vào trong nước tiêu thụ phục vụ nhu cầu thực phẩm phức tạp, chưa kiểm soát triệt để cũng là một nguy cơ xảy ra dịch. Việc buôn bán gia cầm giống từ tỉnh ngoài vào chưa kiểm soát được, do nhiều thương lái khi vận chuyển thường xé lẻ, phương tiện vận chuyển bằng xe máy, bán rong gây khó khăn cho lực lượng thú y trong kiểm soát, xử lý. Thời tiết mưa rét nên giảm khả năng đề kháng của đàn gia cầm, tạo thuận lợi cho mầm bệnh tồn tại, phát tán và lây lan. Có thể nói virus cúm gia cầm A/H5N1 còn lưu hành thường xuyên trong môi trường chăn nuôi ở Quảng Trị. Với dịch lở mồm long móng tuy đã được khống chế, nhưng nguy cơ tái phát dịch cao, đặc biệt là ổ dịch cũ và các địa phương chăn nuôi mật độ cao, thả chung đàn vì virus gây bệnh đã lưu hành rộng rãi trong môi trường và ngay trong đàn gia súc lành bệnh lâm sàng. Đặc biệt, ở Quảng Trị đã xuất hiện virus lở mồm long móng type A – là type lần đầu được phát hiện trên địa bàn tỉnh, trong khi đó đàn trâu, bò của tỉnh chỉ tiêm phòng vắc xin lở mồm long móng type O. Việc kiểm soát vận chuyển còn nhiều khó khăn, các đối tượng buôn bán trâu bò thường trốn tránh kiểm dịch; người chăn nuôi mua trâu bò không rõ nguồn gốc về nuôi nên các địa phương không quản lý được xuất, nhập đàn, vì thế không tổ chức được tiêm phòng bổ sung. Tỷ lệ tiêm phòng năm 2013 có tiến bộ hơn so với năm 2012 nhưng chưa đồng đều ở các địa phương, đặc biệt là các địa bàn chăn nuôi thả rông. Bệnh lở mồm long móng trên gia súc có thể chữa được bằng các bài thuốc dân gian nên người chăn nuôi chủ quan, ít quan tâm về báo cáo dịch và cần sự can thiệp của cơ quan chuyên môn... - Trước diễn biến tình hình dịch bệnh trên vật nuôi, đồng chí có thể cho biết thời gian tới Chi cục Thú y có những biện pháp gì để bảo vệ đàn gia súc, gia cầm? -Để chủ động phòng chống dịch bệnh cho vật nuôi, thời gian tới chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý chuyên ngành, cơ quan nghiên cứu để nâng cao khả năng dự báo, đánh giá tình hình từ đó có kế hoạch ứng phó, xử lý và nâng cao hiệu quả công tác phòng chống dịch bệnh. Tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn các văn bản quy phạm pháp luật; các quy định chuyên ngành về thú y đến với người chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, các tổ chức liên quan đến các hoạt động về lĩnh vực thú y, thủy sản. Quản lý tốt về dịch bệnh đối với việc nhập xuất gia súc vào, ra trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là con giống. Thực hiện đầy đủ, đúng quy trình kiểm dịch vận chuyển, kiểm soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y, kiểm tra gia súc, gia cầm; các loại sản phẩm tươi sống chưa qua sơ chế, chế biến có nguồn gốc từ chăn nuôi vào địa bàn tỉnh. Tiếp tục nâng cao năng lực cho hệ thống thú y: về cập nhật thông tin, bồi dưỡng nghiệp vụ, các kỹ năng về chẩn đoán xét nghiệm, kỹ năng giám sát dịch. Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác chẩn đoán, xét nghiệm để đáp ứng được nhu cầu chẩn đoán, xét nghiệm một số bệnh được phân cấp và hướng tới có thể thao tác, thực hành với các thiết bị đòi hỏi kỹ thuật cao. Rà soát, thực hiện và tổ chức cấp chứng chỉ, quản lý hành nghề thú y đối với việc điều trị, chăm sóc sức khỏe vật nuôi; tiếp tục củng cố xây dựng hệ thống thông tin, báo cáo dịch bệnh từ cơ sở đến tỉnh đảm bảo phát hiện dịch sớm và xử lý kịp thời ngay từ ca bệnh, ổ dịch đầu tiên. Năm 2013 do được tỉnh hỗ trợ vắc xin tiêm phòng chủ động cho đàn gia cầm tại các vùng chăn nuôi gia cầm tập trung, vùng nguy cơ cao tạo được miễn dịch chủ động trên đàn gia cầm nuôi nên cơ bản khống chế được dịch. Tuy nhiên, năm 2014 đơn vị chưa được cấp kinh phí mua các loại vắc xin để chủ động phòng các bệnh nguy hiểm như cúm gia cầm, lở mồm long móng và hóa chất dập dịch thủy sản. Vì vậy, để chủ động phòng chống dịch bệnh trên vật nuôi, người chăn nuôi cần tích cực thực hiện các biện pháp phòng chống dịch bệnh cho đàn vật nuôi, trước hết là vấn đề an toàn sinh học trong chăn nuôi, tiêm phòng đầy đủ, đúng thời gian cho đàn vật nuôi các loại vắc xin khác. Khi nuôi mới cần mua giống khỏe mạnh, có chứng nhận kiểm dịch của ngành chức năng. Để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng không nên ăn tiết canh; hạn chế người già, trẻ em tiếp xúc với gia cầm; khi tiếp xúc phải sử dụng các thiết bị bảo hộ như găng tay, khẩu trang; vệ sinh chân tay sau khi tiếp xúc để tránh lây nhiễm. Khi phát hiện vật nuôi bị bệnh không rõ nguyên nhân cần báo với cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương để kịp thời có biện pháp xử lý, hạn chế tối đa sự lây lan của các loại dịch bệnh. Đối với người nuôi tôm để phòng dịch, hạn chế thiệt hại, người nuôi cần nâng cao ý thức cộng đồng trong việc kiểm soát mầm bệnh; tuân thủ quy trình nuôi; lịch thời vụ một cách triệt để; mua con giống có nguồn gốc, chất lượng và đã qua kiểm dịch; khi phát hiện tôm nuôi bị bệnh báo ngay cho cơ quan chuyên môn biết để thu mẫu kiểm tra, xét nghiệm xử lý. -Xin cảm ơn đồng chí LÂM THANH (thực hiện)