Mỹ chính thức tăng thuế đối với ô tô nhập khẩu và phản ứng tiêu cực của thị trường

“Tất cả các loại ô tô không được sản xuất tại Mỹ sẽ phải chịu mức thuế 25%” - ông Trump phát biểu trong một sự kiện tại Phòng Bầu dục.

Hôm thứ Tư (26/3), Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp mức thuế 25% đối với ô tô và xe tải nhẹ nhập khẩu, có hiệu lực thi hành bắt đầu từ tuần tới.

Ông Trump từ lâu coi thuế quan là công cụ tăng thu ngân sách nhằm bù đắp cho các khoản cắt giảm thuế đã cam kết, đồng thời phục hồi ngành công nghiệp trong nước vốn đã suy yếu. Theo ông, mức thuế mới sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 2/4 – cũng là thời điểm ông dự kiến công bố các biện pháp thuế quan đối xứng nhắm vào các quốc gia bị cho là góp phần lớn vào thâm hụt thương mại của Mỹ. Việc áp thuế với ô tô nhập khẩu sẽ bắt đầu từ ngày 3/4.

Tổng thống Donald Trump. Ảnh: Nhà Trắng

Làn sóng phản đối từ Liên minh châu Âu

Thông báo này ngay lập tức vấp phải làn sóng chỉ trích từ Liên minh châu Âu và Thủ tướng Canada Mark Carney, người đã nhận định đây là cuộc tấn công trực diện nhằm vào lực lượng lao động Canada.

“Chúng tôi sẽ bảo vệ người lao động, bảo vệ doanh nghiệp và bảo vệ đất nước mình” - ông Carney tuyên bố.

Giá cổ phiếu của các hãng ô tô đồng loạt lao dốc trong phiên giao dịch sau giờ, trong khi hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán Mỹ giảm điểm, báo hiệu một phiên mở cửa tiêu cực vào ngày hôm sau.

Cơ sở pháp lý cho quyết định áp thuế lần này được dẫn chiếu từ cuộc điều tra an ninh quốc gia do chính quyền ông Trump tiến hành từ năm 2019, tập trung vào ảnh hưởng của ô tô nhập khẩu đối với nền công nghiệp quốc phòng Mỹ. Báo cáo kết luận rằng việc phụ thuộc quá mức vào xe và linh kiện sản xuất từ nước ngoài có thể làm suy yếu năng lực công nghiệp cốt lõi, từ đó đe dọa đến an ninh quốc gia. Tuyên bố của ông Trump viện dẫn Điều 232 trong Đạo luật Thương mại năm 1962 – điều khoản cho phép Tổng thống đơn phương áp đặt các biện pháp thương mại nếu thấy cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia. Mặc dù từng có kết luận tương tự vào năm 2019, nhưng khi đó ông Trump đã không thực hiện các biện pháp đánh thuế cụ thể. Lần này, ông cho biết tình hình đã khác, và cần có hành động kiên quyết hơn để bảo vệ lợi ích của Mỹ.

Chỉ thị mới cũng đưa ra ngoại lệ đối với các linh kiện ô tô đáp ứng các tiêu chí trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) – thỏa thuận thương mại ba bên mà ông Trump từng trực tiếp đàm phán và ký kết trong nhiệm kỳ đầu tiên tại Nhà Trắng.

Theo các điều khoản trong hiệp định này, phần lớn hoạt động thương mại ô tô giữa ba quốc gia thành viên vẫn sẽ được hưởng ưu đãi miễn thuế.

“Các linh kiện đáp ứng tiêu chuẩn USMCA sẽ tiếp tục được miễn thuế cho đến khi Bộ trưởng Thương mại, sau khi tham khảo ý kiến của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới (CBP), thiết lập quy trình áp dụng thuế đối với các mặt hàng không có xuất xứ từ Mỹ” - ông Harrison Fields, Phó Thư ký báo chí chính của Nhà Trắng, cho biết trên nền tảng X.

Số liệu thống kê cho thấy, trong năm 2024, Mỹ đã nhập khẩu tổng cộng 474 tỷ USD các sản phẩm liên quan đến ngành ô tô, trong đó riêng xe chở khách chiếm tới 220 tỷ USD. Các đối tác cung cấp lớn nhất gồm Mexico, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada và Đức – tất cả đều là những đồng minh chiến lược lâu năm của Washington.

Thị trường phản ứng tiêu cực

Cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô niêm yết tại Mỹ giảm mạnh ngay sau tuyên bố của ông Trump, trong bối cảnh thị trường toàn cầu vẫn chưa ổn định vì lo ngại các động thái thuế quan bất ngờ và những thay đổi chính sách thất thường từ phía ông.

Thị trường chứng khoán Mỹ cũng khép phiên trong sắc đỏ. Chỉ số S&P 500 giảm 1,1% ngay trước cuộc họp báo, đánh dấu mức giảm tổng cộng hơn 4% trong tháng 3 – tháng tồi tệ nhất trong gần một năm qua. Hợp đồng tương lai S&P 500 tiếp tục mất thêm 0,4% vào tối thứ Tư, báo hiệu một phiên mở cửa không mấy sáng sủa vào hôm sau.

Kể từ khi nhậm chức nhiệm kỳ hai vào ngày 20/, ông Trump đã liên tục công bố các biện pháp thuế đối với Canada và Mexico, với lý do hai nước này không ngăn chặn hiệu quả ma túy fentanyl tràn vào Mỹ. Đồng thời, ông cũng áp thuế lên hàng hóa nhập từ Trung Quốc và đưa ra thuế cao với thép, nhôm, trong khi liên tục úp mở về gói thuế toàn cầu sẽ được công bố vào ngày 2/4.

“Tôi nghĩ mọi người sẽ bất ngờ. Trong nhiều trường hợp, mức thuế của chúng tôi thậm chí còn nhẹ hơn những gì họ đã áp dụng với chúng ta hàng thập kỷ qua” -ông Trump nói.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Ô tô, mức thuế mới có thể khiến người tiêu dùng Mỹ phải chi thêm hàng nghìn USD khi mua xe, làm giảm doanh số bán hàng và gây nguy cơ mất việc, do ngành ô tô Mỹ phụ thuộc rất lớn vào linh kiện nhập khẩu.

An Thái