Giờ cáo chung của IS đã điểm

QĐND - Đế chế Hồi giáo của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã chính thức sụp đổ ở I-rắc sau khi quân chính phủ I-rắc truy đuổi những phần tử IS cuối cùng khỏi thành phố Mô-xun, thành trì duy nhất còn lại của IS ở quốc gia này. Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để có thể ăn mừng...

Đại giáo đường Al-Nuri đã thất thủ trước quân chính phủ I-rắc. Ảnh: Reuters

Cái giá để có được những thắng lợi trước IS như vậy không hề nhỏ. Quân chính phủ I-rắc đã hy sinh không ít xương máu khi phải đối mặt với những tay súng dày dạn kinh nghiệm và lì lợm của IS quyết không chịu đầu hàng, dù phải chết. Theo ước tính, ít nhất hơn 1.000 binh sĩ và cảnh sát I-rắc đã tử trận trong chiến dịch truy quét IS ở Mô-xun. Ngoài ra hàng nghìn dân thường đã thương vong do trúng đạn của cả hai phía. Khi không còn con đường nào khác buộc phải rút lui, các tay súng IS đã cài thuốc nổ dày đặc ở khu vực Thành cổ ở Mô-xun để cản trở đà tiến công của lực lượng chính phủ. Liên hợp quốc cũng cảnh báo IS có thể đang giữ hơn 100.000 dân thường I-rắc làm “lá chắn sống” để cố thủ với khoảng 200 đến 300 tay súng còn lại ở thành trì này. Người phát ngôn của Liên quân chống IS do Mỹ đứng đầu, Đại tá Rai-ân Đi-lơn (Ryan Dillon) thừa nhận cuộc chiến tại khu vực Thành cổ của Mô-xun vẫn rất “khó khăn và khốc liệt”.

Tuy chưa sạch bóng các tay súng IS ở Mô-xun, việc quân đội I-rắc giành lại Đại giáo đường Al-Nuri bị IS chiếm đóng 3 năm qua có ý nghĩa quan trọng đánh dấu sự sụp đổ đế chế Hồi giáo của IS. Đại giáo đường gần 850 tuổi này từng là nơi IS tuyên bố thành lập đế chế Hồi giáo của mình vào tháng 7-2014. Để nơi mang tính biểu tượng cho quyền lực của IS này không bị rơi vào tay quân đội chính phủ, IS đã phá hủy nó trước khi bị khuất phục tại đây.

Trong khi thất thủ ở I-rắc, thành trì quan trọng của IS ở Ra-ca tại Xy-ri cũng sắp được giải phóng. Tổ chức IHS Markit cho rằng, việc các lực lượng đang đánh bại IS ở Ra-ca, những khu vực còn lại của nhóm khủng bố này sẽ khó có thể tồn tại được đến cuối năm nay.

Theo Tổ chức Giám sát nhân quyền Xy-ri (SOHR), thất bại nặng nề trên chiến trường của IS khiến lãnh thổ mà lực lượng này chiếm đóng giảm 60% so với cách đây 2 năm, trong khi nguồn tài chính cũng bị giảm 80% xuống còn 16 triệu USD/tháng. Tuy nhiên, hiện IS vẫn còn kiểm soát các khu vực ở I-rắc và Xy-ri với tổng diện tích tương đương nước Bỉ. Việc lãnh thổ chiếm đóng bị thu hẹp đã làm tổn hại đến khả năng tập hợp các nguồn thu từ việc sản xuất, buôn lậu dầu, thu thuế, cướp bóc tài sản hay các hành động tương tự khác của IS.

Nhà phân tích cao cấp Lu-đô-vi-cô Ca-li-no (Ludovico Carlino) cho biết, việc mất kiểm soát đối với thành phố đông dân Mô-xun và những khu vực dồi dào dầu mỏ ở Ra-ca và Hôm-xơ của Xy-ri đã tác động nghiêm trọng tới khả năng tài chính của tổ chức IS.

Trong khi đó, số phận của thủ lĩnh IS A-bu Bắc An Bát-đa-di (Abu Bakr Al-Baghdadi) đến nay vẫn chưa rõ ràng, tuy nhiên dư luận đang thiên về khả năng tên này đã chết. Hãng thông tấn IRNA của I-ran dẫn lời giáo sĩ A-li Si-ra-di (Ali Shirazi), đại diện của lãnh tụ tinh thần tối cao I-ran, Đại giáo chủ A-li Kha-mê-ni (Ali Khamenei), cho rằng thủ lĩnh IS A-bu Bắc An Bát-đa-đi “chắc chắn đã chết”. Tuy nhiên, các quan chức Bộ Ngoại giao I-ran vẫn chưa đưa ra bình luận nào về thông tin trên. Số phận của thủ lĩnh IS vẫn chưa được xác định khi đối tượng này thường xuyên bị cho là đã chết hoặc bị thương kể từ khi xuất hiện trong đoạn băng ghi hình tại đền thờ Al-Nuri hồi năm 2014, tuyên bố thành lập “Vương quốc Hồi giáo”.

Trên thực tế tổ chức IS đã lường trước được tương lai sẽ có ngày tàn hôm nay nên một mặt vẫn tổ chức các cuộc tấn công khắp nơi trên thế giới, mặt khác lực lượng khủng bố này đã lặng lẽ chuẩn bị cho một tương lai sụp đổ sắp đến gần. Các lãnh đạo IS không ít lần phải thừa nhận vận may trên chiến trường của IS đã suy giảm nhanh chóng và cảnh báo về khả năng các thành trì của nhóm sẽ bị thất thủ. Tờ báo Al-Naba do IS phát hành từng đăng một bài viết thể hiện cái nhìn bi quan về tương lai của IS, trong đó thừa nhận rất có thể tất cả những diện tích đất đai mà IS đang chiếm đóng ở I-rắc và Xy-ri sẽ bị mất.

IS từng đối mặt với một giai đoạn khó khăn, thậm chí suýt sụp đổ hồi năm 2008. Đây được coi là chương đen tối nhất trong lịch sử IS khi đó, tổ chức IS còn mang tên Nhà nước Hồi giáo I-rắc đã phải hứng chịu hàng loạt tổn thất nặng nề dưới sức ép tấn công từ nhiều lực lượng khác nhau, bao gồm các binh sĩ Mỹ và phong trào nổi dậy Anbar Awakening chống lại người Hồi giáo do các bộ tộc A-rập Xăn-ni khởi xướng. Tuy nhiên, cuối cùng IS vẫn vực dậy và vượt qua trở thành một tổ chức khủng bố lớn mạnh gây nhiều lo ngại nhất thế giới.

Lần này khả năng sụp đổ hoàn toàn của IS được giới phân tích đánh giá là khó tránh khỏi và IS khó có thể tồn tại được hết năm 2017. Dù vậy, theo giới phân tích, khả năng IS sẽ trở thành một mạng lưới khủng bố kiểu “du kích” với nhiều chân rết ở nhiều nơi khác nhau. Thực tế là hiện IS đã thiết lập được các chân rết ở các nước Trung Đông khác ngoài I-rắc, Xy-ri, ở châu Phi, Trung Á, vùng Cáp-ca-dơ, châu Âu và cả khu vực Đông Nam Á.

Lợi dụng sự hỗn loạn ở một số quốc gia và vùng lãnh thổ không được quản lý trong thế giới Hồi giáo rộng lớn, IS đang dần thiết lập lại các cơ sở của mình. Theo tờ Thời báo Niu Y-oóc, chi nhánh tại Li-bi của IS đã tập hợp sau một thời gian dài tan tác, nhờ lợi dụng tình trạng vô chính phủ ở quốc gia Bắc Phi này. Còn theo tờ Times, tại Áp-ga-ni-xtan, IS đã giành được sự ủng hộ của các nhóm trước đây trung thành với Ta-li-ban và thiết lập cho mình một sào huyệt ở khu vực xa xôi, không thể kiểm soát ở phía Bắc nước này. Vì thế, giới phân tích cho rằng, IS vẫn còn có nhiều cơ hội để tái lập lại một đế chế Hồi giáo cho mình ở một nơi nào đó khác. Cuộc chiến chống khủng bố vì thế sẽ chưa thể kết thúc sứ mệnh mà sẽ phải chuyển sang một giai đoạn mới đòi hỏi các nỗ lực nhiều hơn với nhiều biện pháp tinh vi và hiệu quả hơn nữa.

XUÂN PHONG