Gạo cứu đói và tinh thần “tự mình đứng dậy”

Trước thềm tết Nguyên đán 2024, tỉnh Quảng Trị đã chủ động xin rút khỏi danh sách xin trung ương hỗ trợ gạo cứu đói. Đây là động thái gây bất ngờ bởi mức tổng thu ngân sách năm qua tỉnh chỉ đạt 3.800 tỉ đồng. Tuy nhiên, đây là sự bất ngờ... hợp lý.

Trước đó, Quảng Trị cùng 15 địa phương khác gồm: Quảng Bình, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Bắc Kạn, Bình Định, Bình Phước, Cao Bằng, Cà Mau, Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Hà Giang, Kon Tum, Nghệ An, Ninh Thuận, đã có văn bản đề nghị Chính phủ hỗ trợ tổng cộng hơn 14.100 tấn gạo cứu đói cho trên 181.000 hộ dân với hơn 935.000 nhân khẩu nhân dịp tết Nguyên đán Giáp Thìn và giáp hạt 2024. Riêng Quảng Trị đề xuất cấp hơn 991 tấn gạo hỗ trợ cho các hộ dân thuộc diện bảo trợ xã hội, hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng miền núi đang gặp khó khăn...

Hãy nhìn vào một vài con số để thấy việc Quảng Trị xin hỗ trợ gạo cứu đói là chuyện có lý. Trong số 16 tỉnh xin gạo nói trên thì Nghệ An có tổng thu ngân sách năm 2023 đạt hơn 21.000 tỉ đồng, Sóc Trăng hơn 4.600 tỉ, Quảng Bình 5.700 tỉ, Bạc Liêu hơn 4.100 tỉ, Kon Tum 4.200 tỉ, Cà Mau 5.700 tỉ, Bình Định hơn 13.800 tỉ, Bình Phước hơn 10.000 tỉ, Gia Lai hơn 5.500 tỉ, Đắk Lắk hơn 7.700 tỉ. Mức thu ngân sách của Quảng Trị chỉ cao hơn một số tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên như Bắc Kạn, Hà Giang, Đắk Nông, Cao Bằng, Ninh Thuận.

Việc một tỉnh nghèo như Quảng Trị xin gạo cứu đói cho người dân gặp khó khăn mỗi dịp Tết đến là chuyện dễ hiểu. Vì Quảng Trị vẫn còn tỉ lệ hộ nghèo và cận nghèo ở mức cao. Đời sống của người dân còn nhiều khó khăn. Việc phát triển sản xuất chưa có nhiều thành quả nổi bật, đặc biệt là người dân các vùng miền núi Đakrông, Hướng Hóa.

Tinh thần sẻ chia, đề cao nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt luôn phát huy vào mỗi dịp Tết đến, xuân về. Hơn ai hết, vào thời khắc này, người nghèo cần sự động viên cả về vật chất lẫn tinh thần. Nhưng với những địa phương có ngân sách eo hẹp như Quảng Trị thì việc có một nguồn kinh phí đủ để chăm lo cho hàng ngàn hộ nghèo, cận nghèo là một thách thức không hề nhỏ cho cán cân kinh tế địa phương. Nên việc tỉnh xin Chính phủ hỗ trợ thêm gạo để cứu đói một bộ phận người dân, đảm bảo các hộ dân ai cũng có Tết là hợp lý.

Nhưng việc rút khỏi danh sách xin gạo càng có lý hơn. Xin rút khỏi danh sách xin hỗ trợ gạo cứu đói không phải vì tỉnh Quảng Trị đã hết khó khăn. Thực tế vẫn còn một bộ phận người dân bị thiếu ăn, thiếu mặc trong dịp Tết và đoạn giáp hạt sau Tết. Tuy nhiên tỉnh có thể cân đối các nguồn thu để “tự lo được”. Tinh thần này cho thấy ý thức của lãnh đạo tỉnh đã thay đổi. Việc cứu đói không còn là việc lệ thuộc vào trung ương theo kiểu đến hẹn lại lên mà đó là việc lãnh đạo tỉnh phải chủ động tìm cách để cân đối các nguồn. Dù khó nhưng ý thức được việc phải tự đi bằng đôi chân mình chính là tinh thần và trách nhiệm. Ở một góc độ nào đó, đây cũng là cách truyền cảm hứng đến với những người có hoàn cảnh khó khăn. Dù trong khó khăn vẫn cần tinh thần tự lực tự cường, cố gắng nỗ lực để vươn lên chứ không phải chỉ biết ngồi chờ chính quyền trợ giúp.

Càng đáng nói hơn khi tinh thần “tự đứng bằng đôi chân mình” của Quảng Trị tiếp tục được lan tỏa đến các địa phương khác. Sau khi Quảng Trị xin rút khỏi danh sách xin gạo cứu đói, chỉ ít ngày sau, các tỉnh Quảng Bình và Cà Mau cũng đã làm điều tương tự. Đây có thể là một bước ngoặt mới cho những mùa Tết không còn xin gạo cứu đói ở những tỉnh còn lại.

Tuy nhiên, xin rút khỏi danh sách xin trung ương hỗ trợ gạo cứu đói cũng mới chỉ là một bước nhỏ trên hành trình tự mình đứng dậy. Xóa đói giảm nghèo bền vững mới là cách tự mình đứng dậy lâu dài. Để không phải cứu đói thì phải làm cho người dân không còn đói nghèo. Vì thế, giải pháp mà chính quyền địa phương phải làm là đưa ra chính sách phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn; tạo ra những chương trình mang tính động lực để giúp người dân các vùng khó khăn có việc làm, hướng đến giảm nghèo bền vững.

Quảng Trị chưa thoát khỏi tỉnh nghèo nhưng bằng việc chủ động xin rút khỏi danh sách xin hỗ trợ gạo cứu đói lần đầu tiên và cũng là tỉnh đầu tiên trong cả nước thì đã thoát khỏi cái bóng của chính mình.

Thiên Phong