Đẩy nhanh việc xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn

Quảng Trị là 1 trong 13 tỉnh của cả nước được Bộ Nông nghiệp và PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) quan tâm, ưu tiên lựa chọn thực hiện Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giai đoạn 2022-2025 (Đề án). Hơn 2 năm qua, tỉnh đã tập trung triển khai xây dựng vùng nguyên liệu nông sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu bằng các giải pháp.

Hợp tác xã Phú Hưng, xã Hải Phú, huyện Hải Lăng là đơn vị đi đầu trong trồng rừng FSC -Ảnh: BẢO BÌNH

Mục tiêu của Đề án là hình thành vùng sản xuất nguyên liệu gỗ rừng trồng quy mô hàng hóa tập trung, có chứng chỉ bền vững dựa trên liên kết giữa người trồng rừng, các hợp tác xã (HTX) và các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gỗ nhằm thúc đẩy nhanh, hiệu quả và bền vững quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới của tỉnh.

Nâng cao vai trò và hiệu quả hoạt động của các HTX nông, lâm nghiệp trong chuỗi giá trị gỗ rừng trồng có chứng nhận, tạo động lực để hình thành chuỗi liên kết sản phẩm rừng trồng bền vững giữa HTX với doanh nghiệp.

Triển khai thực hiện Đề án thí điểm, tỉnh đặt mục tiêu xây dựng vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng có chứng chỉ FSC trên địa bàn 5 huyện: Hải Lăng, Triệu Phong, Cam Lộ, Gio Linh và Vĩnh Linh đến năm 2025 đạt tổng diện tích 5.000 ha, tỉ lệ gỗ lớn bình quân ở khu vực rừng gỗ lớn khi khai thác tham gia liên kết có đường kính trên 15cm đạt 60%.

Tổng diện tích vùng trồng cây nguyên liệu gỗ lớn được quy hoạch của tỉnh 13.000 ha. Trong đó, vùng Hải Lăng, Cam Lộ và Triệu Phong 8.000 ha, vùng Gio Linh và Vĩnh Linh 5.000 ha. Đến nay, diện tích trồng rừng gỗ lớn đạt 4.250,6/5.000 ha, diện tích được chuyển hóa từ gỗ nhỏ sang kinh doanh gỗ lớn 13.799 ha.

Về đầu tư hạ tầng giao thông, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với ban quản lý các dự án nông nghiệp cùng các địa phương hoàn thành xây dựng và bàn giao 5 tuyến đường lâm sinh với tổng chiều dài lên tới 14,48 km.

Các tuyến đường này bao gồm: HTX Thủy Ba Tây (xã Vĩnh Thủy, Vĩnh Linh) dài 2,84 km; HTX Giang Xuân Hải (xã Trung Sơn, Gio Linh) dài 2,2 km; HTX Hà Xá (xã Triệu Ái, Triệu Phong) dài 4,02 km; HTX Phú Hưng (xã Hải Phú, Hải Lăng) dài 3,35 km và HTX Cam Nghĩa (xã Cam Nghĩa, Cam Lộ) dài 2,07 km.

HTX Sản xuất dịch vụ nông nghiệp Thủy Ba Tây (HTX Thủy Ba Tây), xã Vĩnh Thủy được chọn là địa điểm xây dựng sân bãi tập kết gỗ trên tuyến đường liên kết vùng nguyên liệu gỗ trồng rừng của huyện Vĩnh Linh. UBND tỉnh đã có quyết định cho HTX Thuỷ Ba Tây thuê đất để sử dụng vào mục đích đất rừng sản xuất, hiện đang chờ UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Về phía HTX, đơn vị đã giải phóng mặt bằng 3.000 m² sẵn sàng để đầu tư sân bãi tập kết gỗ .

Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Thủy Ba Tây Nguyễn Văn Lâm cho biết: “Diện tích rừng trồng của toàn xã Vĩnh Thủy hiện có khoảng 1.300 ha, riêng HTX Thủy Ba Tây có khoảng 33 ha. Việc xây dựng sân bãi tập kết gỗ trên tuyến đường liên kết vùng nguyên liệu gỗ trồng rừng của huyện nhằm tạo ra cơ sở hạ tầng đồng bộ, phục vụ cho việc thu gom, bảo quản và chế biến gỗ hiệu quả hơn. Ngoài ra, sân bãi tập kết gỗ còn góp phần thúc đẩy sự liên kết giữa các HTX, doanh nghiệp và người trồng rừng, tạo ra một chuỗi giá trị bền vững trong ngành lâm nghiệp”.

Ở khu vực phía Nam của tỉnh, HTX Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Phú Hưng (HTX Phú Hưng), xã Hải Phú, huyện Hải Lăng đã nhận được quyết định giao đất từ UBND huyện Triệu Hải theo Quyết định số 10/QĐ ngày 1/1/1983. Hiện trạng khu đất xin cấp giấy là đất rừng sản xuất, HTX đã giải phóng mặt bằng diện tích 3.000 m2 (vị trí xây dựng bãi tập kết gỗ).

Hiện nay HTX đang tiến hành thủ tục đo vẽ bản đồ và đề nghị UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để tiếp tục thực hiện các bước tiếp theo. Giám đốc HTX Phú Hưng Lê Văn Thể bày tỏ mong muốn các thủ tục được đẩy nhanh để sớm triển khai thực hiện sân bãi tập kết gỗ, giảm thiểu chi phí vận chuyển.

Lý giải nguyên nhân đề án đã triển khai đến năm cuối của giai đoạn nhưng đến nay một số hạng mục quan trọng vẫn chưa được thực hiện đầu tư như trường hợp của 2 bãi tập kết gỗ ở hai HTX Phú Hưng và Thủy Ba Tây, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hồng Phương cho biết: Trước khi Nghị định số 91/2024/NĐ- CP ngày 18/7/2024 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 156/2018/NĐ- CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp được ban hành, việc phải thực hiện chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác khi triển khai công trình bến bãi tập kết lâm sản không được hướng dẫn rõ ràng.

Do đó dẫn đến hồ sơ pháp lý của các công trình mặc dù đã có kế hoạch sử dụng đất nhưng chưa thể triển khai do diện tích khu vực thực hiện công trình là đất rừng sản xuất. Hiện nay, theo quy định tại khoản 24, Điều 1 Nghị định số 91/2024/NĐ-CP ngày 18/7/2024, đối với các công trình kết cấu hạ tầng phục vụ bảo vệ và phát triển rừng quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều 51 Luật Lâm nghiệp thì không phải thực hiện thủ tục quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác. Như vậy, việc triển khai thực hiện công trình bãi tập kết gỗ sẽ thuận lợi hơn vì không phải thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.

Để tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả Đề án, tỉnh cần quan tâm tháo gỡ khó khăn pháp lý về đất đai, tạo điều kiện, hỗ trợ mặt bằng đầu tư hạ tầng cho các HTX được lựa chọn thực hiện Đề án.

Tập trung hoàn thành các hạng mục công trình hạ tầng vùng nguyên liệu, đào tạo, tập huấn tăng cường năng lực cho các HTX; tư vấn, hỗ trợ các HTX mở rộng quy mô, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Đồng thời cần phát huy vai trò các tổ khuyến nông cộng đồng, xúc tiến thương mại và phát triển thương hiệu sản phẩm, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến...

Mặt khác, cần có cơ chế, chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư phát triển vùng nguyên liệu, liên kết với HTX, nông dân theo chuỗi giá trị nhằm phát huy hiệu quả Đề án.

Bảo Bình