Cần xử lý tình trạng ô nhiễm ở các làng nghề làm bún tại xã Triệu Sơn

Hệ thống xử lý nước thải ngừng hoạt động, hoạt động không hết công suất khiến nguồn nước, bầu không khí trở nên ô nhiễm nghiêm trọng là thực trạng đang diễn ra tại các làng nghề làm bún trên địa bàn xã Triệu Sơn, huyện Triệu Phong. Nếu không được giải quyết kịp thời, thực trạng này sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và đời sống của Nhân dân.

Hệ thống xử lý nước thải tại làng nghề làm bún Thượng Trạch, xã Triệu Sơn, huyện Triệu Phong hiện chỉ có thể xử lý 70% lượng nước thải trong quá trình làm bún của các hộ gia đình - Ảnh: T.P

Từ đầu năm 2019, làng nghề sản xuất bún Thượng Trạch đã cơ bản hoàn chỉnh các hạng mục, trong đó có hệ thống xử lý nước thải đầu tiên của tỉnh với công suất 120m3 /ngày đêm và bắt đầu có những hộ dân đầu tiên chuyển đến xây dựng cơ sở sản xuất. Tuy nhiên sau 5 năm đi vào hoạt động, công trình xử lý nước thải đã xuống cấp nghiêm trọng. Theo ghi nhận của phóng viên, phần tường bể kỵ khí bị nứt nẻ nhiều chỗ, bám đầy rêu xanh; đường ống dẫn nước thải bị rỉ sét; bạt nilon che phủ ở trên cũng bị thủng.

Các bể trong quy trình vận hành xử lý nước thải không chứa đủ lượng nước thải mà các hộ dân đồng loạt thải ra trong quá trình sản xuất. Máy bơm nước kiểm soát dòng chảy của nước thải tuy có hoạt động nhưng chỉ khoảng 70% nước thải được xử lý qua hệ thống, 30% còn lại buộc phải đổ trực tiếp ra môi trường.

Được biết hằng năm, người dân trong làng nghề đều đóng góp kinh phí từ 7 - 10 triệu đồng/hộ để sửa chữa, bảo hành hệ thống song hiệu quả không khả quan. Nước thải đổ về các ao hồ, đồng ruộng, lắm lúc ứ đọng lại, tràn ra khỏi bể, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc, làm ảnh hưởng lớn đến đời sống và sức khoẻ người dân trong vùng, nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp, da liễu thường xuyên rình rập.

Ông Hoàng Xuân Hải, một hộ dân sinh sống tại làng nghề làm bún Thượng Trạch phản ánh: “Biết tin làng nghề được trang bị hệ thống xử lý nước thải tiên tiến, cả làng ai cũng vui và yên tâm dọn lên đây. Tuy nhiên theo thời gian, hệ thống này càng xuống cấp. Máy bơm ngày nào cũng vận hành nhưng không thể xử lý hết lượng nước thải được thải ra mỗi ngày. Mấy hôm đứng gió, cả làng nghề nhà nào cũng phải đóng cửa. Hôm nào gió to, mùi hôi bay xa tận 1 - 2 cây số. Chúng tôi rất mong chính quyền các cấp có sự quan tâm, sớm giải quyết vấn đề này cho các hộ dân trong làng nghề yên tâm sản xuất”.

Không riêng làng nghề sản xuất bún Thượng Trạch, tình trạng ô nhiễm cũng đã và đang diễn ra tại làng nghề sản xuất bún Linh Chiểu. Càng đi sâu vào thôn, mùi chua từ nước thải làm bún, mùi hôi nồng nặc từ cống rãnh cứ “quấn” lấy nhau tạo nên thứ mùi hỗn tạp. Theo ông Nguyễn Hữu Xiển, chủ hộ sản xuất tại đây thông tin, hệ thống xử lý nước thải tại làng nghề đã nhiều tháng không còn hoạt động.

“Ô nhiễm không khí là thực trạng rất cấp thiết tại địa phương. Tuy nhiên, vì một số lý do mà hệ thống xử lý chất thải hiện không vận hành được. Các chất cặn bã đọng lại bốc lên mùi chua nồng khắp làng, ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống, sinh hoạt của người dân và vệ sinh môi trường làng nghề. Con cháu nhà tôi lúc nào cũng phải đeo khẩu trang mỗi khi ra đường để hạn chế hít phải không khí ô nhiễm từ làng nghề”, ông Xiển nói.

“Dân kiến nghị lên xã, xã kiến nghị lên huyện, lên tỉnh nhưng đến nay, tình trạng ô nhiễm tại làng nghề vẫn chưa được giải quyết”, một người dân khác cho hay. Sau làng nghề Thượng Trạch, làng nghề Linh Chiểu cũng đã được xây dựng và đi vào hoạt động từ năm 2022. Nơi đây hiện có hơn 60 hộ dân gắn bó với nghề làm bún đã nhiều năm nay. Chuyển lên nơi sản xuất mới nhưng một số hộ dân thừa nhận không thể ở quá lâu vì không chịu được mùi hôi thối do hàng trăm mét khối nước thải từ nghề làm bún thải ra.

Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, Chủ tịch UBND xã Triệu Sơn Nguyễn Hữu Vãn cho biết, 2 làng nghề Thượng Trạch và Linh Chiểu hiện có gần 100 hộ làm nghề sản xuất bún, trung bình mỗi hộ sản xuất 2 - 2,5 tạ bún/ngày, cung ứng cho thị trường trong và ngoài tỉnh hàng trăm tạ bún/ngày. Trước đây, các hộ sản xuất nằm trong khu dân cư nên vấn đề nước thải không được xử lý mà xả thải trực tiếp ra môi trường gây ô nhiễm rất nghiêm trọng và ảnh hưởng đến cuộc sống lẫn việc sản xuất của người dân.

Do đó, huyện Triệu Phong đã xây dựng và vận động các hộ sản xuất di chuyển đến 2 cụm làng nghề sản xuất tập trung có trang bị hệ thống xử lý nước thải, xa khu dân cư. Tuy nhiên trong quá trình vận hành, hệ thống đã bộc lộ nhiều điểm hạn chế. Ví dụ như khi lập hồ sơ dự toán thiết kế của làng nghề Linh Chiểu, hệ thống xử lý bình quân một ngày khoảng 120m3 nước thải, nhưng trên thực tế, mỗi ngày có trên 300m3 nước thải đổ dồn về bể chứa, gây quá tải.

“Để đảm bảo việc xử lý nước thải tại 2 làng nghề, địa phương đã nhiều lần kiến nghị các cấp có thẩm quyền quan tâm hỗ trợ đầu tư, xem xét, nâng cấp hệ thống xử lý nước thải, sao cho tỉ lệ xử lý đạt ít nhất 90%. Qua đó đảm bảo cho các hộ sản xuất tại đây có môi trường làm việc sạch sẽ, an toàn, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng sản phẩm bún tại làng nghề. Tôi cho rằng đây là vấn đề hết sức cấp thiết. Bởi nếu không được xử lý kịp thời, vấn đề này sẽ gây ra ô nhiễm nghiêm trọng hơn, không chỉ tại làng nghề mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ dân trong toàn xã”, ông Vãn cho biết.

Có thể nói 2 làng nghề trên địa bàn xã Triệu Sơn đã có những đóng góp quan trọng vào công tác xóa đói giảm nghèo, lưu giữ truyền thống văn hóa của cộng đồng dân cư, đẩy nhanh tiến trình xây dựng nông thôn mới, chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nông thôn.

Tuy nhiên, vấn đề ô nhiễm môi trường do hệ thống xử lý nước thải xuống cấp cũng đang gây ra nhiều bất cập, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân tại đây. Thiết nghĩ, ngành chức năng huyện Triệu Phong và tỉnh Quảng Trị cần có biện pháp chỉ đạo quyết liệt hơn nữa trong việc rà soát, nâng cấp hệ thống xử lý chất thải từ làm bún để trả lại môi trường trong sạch cho người dân nơi đây.

Trúc Phương