Cần chuẩn bị thật tốt để dạy học 2 buổi/ngày

Từ năm học 2025-2026 sẽ tổ chức dạy học 2 buổi/ngày nhằm giảm áp lực cho học sinh và không thu học phí. Đó là tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với đại diện Đảng ủy Chính phủ và các ban, bộ, ngành trung ương về tình hình thực hiện các nghị quyết của trung ương về giáo dục và đào tạo; chuẩn bị nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá giáo dục, đào tạo cùng một số chủ trương hỗ trợ dạy và học.

Theo đó, đồng chí Tổng Bí thư kết luận thống nhất chủ trương các trường tiểu học, trung học cơ sở (TH, THCS) tổ chức dạy học 2 buổi/ngày tùy theo điều kiện của từng địa phương về cơ sở vật chất, tài chính và giáo viên. Việc dạy học 2 buổi/ ngày bảo đảm không thu phí và giảm áp lực với học sinh, tăng cường dạy học về văn hóa, nghệ thuật cho học sinh phát triển toàn diện. Cùng với việc dạy ngày 2 buổi, Nhà nước hỗ trợ bữa ăn trưa cho học sinh TH, THCS ở các xã biên giới, trong đó ưu tiên các xã biên giới miền núi, bao gồm học sinh là người dân tộc thiểu số và dân tộc Kinh.

Chủ trương này được thực hiện theo lộ trình, phù hợp với tình hình kinh tế của đất nước. Trong quá trình tổ chức thực hiện cần tăng cường kiểm tra, giám sát, nghiêm cấm việc bớt xén tiêu chuẩn ăn của học sinh.Trước mắt thực hiện tại những xã biên giới đất liền, bắt đầu từ năm học 2025-2026. Trên cơ sở kết quả thực hiện sẽ sơ kết để nhân rộng toàn quốc. Kết luận cũng khuyến khích các địa phương có thể cân đối kinh phí thì thực hiện ngay việc làm này trên địa bàn quản lý của mình.

Các địa phương cần tập trung xây dựng hoàn thiện các trường liên cấp nội trú, bán trú cho các xã biên giới, tạo thuận lợi cho việc học tập và sinh hoạt của học sinh. Chú ý xây dựng trường học phải có đủ phòng học, phòng thực hành thí nghiệm, có nước sinh hoạt, nhà bếp, nhà tắm, nhà vệ sinh, có sân chơi, chỗ ở cho giáo viên. Các xã biên giới giáp quốc gia nào thì cần dạy tiếng nước đó cho học sinh để sau này có điều kiện tăng cường giao lưu Nhân dân giữa hai nước.

Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm khiến dư luận vừa mừng, vừa băn khoăn trước thực trạng cơ sở vật chất, nhân lực giáo dục đang thiếu thốn, gặp không ít khó khăn. Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành đang hướng đến phát triển năng lực, phẩm chất toàn diện của học sinh nên nhiệm vụ của các trường không chỉ dạy kiến thức mà còn phải tạo môi trường để học sinh được phát triển năng lực theo yêu cầu của từng môn.

Việc dạy học 2 buổi/ ngày không phải là chuyện mới. Nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng mô hình này rất hiệu quả. Tại Việt Nam, một số thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh cũng đã dạy 2 buổi/ ngày. Tại TP. Hồ Chí Minh, tỉ lệ dạy 2 buổi/ ngày ở bậc THCS và THPT hiện nay đạt tỉ lệ 93%. Mô hình này được duy trì gần hai mươi năm nay, hiệu quả mang lại rất cao.

Tại Quảng Trị cũng đã có trường tổ chức dạy 2 buổi/ ngày. Buổi học thứ hai các trường được linh hoạt tổ chức xen kẽ nhiều hoạt động giáo dục kỹ năng sống, dạy Tin học, tiếng Anh. Như vậy dạy học hai 2 buổi/ngày là phù hợp với tình hình mới. Hiện cả nước có hơn 13.700 trường học, với gần 9,5 triệu học sinh ở hai cấpn ày.

Để thực hiện kết luận trên, Bộ GD&ĐT có nhiệm vụ ban hành hướng dẫn, làm rõ từng nội dung để tạo thuận lợi cho nhà trường có điều kiện triển khai. Nhà trường không thể dạy tất cả các môn học trong thời khóa biểu vào buổi sáng mà cần sắp xếp, rải đều ở cả hai buổi nhằm giảm áp lực cho học sinh. Các đơn vị nhà trường cần khai thác các chủ đề, chuyên đề học tập để biến kiến thức thành năng lực cho học sinh.

Các chủ đề, chuyên đề không tổ chức theo đơn vị lớp mà dạy theo nhu cầu. Dạy buổi thứ hai trong ngày không phải dạy thêm, học thêm, mà dạy kiến thức, kỹ năng để học sinh đáp ứng xu thế phát triển của xã hội. Trường học nên tổ chức các lớp STEM: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học; trí tuệ nhân tạo; năng lực số; học tiếng Anh với người nước ngoài...

Nếu được tổ chức khoa học, hợp lý, đúng mục tiêu thì học sinh còn được học bơi, võ thuật; hùng biện; đối thoại, thuyết trình, văn hóa, nghệ thuật... ở trường. Đây là điều mà học sinh, phụ huynh mong đợi từ lâu vì nằm trong chương trình của Bộ GD&ĐT.

Tuy nhiên, nhiều phụ huynh ở Quảng Trị băn khoăn về số lượng đội ngũ và cơ sở vật chất nếu năm học 2025-2026 được tổ chức dạy 2 buổi/ngày. Các nhà nghiên cứu giáo dục phân tích, chủ trương triển khai dạy 2 buổi/ngày đối với học sinh THCS, THPT là phù hợp với yêu cầu tất yếu của đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phục vụ phát triển cho đất nước, nhưng cần phải chuẩn bị thật tốt cho việc làm này.

Bởi vì, để tổ chức dạy 2 buổi/ngày cần phải đáp ứng đủ cơ sở vật chất trường học, đủ nguồn lực biên chế giáo viên và kinh phí chi trả việc giáo viên vượt quy định số tiết dạy...Nếu không đủ nguồn lực mà làm theo phong trào sẽ ảnh hưởng không tốt đến một chủ trương nhân văn, đúng đắn của Đảng, Nhà nước được nhiều người kỳ vọng.

Để xã hội đồng lòng, đồng sức và giáo dục phát triển hiện đại, Nhà nước cần có bước đi quyết liệt, phù hợp hơn; Bộ GD&ĐT và chính quyền địa phương cần hành động mạnh mẽ hơn. Đó là hệ thống trường lớp cần được đầu tư xây dựng, ngân sách được cấp thêm, giáo viên được tuyển thêm, tăng cường công tác đào tạo, huấn luyện; nội dung sách giáo khoa, phương pháp dạy học, cách thức thi cử cần thay đổi nhiều hơn.

Xu thế dạy học 2 buổi/ngày hiện đang được khuyến khích, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới toàn diện giáo dục theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Vì vậy, để hiện thực hóa kết luận của Tổng Bí thư, ngành giáo dục cần chuẩn bị thật tốt, làm điểm để rút kinh nghiệm thực hiện, kiên định mục tiêu phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện cho học sinh bởi vì đây là mục tiêu cao quý nhất của giáo dục.

Tuệ Linh