Bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề truyền thống

Thời gian qua, các địa phương trong tỉnh đã tích cực triển khai nhiều chính sách, giải pháp hỗ trợ nhằm bảo tồn và phát triển những giá trị của nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống. Việc làm này không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ môi trường sinh thái, mà còn thúc đẩy phát triển KT-XH khu vực nông thôn một cách bền vững.

Sản xuất nón lá tại làng nghề truyền thống nón lá Bố Liêu, xã Triệu Hòa, huyện Triệu Phong - Ảnh: L.A

Huyện Hải Lăng được biết đến với rất nhiều nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống đã được UBND tỉnh công nhận. Các nghề, làng nghề này thu hút trên 850 lao động với khoảng 600 cơ sở, hộ gia đình tham gia sản xuất. Tổng giá trị mang lại hằng năm đạt trên 70 tỉ đồng.

Phó Chủ tịch UBND huyện Hải Lăng Dương Viết Hải thông tin, để bảo tồn và phát huy giá trị các nghề truyền thống, làng nghề truyền thống, huyện Hải Lăng đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn và địa phương đăng ký nhãn hiệu tập thể cho các sản phẩm và đẩy mạnh công tác quảng bá, mở rộng thị trường tiêu thụ; hướng các làng nghề gắn với tour du lịch để tăng cường giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm của địa phương mình. Lập kế hoạch sản xuất, hỗ trợ kinh phí đầu tư tạo vùng nguyên liệu tại chỗ cho một số sản phẩm, xây dựng vùng nguyên liệu cho làng nghề để chủ động trong sản xuất.

Huyện cũng đã có chính sách hỗ trợ lãi suất về vay vốn, hỗ trợ đầu tư đổi mới công nghệ máy móc vào sản xuất; hỗ trợ tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ, đăng ký thương hiệu sản phẩm, đào tạo nâng cao tay nghề sản xuất, chuyển đổi mẫu mã nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), đến nay toàn tỉnh có 15 nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống được công nhận, tập trung vào 2 nhóm: chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản và sản xuất đồ gỗ, mây tre đan, gốm sứ, thủy tinh, dệt may, sợi, thêu ren, đan lát, cơ khí nhỏ. Trong đó có 2 làng nghề gồm: chổi đót Văn Phong, cao dược liệu Định Sơn; 11 làng nghề truyền thống gồm: rượu Kim Long, bún, bánh Cẩm Thạch, nước mắm Mỹ Thủy, bánh ướt Phương Lang, nón lá Trà Lộc, nón lá Văn Quỹ, nón lá Văn Trị, nón lá Bố Liêu, nước mắm Gia Đẳng, bún Linh Chiểu, bún Thượng Trạch và 2 nghề truyền thống gồm: giá đỗ Lam Thủy và mứt gừng Mỹ Chánh.

Có 2 doanh nghiệp, 2 hợp tác xã và gần 700 hộ tham gia sản xuất trong các làng nghề với gần 2.300 lao động, trong đó số lao động thường xuyên trên 1.300 người. Doanh thu hằng năm của các làng nghề ước đạt trên 108 tỉ đồng.

Theo đánh giá, các cơ sở ngành nghề nông thôn đã tạo ra nhiều sản phẩm được phát huy từ thế mạnh của địa phương, được thị trường chấp nhận như: cao dược liệu, tinh dầu thiên nhiên, tinh bột nghệ, bún bánh, nón lá, cá hấp sấy, nước mắm, dầu lạc... Cùng với việc tận dụng được nguồn nguyên liệu sẵn có ở địa phương, một số cơ sở đã mạnh dạn đầu tư máy móc, áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất.

Theo Phó Giám đốc Sở NN&MT Nguyễn Hồng Phương, thời gian tới, đơn vị tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương trong việc bảo tồn và phát triển bền vững 15 nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống hiện có. Đồng thời khôi phục, phát triển và hướng dẫn lập hồ sơ đề nghị công nhận ít nhất 1 nghề truyền thống/làng nghề/làng nghề truyền thống trong năm 2025.

Để đạt được mục tiêu trên, cùng với công tác tuyên truyền,ngành nông nghiệp tiếp tục hỗ trợ các làng nghề và làng nghề truyền thống sản xuất, phát triển, xây dựng thương hiệu, hoàn thiện những sản phẩm có giá trị kinh tế, giá trị văn hóa cao, có tiềm năng, lợi thế, vùng nguyên liệu của địa phương.

Tập trung hỗ trợ nguyên vật liệu, máy móc, thiết bị, dây chuyền sản xuất để thực hiện các dự án chế biến nông, lâm, thủy sản gắn với đổi mới, chuyển giao công nghệ và thiết bị đồng bộ trong thu hoạch, bảo quản, chế biến và tiêu thụ nhằm nâng cao giá trị sản phẩm. Xây dựng cơ sở hạ tầng làng nghề; xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề.

Đào tạo nâng cao năng lực cho đội ngũ nghệ nhân, thợ giỏi và người lao động tại các cơ sở này. Hỗ trợ các chủ thể sản xuất tại các làng nghề, làng nghề truyền thống lập hồ sơ tham gia đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP; tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm.

“Đồng thời, chúng tôi chú trọng đẩy mạnh phát triển làng nghề gắn với phát triển du lịch nhằm vừa quảng bá giá trị văn hóa truyền thống, vừa thu hút du khách trải nghiệm. Qua đó góp phần giới thiệu sản phẩm, tăng thu nhập và mở rộng thị trường tiêu thụ cho các nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống trên địa bàn”, bà Phương cho biết.

Lê An