Sắp xếp lại tài sản công, hướng đến nâng cao hiệu quả sử dụng nhà, đất

Trong giai đoạn 2018 - 2024, việc quản lý, sử dụng và sắp xếp lại tài sản công là cơ sở nhà, đất của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã được tỉnh quan tâm, chỉ đạo sát sao. Trong bối cảnh hiện nay, việc này không chỉ giúp tối ưu hóa việc sử dụng tài sản mà còn tạo ra nguồn thu quan trọng cho ngân sách, đồng thời góp phần vào việc sắp xếp lại bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan, tổ chức.

Trụ sở Sở Giáo dục và Đào tạo (cũ) đang bỏ trống, cỏ dại mọc um tùm -Ảnh: T.T

Tính đến ngày 26/2/2025, toàn tỉnh có tổng cộng 2.615 cơ sở nhà, đất thuộc tài sản công. Tuy nhiên, thực trạng quản lý và sử dụng loại tài sản này còn tồn tại nhiều vấn đề đáng quan tâm. Đáng chú ý, có tới 702 cơ sở, chiếm 26,84% tổng số chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), gây khó khăn cho việc quản lý và tiềm ẩn rủi ro pháp lý.

Trong số 1.258 cơ sở nhà, đất thuộc quản lý của các cơ quan hành chính nhà nước, 29 cơ sở không có nhu cầu sử dụng đang chờ xử lý và 386 cơ sở chưa hoàn tất thủ tục pháp lý về QSDĐ. Tại các đơn vị sự nghiệp công lập, trong tổng số 1.357 cơ sở nhà, đất, có tới 62 cơ sở bị bỏ không, gây lãng phí nguồn lực đáng kể.

Trong đó tại huyện Đakrông có 12 cơ sở, Gio Linh 14 cơ sở, Cam Lộ 11 cơ sở, Hướng Hóa 1 cơ sở, Triệu Phong 23 cơ sở, TP. Đông Hà 1 cơ sở, các đơn vị Vĩnh Linh, thị xã Quảng Trị, Hải Lăng, Cồn Cỏ không có cơ sở nhà đất không có nhu cầu sử dụng, đang bỏ không. Toàn tỉnh có 316 cơ sở nhà, đất thuộc các đơn vịsựnghiệp công lập chưa có GCNQSDĐ.

Việc theo dõi, hạch toán tài sản công được thực hiện theo chế độ kế toán hiện hành. Định kỳ cuối năm, các đơn vị tiến hành kiểm kê, kê khai và báo cáo lên cấp chủ quản để tổng hợp, cập nhật vào phần mềm quản lý tài sản công, sau đó báo cáo Bộ Tài chính theo quy định.

Đối với các tài sản đề nghị thanh lý như nhà làm việc hoặc tài sản gắn liền với đất cần phá dỡ để thực hiện dự án đầu tư xây dựng, giải phóng mặt bằng, hoặc các trường hợp khác theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, quy trình thanh lý được thực hiện theo phân cấp tại Nghị quyết số 31/2018/NQ-HĐND và Nghị quyết số 100/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh. Các cấp được giao thẩm quyền thanh lý đã thực hiện quy trình đảm bảo quy định.

Riêng đối với thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh, Sở Tài chính (cơ quan chuyên môn về quản lý tài sản cấp tỉnh) đã tham mưu cấp có thẩm quyền kịp thời ra quyết định thanh lý tài sản theo đúng trình tự, thủ tục. Kết quả, từ năm 2018 đến tháng 6/2024, các cơ quan có thẩm quyền cấp tỉnh đã quyết định xử lý 157 hồ sơ thanh lý tài sản công (bao gồm trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp) theo đúng quy định.

Thực hiện Nghị định số 167/2017/NĐ- CP của Chính phủ quy định việc sắp xếp lại, xử lý tài sản công, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 253/KH-UBND ngày 17/1/2020, triển khai đồng bộ trên địa bàn tỉnh. Đến nay, tổng số cơ sở nhà, đất đã được phê duyệt phương án xử lý là 2.229 cơ sở, đạt tỉ lệ 95,17%. Trong đó, 362 cơ sở thuộc các sở, ban, ngành cấp tỉnh và 1.867 cơ sở thuộc các cơ quan, đơn vị cấp huyện. Tổng diện tích đã được phê duyệt là 8.464.469 m2 đất và 1.309.598 m2 nhà.

Phương án xử lý được thực hiện đa dạng, linh hoạt. Cụ thể, 1.972 cơ sở được giữ lại tiếp tục sử dụng (291 cơ sở cấp tỉnh, 1.681 cơ sở cấp huyện), 230 cơ sở được điều chuyển (50 cơ sở cấp tỉnh, 180 cơ sở cấp huyện), 5 cơ sở cấp huyện bị thu hồi, 21 cơ sở nhà, đất cấp tỉnh được chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý và 1 cơ sở nhà, đất cấp huyện được tạm giữ lại tiếp tục sử dụng.

Đặc biệt, 70 trụ sở dôi dư đã được UBND tỉnh phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý theo hình thức bán tài sản trên đất, chuyển nhượng QSDĐ tại Quyết định số 2822/QĐ-UBND ngày 21/11/2024. Hiện nay, các cơ sở này đang trong quá trình điều chỉnh kế hoạch, quy hoạch sử dụng đất để thực hiện bán đấu giá theo quy định. Riêng trụ sở cũ của UBND Phường 1 và UBND phường Đông Lương, TP. Đông Hà vẫn đang chờ phương án sắp xếp.

Đối với trụ sở làm việc cấp xã, trong giai đoạn 2019-2021, 37 cơ sở đã được sắp xếp lại, trong đó 32 cơ sở giữ lại tiếp tục sử dụng, 3 cơ sở điều chuyển và 2 cơ sở được phê duyệt phương án bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Trong giai đoạn 2023-2025, sau khi sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, một số địa phương đang sử dụng song song 2 trụ sở làm việc.

Dù đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, công tác quản lý, sử dụng và sắp xếp lại tài sản công là cơ sở nhà, đất trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế. Cụ thể, việc quản lý, sử dụng cơ sở nhà, đất tại một số cơ quan, đơn vị chưa thực sự chặt chẽ, dẫn đến tình trạng bỏ hoang, gây lãng phí. Công tác quản lý đất đai và cấp GCNQSDĐ chưa được chú trọng, còn nhiều vướng mắc, đặc biệt là tại các địa phương như TP. Đông Hà, thị xã Quảng Trị, các huyện Đakrông, Hướng Hóa, Hải Lăng, Triệu Phong, Gio Linh, Vĩnh Linh, Cam Lộ và Cồn Cỏ.

Ngoài ra, một số đơn vị sự nghiệp công lập chưa tuân thủ đúng quy định về kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết tài sản công, vi phạm các quy định của Luật Đất đai, Luật Quản lý tài sản nhà nước và Luật Quản lý tài sản công. Tiến độ thực hiện phương án sắp xếp, xử lý cơ sở nhà, đất của nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương còn chậm, công tác kiểm tra, đôn đốc chưa được chú trọng...

Tăng cường quản lý việc sắp xếp lại tài sản công, đặc biệt là nhà, đất, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực nhà nước. Để nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài sản công, cần tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, đảm bảo việc quản lý, sử dụng tài sản công đúng mục đích, hiệu quả, tiết kiệm ngân sách.

Bảo Bình