Xử lý triệt để các điểm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng

(QT) - Quảng Trị hiện có 18 điểm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 1788/ QĐ-TTg ngày 1/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ. Liên quan đến nhiệm vụ xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn, phóng viên Báo Quảng Trị đã phỏng vấn Tiến sĩ NGUYỄN TRƯỜNG KHOA, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh.

- Thưa đồng chí! Đề nghị đồng chí cho biết thực trạng các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn Quảng Trị hiện nay?

- Theo Quyết định số 1788/QĐ-TTg ngày 1/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đến năm 2020, tỉnh Quảng Trị có 18 cơ sở gồm 5 chợ, 7 bãi rác, 3 khu giết mổ gia súc, 1 bệnh viện, 1 cơ sở sản xuất kinh doanh, 1 khu công nghiệp. Các điểm kể trên gồm các chợ Khe Sanh, Bồ Bản, Mỹ Chánh, Cam Lộ và chợ Cầu; bãi rác của các thị trấn Khe Sanh, Hải Lăng, Krông Klang, Hồ Xá, Ái Tử, Cam Lộ, Gio Linh; các khu giết mổ gia súc phường 2 (thị xã Quảng Trị), phường 1 (thành phố Đông Hà) và Hợp tác xã giết mổ gia súc thị trấn Khe Sanh; bệnh viện Điều dưỡng và phục hồi chức năng Cửa Tùng; nhà máy tinh bột sắn Focosev Hải Lăng; khu công nghiệp Quán Ngang.

Bên cạnh đó, Quyết định số 319/QĐ-UBND ngày 26/2/2014 về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia khắc phục ô nhiễm, cải thiện môi trường và xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đến năm 2020 bổ sung một số cơ sở gây ô nhiễm môi trường cần xử lý, nâng tổng số các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng lên 27 cơ sở, trong đó có một số kho thuốc bảo vệ thực vật, làng nghề sản xuất bún, bãi rác thành phố Đông Hà và thị xã Quảng Trị.

Ngoài ra, còn có 52 điểm ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật tồn lưu đã được điều tra, phê duyệt kế hoạch xử lý. Các cơ sở này đã được điều tra, khảo sát và xác định có lượng rác thải lớn, mức độ gây ô nhiễm nghiêm trọng cần phải được xử lý nhằm đảm bảo môi trường.

- Đồng chí có thể cho biết thêm về công tác xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trong thời gian qua được thực như thế nào?

- Theo kế hoạch của UBND tỉnh, đến năm 2020, 100% cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng thuộc khu vực công ích (bãi rác, chợ, lò giết mổ gia súc) được xử lý triệt để và chứng nhận hoàn thành; 70% các cơ sở sản xuất, kinh doanh gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được chứng nhận hoàn thành xử lý ô nhiễm triệt để.

Hệ thống xử lý nước thải khép kín của Nhà máy tinh bột sắn Hướng Hóa được đầu tư công nghệ hiện đại -Ảnh: L.M

Để đạt được mục tiêu trên, từ năm 2010 - 2016, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức kiểm tra 55 lượt tại các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn. Qua kiểm tra, Sở đã yêu cầu các đơn vị đẩy nhanh tiến độ xây dựng các biện pháp xử lý triệt để nhằm đảm bảo đúng thời gian theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ và UBND tỉnh. Bên cạnh đó, Sở phối hợp với Tổng cục Môi trường thanh kiểm tra tại 7 cơ sở thuộc Quyết định 1788/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ gồm: Bệnh viện phục hồi chức năng tỉnh Quảng Trị; các bãi rác tập trung ở các thị trấn Hải Lăng, Ái Tử, Gio Linh, Hồ Xá, Cam Lộ, Krông Klang, Khe Sanh; tiến hành xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với Hợp tác xã dịch vụ môi trường đô thị thị trấn Hải Lăng (đơn vị quản lý và vận hành bãi rác) với số tiền 24.266.300 đồng.

Về xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đối với các bãi rác, đã và đang xử lý 7/9 điểm với tổng mức kinh phí bố trí gần 70 tỉ đồng. Riêng hai bãi rác ở thị xã Quảng Trị và thành phố Đông Hà chưa xử lý do chưa có kinh phí. Đối với các kho thuốc BVTV, đã hoàn thiện xử lý 3 kho thuốc (Kho thuốc HTX Thủy Tây, kho Trung tâm Y tế Dự phòng, kho Ba Lòng) với tổng mức kinh phí hơn 27 tỉ đồng; tiếp tục xử lý 11 điểm ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật khác với kinh phí đã bố trí hơn 68 tỉ đồng; chưa xử lý 12 điểm khác trên địa bàn các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Hướng Hóa, Cam lộ, Đông Hà do chưa có kinh phí.

Đối với các làng nghề sản xuất bún đã xử lý đối với làng nghề Thượng Trạch, với kinh phí 2,4 tỉ đồng; 2 làng nghề còn lại đang tiếp tục xử lý. Đối với 5 khu chợ và 3 lò giết mổ gia súc, hiện nay do nguồn kinh phí hạn chế nên các cơ sở chủ yếu huy động từ nội lực để khắc phục tình trạng ô nhiễm.

Tổng nhu cầu kinh phí của các khu vực này dự kiến khoảng 15 tỉ đồng đồng. Đối với các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ngoài khu vực công ích, Sở Tài nguyên và môi trường thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở các cơ sở tự huy động nguồn vốn để hoàn thiện công tác xử lý, đưa ra khỏi danh sách cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Đến nay đã chứng nhận được 30 cơ sở đã hoàn thành xử lý triệt để. Bên cạnh đó, thường xuyên thực hiện các biện pháp không để phát sinh mới cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn.

- Hiện nay, trên các phương tiện thông tin đại chúng và phản ánh của người dân cho thấy nổi lên một số nhà máy, cơ sở gây ô nhiễm môi trường, đồng chí có ý kiến như thế nào về vấn đề này?

- Qua kiểm tra, trên địa bàn nổi lên một số nhà máy có ngành nghề sản xuất đặc thù có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cần phải quan tâm bao gồm: Ở Khu công nghiệp Quán Ngang có Nhà máy sản xuất gỗ MDF, nhà máy sản xuất bột cá Hồng Đức Vượng, nhà máy sản xuất phân bón Bình Điền Quảng Trị; đổi với chế biến tinh bột sắn có các nhà máy ở Hướng Hóa, Cam Lộ, Hải Lăng; đối với sản xuất, chế biến mủ cao su có các nhà máy ở Vĩnh Linh, Cam Lộ, Công ty TNHH cao su Camel Việt Nam ở thị trấn Lao Bảo; một số cơ sở xay xát, sơ chế cà phê ở các xã Hướng Phùng, Hướng Linh (Hướng Hóa).

Thời gian qua, Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng trong tỉnh thường xuyên thanh, kiểm tra, xử lý, yêu cầu các doanh nghiệp chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường, đầu tư kinh phí, xây dựng hệ thống xử lý nhằm đảm bảo môi trường. Đặc biệt, thời gian gần đây nổi lên 2 trường hợp được truyền thông và người dân phản ánh là nhà máy sản xuất thủy sản đông lạnh đóng trên địa bàn xã Triệu An, huyện Triệu Phong và cụm Liên hợp Dệt - Nhuộm - May Hải Lăng.

Đối với nhà máy sản xuất thủy sản đông lạnh ở Triệu An, ban đầu doanh nghiệp sơ chế, xuất khẩu tôm nguyên con, tuy nhiên do nhu cầu của thị trường, đơn vị đã mở thêm dây chuyền sản xuất tôm bóc đầu. Mặc dù dây chuyền mới vận hành thử nghiệm ở quy mô nhỏ nhưng do chưa có hệ thống xử lý đã gây ô nhiễm về mùi hôi khiến người dân bức xúc. Hiện nay, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các ngành liên quan tiến hành kiểm tra, chỉ ra những sai phạm và yêu cầu doanh nghiệp tiếp tục hoàn thiện các thủ tục, đầu tư khẩn cấp hệ thống xử lý môi trường theo đúng quy định pháp luật để cơ quan chức năng theo dõi, giám sát. Đối với cụm Liên hợp Dệt - Nhuộm - May Hải Lăng đang tiếp tục giám sát, kiểm tra.

- Để giải quyết thực trạng ô nhiễm môi trường hiện nay, đồng thời tránh phát sinh những điểm ô nhiễm mới, giải pháp mang tính bền vững là gì, thưa đồng chí?

- Phần lớn các cơ sở gây ô nhiễm môi trường chậm thực hiện xử lý trên địa bàn tỉnh chủ yếu là các đơn vị thuộc đối tượng công ích như các chợ, bệnh viện, bãi rác, lò giết mổ gia súc tập trung, kho thuốc bảo vệ thực vật….Nguyên nhân chính là ngân sách địa phương quá hạn hẹp dẫn đến kinh phí đối ứng của địa phương quá ít, chưa đúng với tỷ lệ quy định. Chính quyền địa phương chưa thực sự quan tâm.

Ý thức bảo vệ môi trường của các chủ cơ sở gây ô nhiễm môi trường còn hạn chế, chưa tích cực tìm nguồn kinh phí để xử lý. Một số cơ sở sản xuất thiếu ý thức trong công tác BVMT; khó khăn trong tìm nguồn đầu tư hệ thống xử lý môi trường. Để thực hiện tốt công tác quản lý môi trường, đặc biệt là tập trung xử lý dứt điểm các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn tỉnh, cần sớm xây dựng và tổ chức thực hiện Quy chế Bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Quảng Trị; Quy chế kiểm soát đặc biệt đối với các cơ sở gây ô nhiễm môi trường, các điểm nóng về môi trường trên địa bàn tỉnh; xây dựng và triển khai thực hiện Đề án bảo vệ môi trường trong Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới.

Bên cạnh đó, các địa phương cần tích cực đầu tư xử lý dứt điểm ô nhiễm môi trường tại các cơ sở công ích; tăng cường kiểm tra, kiểm soát hoạt động bảo vệ môi trường trên địa bàn. Đồng thời, tuyên truyền, vận động người dân tham gia bảo vệ môi trường, tham gia các hoạt động giám sát môi trường. Các ngành chức năng chú trọng huy động nguồn lực, đầu tư kinh phí để xây dựng công trình xử lý môi trường song song với quá trình đầu tư hạ tầng các khu cụm công nghiệp, các khu dân cư tập trung hoặc các chợ, các bãi rác...

Cần có giải pháp ưu tiên phân bổ ngân sách địa phương để cân đối đáp ứng đủ kinh phí đối ứng từ các dự án Trung ương hỗ trợ. Bên cạnh đó, kiến nghị Trung ương có chính sách về tỷ lệ hỗ trợ địa phương cao hơn mức 50% đối với các địa phương chưa tự cân đối ngân sách hàng năm như tỉnh Quảng Trị để nhiệm vụ xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường đạt hiệu quả cao hơn.

- Xin cảm ơn đồng chí!

Lê Minh (thực hiện)