Vụ xây nhà trên đất người khác: Trách nhiệm thuộc về ai?

(QT) - Thời gian qua, dư luận trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đặc biệt quan tâm đến vụ kiện xây nhà trên đất người khác trên địa bàn phường Đông Lương, thành phố Đông Hà từ năm 2011 đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Phóng viên Báo Quảng Trị đã tìm hiểu những diễn biến xung quanh vụ tranh chấp và quá trình giải quyết của các cơ quan chức năng đối với vụ tranh chấp nói trên.

Trụ sở Công ty Minh Thành đã hoàn thành đưa vào sử dụng

Năm 2005, ông Trương Trọng Phương, địa chỉ 74, Quang Trung, phường 1, thị xã Quảng Trị đấu giá lô đất số 201 tại Khu đô thị Nam Đông Hà, phường Đông Lương, thành phố Đông Hà và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số AC705209, ngày 20/6/2005. Năm 2007, ông Lê Thiên Sử, trú tại xã Triệu Tài, huyện Triệu Phong đấu giá trúng lô đất số 203 (lô liền kề) và được UBND thị xã Đông Hà cấp GCNQSDĐ số AE537269 ngày 30/5/2007. Năm 2011, ông Lê Thiên Sử chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với lô đất số 203 cho ông Lê Thiên Thành, địa chỉ số 24 Lý Thường Kiệt, phường Đông Lương, thành phố Đông Hà. Ngày 23/5/2011, Công ty Minh Thành do ông Lê Thiên Thành làm giám đốc làm hợp đồng kinh tế thuê đất của ông Lê Thiên Thành để xây dựng trụ sở công ty, đồng thời xin cấp phép xây dựng. Ngày 31/5/2011 UBND thành phố Đông Hà tiến hành cấp Giấy phép xây dựng số 255/GPXD tại lô đất số 203 theo Giấy CNQSDĐ số BĐ 161252 của ông Lê Thiên Thành, kèm theo sơ đồ mặt bằng xây dựng. Tuy nhiên, khi tiến hành xây dựng trụ sở, Công ty Minh Thành đã xây dựng trên diện tích lô đất liền kề số 201 của ông Trương Trọng Phương. Tháng 8/2011, ông Trương Trọng Phương phát hiện lô đất số 201 của mình bị người khác xây dựng đã có kiến nghị với UBND thành phố Đông Hà. Trên cơ sở kiến nghị của ông Trương Trọng Phương, ngày 8/3/2012, Đội trật tự xây dựng thành phố Đông Hà tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính, yêu cầu Công ty Minh Thành ngừng thi công, khắc phục hậu quả trong vòng 24 giờ, nhưng Công ty Minh Thành vẫn tiếp tục thi công. Ngày 14/3/2012, ông Lê Thiên Thành, đại diện Công ty Minh Thành có đơn đề nghị xem xét lại Biên bản vi phạm hành chính với lý do công ty đã xây dựng đúng vị trí lô đất đã cấp. Sau khi xem xét, UBND thành phố Đông Hà đã có Công văn số 320/UBND - TrTXD ngày 14/3/2012 trả lời nội dung yêu cầu của ông Lê Thiên Thành. Ngày 17/4/2012, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đông Hà ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 348/QĐ-XPHC phạt Công ty Minh Thành 25.000.000 đồng, đồng thời buộc tháo công trình xây dựng trái phép, khôi phục nguyên hiện trạng lô đất. Sau khi nhận Quyết định xử phạt, Công ty Minh Thành không chấp hành quyết định xử phạt và khởi kiện ra TAND thành phố Đông Hà với lý do Quyết định xử phạt vi phạm thời hạn ra quyết định; quyết định không có căn cứ về mặt nội dung vì công ty đã xây dựng đúng vị trí lô đất 203 trong Quy hoạch phân lô đấu giá do Ban quản lý dự án cơ sở hạ tầng tỉnh Quảng Trị và Sở Xây dựng Quảng Trị lập, đồng thời yêu cầu TAND thành phố Đông Hà hủy Quyết định xử phạt hành chính số 348. Ngày 21/11/2012, TAND thành phố Đông Hà ra bản án số 01/2012/ HCST quyết định bác đơn kiện của Công ty Minh Thành về yêu cầu hủy Quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực xây dựng số 348/QĐ - XPHC ngày 17/4/2012 của Phó Chủ tịch UBND thành phố Đông Hà. Không chấp nhận bản án sơ thẩm, Công ty Minh Thành tiếp tục kháng cáo lên TAND tỉnh. Tại bản án phúc thẩm số 01/2013/HCPT ngày 22/3/2013 của TAND tỉnh quyết định: “Chấp nhận kháng cáo của người khởi kiện, sửa bản án sơ thẩm: Hủy quyết định xử phạt hành chính số 348/ QĐ-XPHC ngày 17/4/2012 của Phó Chủ tịch UBND thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị”. Câu hỏi đặt ra trong vụ kiện tranh chấp được dư luận đặc biệt quan tâm là việc Công ty Minh Thành xây dựng trụ sở trên lô đất số 201 (hiện tại) có đúng với quy định pháp luật hay không, đặc biệt khi hai bản án ở hai cấp xét xử có sự đối lập tuyệt đối?! Để trả lời vấn đề trên, chúng tôi đã có các cuộc tiếp xúc, làm việc với các cơ quan chức năng. Xin được bắt đầu từ giai đoạn cấp phép xây dựng, đây là điểm khởi đầu dẫn đến vụ việc. Ngày 5/5/2011, Công ty Minh Thành làm hồ sơ xin cấp phép xây dựng. Ngày 31/5/2011, Công ty Minh Thành nhận được giấy phép xây dựng, kèm theo sơ đồ mặt bằng xây dựng, trong đó ghi rõ vị trí xây dựng là lô đất số 203 đúng với Giấy CNQSDĐ số BĐ 161252 là lô số 203 và lô đất có vị trí giáp với các lô 201, 205, 202, 204. Trong khi chưa nhận được giấy phép xây dựng, ngày 24/5/2011 Công ty Minh Thành tiến hành khởi công xây dựng công trình. Sau khi khởi công, ông Nguyễn Như Phong, cán bộ Phòng Quản lý đô thị thành phố Đông Hà đến kiểm tra thực địa và đồng ý về vị trí xây dựng (theo Công ty Minh Thành khai nại nhưng không có bằng chứng để chứng minh). Ngày 6/8/2011, ông Trần Trọng Phương phát hiện lô đất của mình bị người khác xây nhà đã tiến hành khiếu nại đến các cơ quan chức năng. Sau khi có khiếu nại, ngày 16/1/2012, UBND phường Đông Lương đã tiến hành tổ chức hòa giải, tại phiên hòa giải, ông Lê Thiên Thành đã đồng ý bù số tiền chênh lệch 50 triệu đồng để đổi lô số 203 lấy lô số 201 (vị trí đã xây dựng); trong trường hợp ông Trương Trọng Phương không đồng ý thì sẽ tiến hành mua lại lô đất số 201 với số tiền 1 tỷ đồng. Tuy nhiên, các bên không đạt được thỏa thuận và ông Trương Trọng Phương tiếp tục khiếu nại. Ngày 8/3/2012, Đội trật tự xây dựng thành phố tiến hành lập biên bản; ngày 14/3/2012, UBND thành phố Đông Hà ra Quyết định xử phạt hành chính số 348, nội dung quyết định phạt chủ đầu tư 25 triệu đồng và buộc tháo dỡ công trình xây dựng trái phép. Trong nội dung khởi kiện Quyết định xử phạt hành chính của UBND thành phố Đông Hà, Công ty Minh Thành cho rằng việc xây dựng công trình đúng theo vị trí lô đất 203 trong Quy hoạch phân lô đấu giá do Ban quản lý dự án cơ sở hạ tầng và Sở Xây dựng lập. Qua kiểm tra cho thấy, Quy hoạch phân lô đấu giá và Bản vẽ hoàn công cắm mốc phân lô có sự khác biệt về vị trí của các thửa đất, cụ thể lô số 203 nằm ở vị trí thứ 4 tính từ phải sang nhưng tại bản vẽ hoàn công cắm mốc phân lô vị trí lô đất số 203 nằm ở vị trí thứ 5 từ phải sang do chèn thêm lô 195 vào vị trí đầu tiên. Tuy nhiên, vị trí tiếp giáp giữa các lô vẫn không thay đổi. Trong quá trình diễn ra vụ việc, Công ty Minh Thành tiếp tục tổ chức thi công công trình hoàn thành và đến nay đã đưa vào sử dụng mà không có cản trở nào. Trao đổi về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Thảo, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: Dự án Khu đô thị Nam Đông Hà được UBND tỉnh phê duyệt đầu tư theo Quyết định số 124, ngày 14/1/2003 với tổng diện tích 46,5 ha với nhiều khu riêng biệt, trong đó có R (khu đất có các lô 203 và 201 đang tranh chấp). Trong quá trình thiết kế, thi công đã có 2 lần ký bản vẽ thỏa thuận, điều chỉnh, cụ thể tại khu B có 24 lô từ lô số 142 đến 165, sau khi có ý kiến đồng ý của UBND tỉnh tại văn bản số 1679 thay đổi diện tích các lô đất tái định cư từ 7x20m lên 9x20m, Ban quản lý cơ sở hạ tầng đã lập lại bản vẽ quy hoạch phân lô để Sở Xây dựng thỏa thuận lại bao gồm 22 lô từ lô 142 đến lô 163. Do có sự thay đổi ở khu B nên các khu còn lại đều có sự dịch chuyển để đảm bảo tính liên tục, liên hoàn, trong đó khu R cũng có sự dịch chuyển nhưng vẫn đảm bảo số lô là 40 lô ở khu này. Sau khi tiến hành cắm mốc phân lô trên thực địa, bản vẽ hoàn công cắm mốc phân lô đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 816/QĐ-UB ngày 5/5/2005 và đây là văn bản có tính pháp lý trong đấu giá quyền sử dụng đất và UBND thành phố Đông Hà căn cứ vào bản vẽ hoàn công cắm mốc phân lô để cấp giấy CNQSDĐ là đúng pháp luật. Bên cạnh đó, Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh cũng cho rằng: Bản vẽ hoàn công cắm mốc phân lô đấu giá được niêm yết công khai tại nơi đấu giá. Sau đấu giá và cấp giấy CNQSDĐ, Ban quản lý dự án cơ sở hạ tầng và UBND phường Đông Lương đã tiến hành tổ chức bàn giao đất ngoài thực địa cho các hộ gia đình đấu giá trúng trong đó có các lô đất của ông Trương Trọng Phương, ông Lê Thiên Sử. Như vậy, việc Công ty Minh Thành cho rằng, sau khi ông Lê Thiên Sử đấu giá trúng lô đất số 203, Ban quản lý cơ sở hạ tầng tự ý chèn lô 195 vào làm dịch chuyển vị trí của lô đất số 203 là không có căn cứ. Tuy nhiên, tại bản án phúc thẩm của TAND tỉnh đã hủy Quyết định xử phạt vi phạm hành chính của Phó Chủ tịch UBND thành phố Đông Hà, đồng thời cho rằng việc Công ty Minh Thành xây dựng tại vị trí lô đất số 201 (theo hồ sơ hoàn công cắm mốc phân lô) là đúng quy định pháp luật. Sau khi bản án có hiệu lực đã không nhận được sự ủng hộ từ phía dư luận. Ông Nguyễn Xuân Anh, Chủ tịch UBND thành phố Đông Hà cho rằng, việc TAND tỉnh hủy Quyết định xử phạt trên là không có căn cứ và để lại nhiều hệ lụy nhất định như sẽ xảy ra việc tranh chấp giữa hàng chục hộ đã được cấp giấy CNQSDĐ. Đồng thời kiến nghị Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng Viện KSND Tối cao xem xét lại bản án theo thủ tục giám đốc thẩm. Trong một diễn biến mới nhất, Viện KSND tỉnh đã có văn bản báo cáo Viện trưởng Viện KSND Tối cao xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án hành chính phúc thẩm số 01/2013/ HCPT ngày 22/3/2013 của TAND tỉnh. Bài, ảnh: LÊ MINH