Ứng dụng chế phẩm vi sinh vật trong sản xuất nông nghiệp bền vững

Hiện nay, sản xuất nông nghiệp của tỉnh đang chuyển đổi dần theo hướng hữu cơ nhằm bảo vệ môi trường sản xuất và tạo ra sản phẩm sạch. Để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, Sở Khoa học và Công nghệ đã chỉ đạo Trung tâm Nghiên cứu, Chuyển giao công nghệ và Đổi mới sáng tạo Quảng Trị tập trung nghiên cứu sản xuất các loại chế phẩm sinh học và được ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu cao trên nhiều lĩnh vực.

Người dân xã Triệu Trung, huyện Triệu Phong phối trộn chế phẩm sinh học để làm phân bón hữu cơ - Ảnh: V.T.H

Sau khi Đề án “Ứng dụng chế phẩm vi sinh vật trong sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị” được phê duyệt, Trung tâm Nghiên cứu, Chuyển giao công nghệ và Đổi mới sáng tạo Quảng Trị phối hợp với Tỉnh đoàn; các phòng nông nghiệp và PTNT (cũ), phòng kinh tế - hạ tầng; các hội: Liên hiệp Phụ nữ, Nông dân tỉnh; UBND các xã, phường, thị trấn; các trang trại, doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tiến hành khảo sát, đánh giá nhu cầu sử dụng, lập danh sách đăng ký và cung ứng các loại chế phẩm vi sinh vật (VSV). Đồng thời, chỉ đạo hướng dẫn kỹ thuật sử dụng, sản xuất, cung ứng các loại chế phẩm VSV cho các tổ chức, cá nhân theo nội dung của đề án.

Nhằm phổ biến rộng rãi lợi ích của việc sử dụng chế phẩm VSV trong sản xuất nông nghiệp và quảng bá sản phẩm nghiên cứu của đơn vị, trung tâm đã tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng như: Báo Quảng Trị, Đài PT-TH tỉnh tuyên truyền về hiệu quả ứng dụng công nghệ sinh học vào trồng trọt; chăn nuôi; nuôi trồng thủy sản; phổ biến chủ trương, biện pháp và hướng dẫn kỹ thuật sử dụng chế phẩm VSV; chính sách hỗ trợ của đề án, công dụng, hiệu quả mang lại của các loại chế phẩm VSV...

Trung tâm đã lồng ghép nhiệm vụ dịch vụ công với tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật về sử dụng chế phẩm VSV trong các lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, xử lý phụ phẩm nông nghiệp làm phân bón hữu cơ, xử lý môi trường chăn nuôi...

Kết quả, đã tổ chức được 81 lớp tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về ứng dụng các loại chế phẩm VSV vào đời sống, sản xuất cho 2.430 người dân trên địa bàn tỉnh với các nội dung như: ứng dụng chế phẩm vi sinh Nitro-QTMIC và Perfect-QTMIC trong nuôi tôm thẻ chân trắng; xử lý rác thải, xử lý chất thải trong chế biến nông sản; bổ sung chế phẩm VSV vào thức ăn chăn nuôi và phòng trừ bệnh hại trong trồng trọt...

Phối hợp với Tỉnh đoàn, Huyện đoàn Triệu Phong tổ chức 4 lớp tập huấn cho các chủ mô hình thanh niên khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản; phối hợp với Phòng Tài nguyên và Môi trường (cũ) TP. Đông Hà cung cấp chế phẩm VSV và hỗ trợ kỹ thuật xây dựng 100 mô hình lý rác thải sinh hoạt quy mô hộ gia đình.

Từ năm 2021-2024, trung tâm đã sản xuất và cung ứng 5 chủng loại chế phẩm VSV số lượng 88,3 tấn cho 2 nhà máy sản xuất phân bón hữu cơ; 1 trung tâm giống thủy sản; 6 trang trại chăn nuôi và hơn 3.500 hộ dân. Trong đó, hỗ trợ 47,98 tấn chế phẩm Compo-QTMIC và Tricho-Pseu ứng dụng trong xử lý phế phụ phẩm nông nghiệp làm phân bón hữu cơ, phòng trừ bệnh hại cây trồng; hỗ trợ 30,76 tấn chế phẩm Nitro-QTMIC và Perfect-QTMIC để ứng dụng trong xử lý đáy ao, môi trường nước nuôi tôm; bổ sung thức ăn trong nuôi tôm thâm canh nhằm hỗ trợ tiêu hóa, tăng khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng, cải thiện đường ruột cho tôm nuôi; hỗ trợ 9,54 tấn chế phẩm Pro-QTMIC và Bio-QTMIC để ứng dụng trong chăn nuôi gồm xử lý mùi hôi chuồng trại, làm đệm lót sinh học và bổ sung thức ăn chăn nuôi lợn nhằm cải thiện hệ tiêu hóa, nâng cao hiệu quảsửdụng thức ăn, góp phần hỗtrợphát triển chăn nuôi lợn an toàn.

Qua 4 năm thực hiện cho thấy, ứng dụng chế phẩm VSV trong sản xuất nông nghiệp là một giải pháp để nâng cao năng suất, giá trị sản phẩm, sản xuất bền vững.

Các địa phương đã tích cực ứng dụng chế phẩm VSV trong sản xuất và mang lại hiệu quả khá, tạo ra một lượng lớn phân hữu cơ phục vụ sản xuất nông nghiệp, đồng thời giải quyết được vấn đề ô nhiễm môi trường nông thôn, xử lý có hiệu quả nguồn chất thải trong chế biến nông sản. Hiện nay, các vùng sản xuất rau an toàn, cây ném vùng cát, lúa hữu cơ... đã ứng dụng chế phẩm vi sinh Compo-QTMIC và Tricho-Pseu để xử lý các nguồn phế phụ phẩm tạo được hàng nghìn tấn phân bón hữu cơ hằng năm.

Các vùng trồng cây công nghiệp, cây ăn quả sử dụng chế phẩm Tricho-Pseu vào chăm sóc vườn cây đã góp phần cải tạo đất, tăng cường khả năng kháng bệnh của cây; người dân các địa phương trồng cây hồ tiêu đã thu gom trên 5.500 tấn phế phẩm nông nghiệp và sản xuất khoảng 4.500 tấn phân hữu cơ bằng chế phẩm Compo-QTMIC và Tricho-Pseu để phục vụ canh tác cây hồ tiêu. Người dân ứng dụng rộng rãi các loại chế phẩm VSV để xử lý hơn 22.000 m³ phế phụ phẩm nông nghiệp, tạo được hơn 17.600 tấn phấn phân hữu cơ với chi phí đầu tư sản xuất thấp, kỹ thuật ủ phân đơn giản, dễ áp dụng, hiệu quả cao, thời gian phân giải nhanh.

Nguồn nguyên liệu sản xuất phân hữu cơ tại Quảng Trị dồi dào (ước tính hàng năm có khoảng 650.000 tấn phế thải trồng trọt và 800.000 tấn phân gia súc) đã góp phần tạo nguồn phân bón hữu cơ tại chỗ, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Trong nuôi trồng thủy sản, sử sụng chế phẩm vi sinh Nitro-QTMIC để xử lý môi trường nước ao nuôi và Perfect- QTMIC để bổ sung thức ăn cho tôm trong nuôi tôm thâm canh ở các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Triệu Phong, Hải Lăng, Đông Hà với tổng diện tích ao nuôi trên 500 ha đã giúp cải thiện và duy trì chất lượng nước bằng cơ chế đẩy nhanh việc loại bỏ những chất thải dư thừa trong môi trường nước; đồng thời, tăng cường hệ VSV cólợi trong nước, kiểm soát khí độc và ngăn ngừa sự hình thành các loại khí độc trong tầng đáy ao nuôi. Ngoài ra, chế phẩm Perfect-QTMIC còn giúp giảm được khoảng 10% chi phí thức ăn; giảm tỉ lệ mắc bệnh, nhiễm bệnh trên tôm, nhất là các bệnh về đường ruột, nấm...

Trong chăn nuôi gia súc, gia cầm, sử dụng chế phẩm Pro-QTMIC và Bio- QTMIC vào xử lý môi trường chăn nuôi, cải thiện hệ tiêu hóa vật nuôi giúp giảm chi phí thức ăn do tăng tiêu hoá hấp thu thức ăn. Vật nuôi phát triển tốt, tăng trọng nhanh nhờ ăn thức ăn ủ men. Bên cạnh đó, sử dụng chế phẩm Bio-QTMIC trong xử lý chất thải chăn nuôi giúp tăng cường quá trình phân huỷ chất thải hữu cơ, ức chế sự phát triển của các loại vi khuẩn lên men gây mùi thối.

Việc sử dụng chế phẩm vi sinh trong sản xuất nông nghiệp đã giúp cho người dân, doanh nghiệp tăng hiệu quả kép về kinh tế, xã hội, môi trường.

Các chế phẩm VSV được sử dụng như một liệu pháp kiểm soát dịch hại, thân thiện với môi trường thay cho các liệu pháp hóa học, góp phần tạo nên một nền nông nghiệp xanh và bền vững, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con ngưới, vật nuôi và môi trường.

Võ Thái Hòa