“Trên mở, dưới đóng”

(QT) - Thời gian qua, sau khi Báo Quảng Trị đăng bài “Nhiều công nhân bị tai nạn lao động vẫn chưa được hưởng chế độ trợ cấp”, tiếp đó là bài “ Cần có cuộc họp liên ngành để giải quyết quyền lợi cho người lao động”, dư luận rất quan tâm đến việc các ngành chức năng của tỉnh có những chủ trương, giải pháp phù hợp để giải quyết chế độ, chính sách cho người lao động không may bị tai nạn lao động. Mặc dù Sở LĐ-TB&XH đã tổ chức cuộc họp với sự tham gia của các ngành liên quan như LĐLĐ tỉnh, BHXH tỉnh và các đơn vị, doanh nghiệp có người lao động bị tai nạn bàn về việc giải quyết quyền lợi cho người lao động, song ngành BHXH tỉnh vẫn chưa có động thái tích cực trong vấn đề này. Rõ ràng dù không nói ra nhưng BHXH tỉnh đã từ chối bởi có những người bị tai nạn, đơn vị sử dụng lao động đã nộp hồ sơ từ 2-3 năm nay, song chế độ cho người lao động vẫn biệt vô âm tín, đẩy người lao động vào tình cảnh khó khăn. Lý do từ chối không giải quyết của BHXH tỉnh là do các đơn vị sử dụng lao động khi để xảy ra tai nạn chậm điều tra và chậm nộp hồ sơ so với quy định của Thông tư liên tịch số 14. Cũng xin nói rõ thêm là Thông tư liên tịch số 14 giữa Bộ LĐ-TBXH, Bộ Y tế, Tổng LĐLĐ Việt Nam, quy định: “Gửi biên bản điều tra tai nạn lao động do cơ sở lập cho những người bị tai nạn lao động, cơ quan Bảo hiểm xã hội và các cơ quan thuộc thành phần đoàn điều tra tai nạn lao động cấp tỉnh trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày công bố biên bản điều tra tai nạn lao động”. Khi các ngành chức năng có ý kiến rằng vì sao trường hợp của một cán bộ phụ nữ tỉnh bị tai nạn nộp hồ sơ chậm gần 1 tháng vẫn được Bộ LĐ-TB&XH, BHXH Việt Nam đồng ý giải quyết, và trong công văn số 3222, ngày 27/9/2011 của Bộ LĐ-TB&XH do Thứ trưởng Bùi Hồng Lĩnh ký, gửi UBND tỉnh Quảng Trị, trả lời công văn của UBND tỉnh đề nghị xem xét, giải quyết chế độ BHXH về tai nạn lao động cho bà Trần Thị Gái, nêu rõ: “Thông tư nêu trên ( Thông tư liên tịch số 14) không có quy định về việc từ chối chi trả chế độ cho người lao động bị tai nạn lao động vì lỗi chậm điều tra, lập biên bản tai nạn lao động” thì cách trả lời của cán bộ phụ trách công tác chế độ chính sách của BHXH tỉnh vẫn không làm cho người đối thoại hài lòng. Có thể coi công văn trả lời do Thứ trưởng Bùi Hồng Lĩnh ký là ý kiến cao nhất để giải quyết vấn đề mà ngành BHXH tỉnh băn khoăn, lúng túng, đó cũng là kim chỉ nam, hay nói rõ hơn Bộ đã “bật đèn xanh” để BHXH tỉnh có căn cứ giải quyết. Thế mà không hiểu vì sao những người làm công tác bảo hiểm xã hội của tỉnh lại không căn cứ vào đó để giải quyết quyền lợi cho người lao động, để những con người yếu thế không may có được miếng cơm manh áo, neo giữ niềm tin vào cuộc sống! Tại cuộc họp ngày 8/6/2012, đại diện của BHXH cũng nêu lên rằng tuy có văn bản của Bộ LĐ-TB&XH về các trường hợp nộp hồ sơ chậm trễ nhưng không quy định ai chi trả chế độ cho người lao động bị tai nạn? Còn ai trả nữa, ngoài ngành BHXH, thu tiền của người ta, đến lúc người lao động bị tai nạn thì nhìn sang hướng khác, chờ đơn vị khác trả tiền thay? Cũng có người cho rằng nếu nộp hồ sơ chậm trễ thì buộc đơn vị sử dụng lao động phải trả. Xin thưa rằng cách lập luận, giải quyết này là không thuyết phục. Bởi đơn vị sử dụng lao động lấy gì mà trả, khi nhiều đơn vị làm không đủ ăn, không biết ngày nào sẽ giải thể. Hơn nữa họ không thể làm chức năng của ngành Bảo hiểm. Nếu nộp hồ sơ chậm trễ chỉ có thể phê bình kiểm điểm, thậm chí có các hình thức kỷ luật hành chính, chứ không thể buộc họ làm thay công việc của BHXH. Theo chúng tôi tất cả những trường hợp công nhân- viên chức bị tai nạn lao động, có đầy đủ các văn bản xác nhận đó là tai nạn lao động thực sự thì ngành BHXH tỉnh có trách nhiệm xem xét, giải quyết, chi trả các chế độ trợ cấp theo quy định của nhà nước. Thông thường trong cuộc sống người ta nói xin cần câu quý hơn con cá, các địa phương cũng xin Trung ương cơ chế, chính sách hơn là xin một khoản ngân sách, kinh phí cụ thể, bởi vì từ cơ chế, chính sách mà chủ động phát triển, tháo gỡ khó khăn để làm ra giá trị gấp hàng trăm, hàng ngàn lần khoản kinh phí cụ thể kia. Vậy mà trong trường hợp này Bộ LĐ-TB&XH đã cho cơ chế, chính sách giải quyết rất cụ thể lại không được BHXH tỉnh tận dụng, nắm lấy để giải quyết vấn đề đặt ra từ thực tiễn. Lẽ nào BHXH tỉnh không cần biết, không để ý tới , hay không dám vượt qua cái bóng của tư duy bó hẹp của các quy tắc, quy định mà suy cho cùng đó mới chỉ có tính chất hướng dẫn chứ không phải điều kiện bắt buộc. Trong bài “ Bảo hiểm xã hội Quảng Trị có cửa quyền ?”, đăng trên Báo Quảng Trị số 3630, ra ngày 27/6/2012, tác giả bài viết cũng đã nêu rõ: “Nghiên cứu quy định về thời hạn nộp biên bản điều tra tai nạn lao động tại Thông tư 14 cho thấy nó chỉ có tính hướng dẫn, nhắc nhở, đôn đốc, tạo sự thuận lợi trong việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng khi giải quyết chế độ cho người lao động bị tai nạn, tránh trường hợp chậm trễ, ảnh hưởng đến quyền lợi của họ. Tức là một quy định nhằm bảo vệ quyền lợi người lao động khi bị tai nạn chứ không phải là “ điều kiện bắt buộc” để được hưởng chế độ trợ cấp tai nạn lao động. Việc cơ quan BHXH tỉnh đã chuyển một quy định có mục đích tốt đẹp là bảo vệ người lao động khi bị tai nạn thành “ điều kiện bắt buộc” để được hưởng trợ cấp, gây bất lợi cho họ là điều không thể chấp nhận được”. Như vậy có thể thấy rằng BHXH tỉnh đang làm theo lối riêng một cách cứng nhắc, cuối cùng người bị thiệt hại là người lao động. Đây là cách làm gây ra nhiều khó khăn cho các ngành chức năng và UBND tỉnh khi phải tổ chức các cuộc họp, phải giải quyết từng trường hợp cụ thể, lại phải làm văn bản gửi lên Bộ, lên BHXH Việt Nam, trong lúc cấp trên đã cho cơ chế giải quyết rõ ràng. Cách làm này theo cách nói của dân gian là : “Trên mở, dưới đóng”. PHƯỚC AN