Thắp lên “ngọn lửa” hiếu học để nâng bước tương lai

Trong tiến trình dựng xây và phát triển, mảnh đất và con người Hải Lăng luôn coi cội rễ bền sâu của sự học là động cơ đúng đắn để chiếm lĩnh, làm chủ tri thức, soi sáng mọi con đường đến với sự phát triển và thịnh vượng. Vì thế, việc học nơi đây luôn được coi trọng bằng sự quan tâm đầu tư cho giáo dục và đặc biệt là lan tỏa những cách làm hay, phong trào tốt trong khuyến học, khuyến tài ở mỗi gia đình, dòng họ và cộng đồng nhằm thắp lên “ngọn lửa” của tinh thần hiếu học trong mỗi người.

Nỗ lực gìn giữ truyền thống hiếu học

Theo sử sách ghi lại, truyền thống hiếu học xuất hiện rất sớm ở Hải Lăng. Các thế hệ nối tiếp của địa phương luôn thể hiện tinh thần hiếu học của các bậc tiền nhân và dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, con dân Hải Lăng cũng luôn nêu cao sự học. Chính vì thế, mà nhiều người con mảnh đất này bằng trí tuệ và nỗ lực bản thân đã làm rạng danh quê hương. Phát huy truyền thống tốt đẹp đó, ngày nay, ở nhiều làng xã của huyện Hải Lăng, từ gia đình đến cộng đồng thôn, xã đều dành quan tâm đặc biệt cho việc học của con em.

Quỹ Khuyến học làng Thi Ông, xã Hải Hưng trao thưởng cho các học sinh giỏi - Ảnh: L.T

Làng Thi Ông ở xã Hải Hưng cũng không là ngoại lệ. Theo các bậc cao niên trong làng, từ xa xưa, việc học hành được xem là con đường duy nhất để thay đổi vận mệnh, cho nên, bà con luôn chú trọng giáo dục, khuyến khích con cháu học tập để vươn lên trong cuộc sống. Và rồi truyền thống này tiếp tục được duy trì và phát triển qua nhiều thế hệ, trở thành một phần trong giá trị văn hóa của làng.

Bí thư Chi bộ thôn Thi Ông Võ Văn Duy chia sẻ với phóng viên, theo truyền miệng và sử liệu gia phả các dòng họ trong làng, những năm đầu thế kỷ XX, việc học hành của con cái luôn được bà con đặt lên hàng đầu. Minh chứng rõ nhất là nhiều nhân vật tiêu biểu, tấm gương sáng với vai vị lớn trong xã hội lúc bấy giờ đã thành công nhờ con đường học vấn. Ngày nay, hàng chục con cháu trong làng có học hàm, học vị cao từ phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ đến trên 300 con em tốt nghiệp đại học, cao đẳng... đã có việc làm ổn định ở trong và ngoài nước. Không ít số này thành đạt và thành danh trên lĩnh vực chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa nghệ thuật, báo chí, công nghệ thông tin...

Có được kết quả này, chính là nhờ phong trào và tinh thần khuyến học ở làng diễn ra mạnh mẽ với sự chung tay của cả cộng đồng, chính quyền địa phương và quan trọng là những con em thành đạt ở xa nay trở về động viên, hỗ trợ các thế hệ trẻ trong làng tiếp tục con đường học vấn. Như năm 2018, sau khi Quỹ Khuyến học của làng Thi Ông được thành lập 1 năm, cháu ngoại của làng sống tại Mỹ là Hoàng Kiều đã hỗ trợ cho quỹ số tiền 1 tỉ đồng. Từ nguồn này, làng gửi tiết kiệm tại ngân hàng và hằng năm trích tiền lãi để tổ chức trao thưởng, học bổng động viên, vinh danh các học sinh giỏi, con cháu có đóng góp cho sự nghiệp giáo dục từ bậc tiểu học trở lên. Nhờ vậy, phong trào khuyến học trong làng ngày càng được vun đắp và trở thành biểu tượng để những thế hệ sau kế tục.

Cán bộ văn hóa xã hội kiêm Chủ tịch Hội Khuyến học xã Hải Hưng Nguyễn Đức Quyền thông tin, toàn xã hiện có 43 tổ chức khuyến học, nên việc tuyên truyền, vận động, tập hợp Nhân dân tham gia vào công tác này ngày càng phong phú và sôi nổi. Các tổ chức khuyến học thường xuyên sinh hoạt, vận động, xây dựng quỹ để kịp thời động viên, khen thưởng con em học hành đỗ đạt, giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn được đến trường. Đặc biệt, việc xây dựng phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ đã góp phần thúc đẩy chủ trương xã hội hóa giáo dục và phong trào thi đua dạy tốt, học tốt thông qua công tác khuyến học, khuyến tài đi vào trọng tâm, chất lượng.

Điển hình có làng Thi Ông, nơi mà tinh thần khuyến học là minh chứng rõ rệt cho sự gắn kết giữa truyền thống và hiện đại trong việc xây dựng xã hội học tập. Đây không chỉ là sự nỗ lực của các cá nhân mà còn là sự đồng lòng của cả cộng đồng, là tấm gương để tuyên truyền cho các địa phương khác trong xã học tập triển khai.

Là vùng đất không chỉ nổi tiếng với những chiến công hào hùng mà Hải Lăng còn có những giá trị nhân văn được duy trì qua nhiều thế hệ. Một trong số đó chính là phong trào khuyến học, khuyến tài ở các dòng họ đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển nền giáo dục và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển của địa phương.

Trưởng họ Văn Nhất ở xã Hải Phú Văn Minh Lịch trò chuyện với phóng viên tại nhà thờ họ - Ảnh: L.T

Trưởng họ Văn Nhất ở xã Hải Phú Văn Minh Lịch chia sẻ, nói đến khuyến học, khuyến tài thì dòng họ Văn Nhất được coi là một trong những dòng họ điển hình bởi sự quan tâm đặc biệt đến sự học và trách nhiệm đối với thế hệ trẻ. Những nỗ lực không ngừng của dòng họ trong việc duy trì và phát triển truyền thống học tập đã tạo nên một nền tảng vững chắc cho sự nghiệp giáo dục, giúp con cháu dòng họ có cơ hội phát triển và đóng góp cho xã hội.

Được thành lập cách đây 26 năm, Ban Khuyến học dòng họ Văn Nhất luôn tích cực kêu gọi sự đóng góp của con cháu dòng tộc, nhất là thế hệ đã thành đạt để ủng hộ, xây dựng nguồn quỹ khuyến học, khuyến tài. Đến nay, số kinh phí phục vụ công tác này là hơn 750 triệu đồng. Từ đây, hằng năm, Ban Khuyến học dòng họ trích nguồn tiền lãi gửi ngân hàng để phát thưởng, vinh danh cho khoảng 100 cháu từ bậc tiểu học đến tiến sĩ có thành tích cao trong học tập.

“Công tác khuyến học của dòng họ Văn Nhất không chỉ dừng lại ở các hoạt động trong nội bộ dòng họ mà còn nhận được sự hỗ trợ, đồng hành của chính quyền địa phương trong việc tổ chức các chương trình trao tặng học bổng, quà khuyến học, khen thưởng học sinh nghèo vượt khó. Nhờ đó, nhiều con em trong dòng họ Văn Nhất đã được tiếp thêm động lực để học tập tốt, vươn lên trong cuộc sống và thành đạt để trở lại đóng góp tích cực vào các hoạt động địa phương và họ tộc”, ông Lịch nói thêm.

Nhân lên sự học bằng nền giáo dục chất lượng

Là địa phương có truyền thống hiếu học lâu đời, trải qua nhiều giai đoạn phát triển, nền giáo dục Hải Lăng đã có những bước tiến đáng kể, đóng góp quan trọng vào công cuộc nâng cao dân trí và phát triển KT-XH của địa phương. Toàn huyện hiện có 39 trường công lập, 20 trường mầm non và 19 trường TH&THCS. Những năm qua, với việc chủ động triển khai toàn diện, đồng bộ các giải pháp trong tổ chức dạy và học đã góp phần đảm bảo chương trình, mục tiêu và chất lượng giáo dục mũi nhọn đề ra; công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh được đẩy mạnh; nếp sống văn hóa học đường, văn hóa công sở được các đơn vị, trường học quan tâm thực hiện. Đặc biệt, phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập được lan tỏa sâu rộng với nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả.

Trải qua 28 năm xây dựng và phát triển, Trường Tiểu học và THCS Bùi Dục Tài ở thị trấn Diên Sanh đã có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy, tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh, đội ngũ giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn. Nhờ vậy, tỉ lệ học sinh giỏi và đỗ vào các trường chuyên ngày càng tăng, khẳng định vị thế của nhà trường trong hệ thống giáo dục tại địa phương.

Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Bùi Dục Tài Hoàng Anh Chung tự hào giới thiệu về những thành tích nổi bật của nhà trường - Ảnh: L.T

Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Bùi Dục Tài Hoàng Anh Chung chia sẻ, bên cạnh việc chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị học tập hiện đại, áp dụng các phương pháp giảng dạy đổi mới, giúp học sinh tiếp thu kiến thức hiệu quả nhà trường đặc biệt chú trọng đến phong trào khuyến học, khuyến tài.

Trong đó, trường đã thành lập quỹ học bổng nhằm hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục con đường học tập; phát động các phong trào “Nuôi heo đất khuyến học”, tiết kiệm chi tiêu, kêu gọi, vận động các nhà hảo tâm, tổ chức xã hội, doanh nghiệp ủng hộ kinh phí để tặng học bổng cho học sinh xuất sắc.

Những nỗ lực này không chỉ giúp học sinh về mặt tài chính mà còn khuyến khích tinh thần hiếu học trong toàn trường. Qua đó, nhà trường luôn là đơn vị dẫn đầu của huyện về đội ngũ học sinh giỏi qua các năm học gần đây.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của giáo dục trong sự phát triển bền vững của địa phương, thời gian qua, huyện Hải Lăng đã không ngừng đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực này bằng các chính sách hỗ trợ cơ sở hạ tầng trường lớp, trang thiết bị dạy học, đặc biệt là tại các vùng khó khăn; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, nâng cao chất lượng giảng dạy; hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn, đảm bảo không em nào phải nghỉ học; thực hiện xã hội hóa giáo dục, huy động sự đóng góp của doanh nghiệp, cá nhân trong việc xây dựng cơ sở vật chất và quỹ khuyến học, khuyến tài...

Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Hải Lăng Lê Văn Thạnh cho biết, nét nổi bật trong kết quả đạt được của ngành giáo dục địa phương chính là chất lượng giáo dục các bậc học, cấp học ngày càng đi vào thực chất theo hướng tiến bộ. Đơn vị nhiều năm liền duy trì vị trí dẫn đầu trong toàn tỉnh về số lượng và chất lượng học sinh giỏi văn hóa bậc THCS...

Đạt được kết quả đó, chính là nhờ sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, ngành trong việc rà soát, sắp xếp lại các đơn vị trường học phù hợp quy mô, hợp lý với từng địa phương; quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, giáo viên...

Chỉ tính trong năm học 2023-2024 toàn huyện đã đầu tư xây mới 30 phòng học, phòng bộ môn với tổng kinh phí gần 18 tỉ đồng. Ngoài ra, các đơn vị đã đầu tư sửa chữa cơ sở vật chất, mua sắm thiết bị đảm chất lượng các hoạt động giáo dục hơn 11 tỉ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước và xã hội hóa giáo dục. Song song đó, việc nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên, ứng dụng chuyển đổi số và công nghệ thông tin trong giảng dạy được tích cực triển khai. Nhờ đó, đến nay toàn huyện có 24/39 trường mầm non, tiểu học và THCS đạt chuẩn quốc gia, đạt tỉ lệ 61,5%.

“Đặc biệt, đóng góp trong thành tựu chung của nền giáo dục huyện nhà không thể không nhắc đến phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập trong cộng đồng. Nhờ sự đóng góp của phong trào này thông qua các quỹ học bổng, chương trình hỗ trợ học sinh nghèo hiếu học được triển khai rộng rãi đã tạo điều kiện giúp nhiều học sinh có thêm động lực và điều kiện tiếp tục đến trường.

Chính điều này đã góp phần nâng cao chất lượng nền giáo dục của huyện. Thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác khuyến học, khuyến tài, tạo điều kiện tốt nhất để học sinh có cơ hội phát triển toàn diện. Bên cạnh đó, tập trung vào việc phát triển nguồn lực giáo dục, đầu tư cơ sở vật chất và nâng cao chất lượng giảng dạy, hướng đến một nền giáo dục chất lượng cao, bền vững và tiên tiến”, ông Thạnh thông tin thêm.

50 năm qua kể từ ngày huyện Hải Lăng – địa phương cuối cùng của Quảng Trị hoàn toàn giải phóng. Trên mảnh đất nham nhở hố bom đạn, địa phương đã thực sự hồi sinh và phát triển. Tất cả đó chính nhờ sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị và quan trọng hơn nó bắt nguồn từ cội rễ của sự học với niềm tự hào về mảnh đất hiếu học và những nỗ lực không ngừng để xây dựng một nền giáo dục Hải Lăng ngày càng khởi sắc, góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của tỉnh.

Lê Trường