Nhà báo Lê Quang Thông với những kịch bản truyền hình

Nhà báo Lê Quang Thông, nguyên là Phó Giám đốc Đài PTTH tỉnh Quảng Trị trong nhiều năm. Ông là một nhà báo lão thành, có nhiều đóng góp cho báo chí tỉnh nhà. Ngoài tư cách là một nhà báo chuyên nghiệp ông còn đam mê sáng tác văn nghệ như viết tùy bút, bút ký, làm thơ và đã in sách, viết kịch bản phim truyện truyền hình dựng thành phim, được chiếu trên nhiều kênh truyền hình ở nhiều thời điểm khác nhau...

Chân dung nhà báo Lê Quang Thông

Một ngày hè nắng chói chang mới đây, tôi đến thăm ông. Ông bây giờ đã ngoài tám mươi tuổi, sức khỏe cũng đã xế chiều nhưng vẫn vui vẻ ngồi trò chuyện. Sau vài tuần trà, ông lục lọi tìm lại bản viết tay kịch bản phóng sự truyền hình “Nhức nhối nạn phá rừng” của ê-kíp làm phim gồm Xuân Hùng - Đình Mẫn...mà ông có tham gia duyệt và góp ý để hoàn chỉnh phóng sự.

Phim đoạt giải huy chương bạc trong Liên hoan truyền hình toàn quốc, đánh dấu một mốc son khi tỉnh mới tái lập, đài PTTH còn non trẻ, những người làm phim ngoài kiến thức học ở trường và nhiệt tình, vượt khó thì kinh nghiệm còn quá ít trong một lĩnh vực còn nhiều mới mẻ lúc bấy giờ, cách đây đã hơn 30 năm.

Thời điểm ấy, ngoài việc quản lý nội dung của một tờ báo quan trọng của tỉnh Quảng Trị, ông còn say mê sáng tác. Chính vì vậy mà cho ra đời những kịch bản truyền hình được nhiều người nhớ đến như “Tháng bảy cò về” và đặc biệt là phim truyện truyền hình “Bao giờ thuyền lại sang sông” mà tên phim cứ khắc khoải như một câu hỏi tu từ không dứt.

Khi nghe tôi hỏi điều gì thúc đẩy ông sáng tác bộ phim này, một phim truyền hình có bối cảnh chiến tranh ở Quảng Trị, đúng hơn là chính mảnh đất Vĩnh Linh, quê nhà của ông? Ông đáp: “ Tôi vào thời điểm đó trong kháng chiến chống Mỹ, cũng như bao người khác ở Vĩnh Linh là tham gia chiến đấu và phục chiến đấu. Ban ngày tôi ở trận địa pháo cao xạ bắn máy bay Mỹ, ban đêm đi tải thương. Ai cũng sống trong hoàn cảnh nguy hiểm và vất vả.

Vào những thời điểm ác liệt như khoảng thời gian năm 1968, tôi đi tải thương về, giày không cởi ra khỏi chân vì có gì cấp trên điều động là đi luôn. Còn chuyện suýt chết thì hầu như ai cũng trải qua. Có lần bom Mỹ bắn tiện đứt ngang một đoạn của khẩu pháo phòng không, tôi ở ngay cạnh đó, may mà thoát chết. Cũng chính vì nếm trải chiến tranh nên nội tâm tôi cứ bị thôi thúc rằng cần phải viết một điều gì đó về chiến tranh.

Nhưng tôi muốn không chỉ mô tả trực diện, tập trung về chuyện hy sinh, chết chóc, điều tôi trăn trở làm thế nào để nói lên khát vọng hòa bình, chỉ có hòa bình mới thực sự đem lại sự hồi sinh và hạnh phúc, không có hòa bình sẽ không làm được gì cả. Đó là bài ca về hòa bình, tình yêu và hạnh phúc thông qua việc phản chiếu cuộc chiến khốc liệt. Và tôi bắt tay vào viết kịch bản “Bao giờ thuyền lại sang sông”.

Kỳ đài Hiền Lương - Bến Hải - Ảnh: T.N

Nội dung phim cũng không phức tạp và cũng khá quen thuộc của những câu chuyện chiến tranh. O Hiền, một nữ dân quân Vĩnh Linh trong đội tải thương, cứ đêm đến là cùng đồng đội xông pha dưới bom đạn sang bờ Nam để đón và chuyển thương binh về bờ Bắc, rồi chuyển tiếp ra tuyến sau an toàn.

Từ công việc của mình, O Hiền đã yêu chàng trai thương binh Hà Nội tên Thành. Và tình yêu của họ đã đơm hoa kết trái. Thành chia tay mà không hề biết mình đã để lại giọt máu trong Hiền. Và trong hoàn cảnh chiến tranh đầy những éo le và khắc nghiệt, việc O Hiền có thai là một chuyện không hề nhỏ và O bị kỷ luật. Con O Hiền lớn lên làm một phóng viên, rồi tình cờ số phận đã run rủi cho cô nhà báo trẻ được gặp cha mình...

Một kết thúc có hậu khi một chiếc cầu mới ra đời khiến nhiều người xem thỏa mãn, để trả lời cho câu hỏi cũng chính là tên phim: “Bao giờ thuyền lại sang sông”. Đó là nội dung tóm tắt một cách giản đơn, còn diễn biến phim với bố cục và nhiều tình tiết sinh động và xúc động.

Bộ phim đã được VTV sản xuất năm 1996, với kịch bản của nhà báo Lê Quang Thông, đạo diễn Trần Quốc Trọng, âm nhạc: Trọng Đài. Người thủ vai chính lúc ấy còn rất trẻ là nữ diễn viên không chuyên Trương Thương Huyền, sau này được nhà nước phong tặng nghệ sĩ ưu tú.

Nữ diễn viên Thương Huyền trong vai o Hiền trong phim truyện “Bao giờ thuyền lại sang sông” - Ảnh: P.X.D

Bộ phim đã được trình chiếu trên VTV1 và VTVT4 rồi đài PTTH Quảng Trị được nhiều người xem đón nhận. Theo nhà báo Lê Quang Thông cho biết thì đạo diễn Quốc Trọng đã khảo sát trong những năm đầu, có lúc bộ phim đã được trình chiếu với con số cũng được xem là kỷ lục.

Với nghệ sĩ Thương Huyền thì với bộ phim này đã đoạt giải thưởng Hội Điện ảnh Việt Nam năm 1996, đoạt giải Vàng tại Liên hoan truyền hình toàn quốc năm 1997. Năm 2022 bộ phim này đoạt giải A về Văn học nghệ thuật nhân kỷ niệm “50 năm Quảng Trị xây dựng và phát triển”.

Bộ phim “Bao giờ thuyền lại sang sông” với kịch bản của tác giả Lê Quang Thông đã góp thêm một gạch nối trong văn học nghệ thuật từ chiến tranh đến hòa bình, góp thêm một thông điệp nhân văn về mảnh đất và con người của quê nhà Quảng Trị.

Phạm Xuân Dũng