Mở rộng chính sách việc làm và học nghề, tạo nhiều cơ hội cho người lao động

Lê Vũ Bằng- TUV, Giám đốc Sở Lao động- Thương binh và Xã hội Việc làm và nghề nghiệp là nguyện vọng chính đáng, là mối quan tâm hàng đầu của người lao động. Chính vì vậy, giải quyết việc làm, bảo đảm cho người lao động luôn được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm và coi đây là trách nhiệm của Nhà nước, của doanh nghiệp và của toàn xã hội. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về giải quyết việc làm, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động có cơ hội làm việc. Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội Việt Nam giai đoạn 2001- 2010 của Chính phủ đã cho thấy sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với vấn đề việc làm và dạy nghề, nâng cao trình độ học vấn chuyên môn, nghề nghiệp, năng lực khoa học công nghệ; giảm thiểu tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động là những mục tiêu quan trọng nhất. Đối với Quảng Trị, trong những năm qua tỉnh cũng đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách và giải pháp để đào tạo nghề và giải quyết việc làm tạo môi trường thuận lợi cho người lao động tìm việc làm và tự tạo việc làm, từng bước cải thiện thu nhập, ổn định cuộc sống, tạo nhận thức mới về lao động- việc làm và hình thành nhiều mô hình tạo việc làm có hiệu quả. Cùng với những thành tựu đạt được trong tăng trưởng và phát triển kinh tế, giai đoạn từ 2001- 2007 đã tạo việc làm mới cho 49.820 lao động, hỗ trợ tăng thêm thời gian làm việc cho 62.720 lao động, trong đó lao động là thanh niên chiếm khoảng 70%. Thông qua các chương trình phát triển KT-XH trên địa bàn đã giải quyết việc làm cho 35.800 lao động, trong đó Quỹ quốc gia giải quyết việc làm là 13.195 người, đi làm việc ở các tỉnh phía Nam 10.337 người, các doanh nghiệp trên địa bàn đầu tư, mở rộng sản xuất thu hút và giải quyết việc làm cho 5.670 người. Ngoài mở rộng một số ngành sản xuất truyền thống như sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất và chế biến nông lâm thủy sản, thủ công mỹ nghệ... đã xuất hiện một số loại hình sản xuất mới thu hút nhiều lao động như may mặc, ván sợi ép MDF, sản xuất săm lốp, tinh bột sắn... Xuất khẩu lao động cũng là một kênh tạo việc làm chủ yếu cho người lao động (90% ở độ tuổi thanh niên). Riêng 2 năm 2006- 2007 và 6 tháng đầu năm 2008 đã có 948 lao động đi làm việc ở nước ngoài, đưa tổng số lao động của tỉnh đang làm việc ở nước ngoài hiện nay là 2.158 người, thu nhập bình quân mỗi năm 54,7 tỷ đồng. Trung tâm giới thiệu việc làm mỗi năm đã tư vấn giới thiệu việc làm và dạy nghề cho hàng nghìn lao động, góp phần quan trọng phát triển thị trường lao động. Các hội chợ việc làm cũng thu hút đông đảo người tham gia, trong đó thanh niên chiếm trên 80%. Hội chợ việc làm năm 2004 có 12.500 lượt người đăng ký tìm việc và đã tuyển dụng tại chỗ được 850 lao động và 1.060 người đăng ký học nghề. Hội chợ việc làm năm 2006 đã có 21.874 lượt người đến tham quan và tìm kiếm việc làm, đã tuyển dụng tại chỗ 1.627 người và 1.400 người đăng ký học nghề.

Công ty may Hòa Thọ giải quyết nhiều việc làm cho người lao động. Ảnh: H. V. A

Song song với giải quyết việc làm, tỉnh cũng đã đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo nguồn nhân lực nói chung, đào tạo nghề nói riêng và đã ban hành nhiều nghị quyết, kế hoạch, đề án, chương trình cụ thể, từng bước đầu tư các nguồn lực cho công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. Trong 7 năm (từ 2001- 2007), các cơ sở dạy nghề trên địa bàn đã đào tạo được 30.474 người, trong đó đào tạo hệ dài hạn được 2.372 người. Công tác đào tạo nghề đã từng bước đáp ứng thị trường sử dụng lao động, nhu cầu việc làm của người lao động, góp phần làm dịch chuyển cơ cấu lao động, từng bước nâng cao đội ngũ lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật phục vụ cho phát triển kinh tế- xã hội. Tuy nhiên, việc làm đối với Quảng Trị vẫn là vấn đề bức xúc, nhất là ở khu vực nông thôn. Mặc dù tỉnh đã ban hành chính sách về lao động, việc làm và học nghề nhưng chưa được triển khai thực hiện đầy đủ. Công tác giới thiệu việc làm, dạy nghề, học nghề và xuất khẩu lao động đã thu được kết quả song việc tổ chức thực hiện còn lúng túng. Mặt khác, nhận thức về học nghề, việc làm của người lao động còn hạn chế nên số lượng và chất lượng lao động qua đào tạo còn thấp, chưa đáp ứng nhu cầu thị trường lao động (tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề mới chỉ đạt 17,36%). Tình trạng lao động không có việc làm, thiếu việc làm còn nhiều, chủ yếu tập trung ở độ tuổi từ 18-21 tuổi. Ước tính, giai đoạn từ 2006- 2010, bình quân hàng năm toàn tỉnh có trên 9.700 người bước vào độ tuổi lao động, sinh viên tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề, bộ đội xuất ngũ có nhu cầu tìm việc làm. Nghị quyết HĐND tỉnh khóa V, kỳ họp thứ 7 đã thông qua Chương trình mục tiêu việc làm giai đoạn 2006- 2010 với mục tiêu tạo việc làm mới cho hơn 40.000 lao động, bình quân mỗi năm tạo việc làm mới cho hơn 8.000 lao động; đào tạo nghề cho 33.600 lao động, nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề từ 13% năm 2005 lên 23% năm 2010. Đề án phát triển nguồn nhân lực thời kỳ CNH- HĐH, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7, BCH Đảng bộ tỉnh khóa XIV về phát triển nguồn nhân lực giai đoạn 2007- 2015 (trọng tâm là công tác đào tạo nghề cho người lao động) đã xác định: "Đào tạo nguồn nhân lực thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH là khâu đột phá trong hệ thống giải pháp tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, nhằm tổ chức lại lực lượng lao động xã hội để phát huy tiềm lực của các thành phần kinh tế...", với mục tiêu phấn đấu đến năm 2010, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 30- 35%, trong đó qua đào tạo nghề đạt 23- 25%. Đến năm 2015, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 40-42%, trong đó qua đào tạo nghề đạt 30-35%. Để đạt được những mục tiêu nêu trên, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách, giải pháp cụ thể, đầu tư nhiều nguồn lực để tạo việc làm cho người lao động như: Tăng cường nguồn vay vốn từ nguồn vốn Quốc gia hỗ trợ việc làm, khuyến khích các cơ sở sản xuất, kinh doanh mở rộng sản xuất, phát triển kinh doanh tạo việc làm cho người lao động. Ngoài nguồn vốn của Trung ương, tỉnh có chủ trương bố trí kinh phí từ ngân sách địa phương để giúp đỡ người lao động trong toàn tỉnh có kinh phí tạo việc làm và tham gia xuất khẩu lao động. Theo kế hoạch, giai đoạn từ 2006- 2010 tỉnh lập quỹ địa phương (cấp tỉnh 14 tỷ đồng, cấp huyện, thị xã 6 tỷ đồng) cho vốn vay giải quyết việc làm và vốn vay xuất khẩu lao động. Riêng năm 2008 đã bố trí 1,8 tỷ đồng cho nguồn vốn vay, ngoài ra còn dành 200 triệu đồng để hỗ trợ cho người lao động học ngoại ngữ và khám sức khỏe. Trong 6 tháng đầu năm nay, toàn tỉnh có 125 người xuất cảnh đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài đều đã được vay nguồn vốn ưu đãi. Với mục tiêu phát động nội lực tạo việc làm tại chỗ, tỉnh đã có những chính sách ưu đãi, tạo môi trường thuận lợi về hạ tầng sản xuất và hành lang pháp lý, thủ tục hành chính thông thoáng để khuyến khích mọi thành phần kinh tế trong và ngoài tỉnh đầu tư phát triển sản xuất, tạo công ăn việc làm cho người lao động của tỉnh. Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã và đang hình thành các cơ sở sản xuất ở các khu công nghiệp Nam Đông Hà, Quán Ngang, Khu thương mại Lao Bảo và các khu, cụm công nghiệp khác. Đây là điểm tựa cho người lao động có cơ hội tìm việc làm vì sẽ có những ngành nghề mở nhiều việc làm mới cho người lao động. Trong bốn khu vực sẽ tạo ra nhiều việc làm mới (bao gồm những ngành nghề liên quan đến vốn đầu tư nước ngoài, xuất nhập khẩu, năng lực cạnh tranh cao và doanh nghiệp vừa và nhỏ) thì Quảng Trị có những lợi thế phát triển các ngành nghề đã và đang đầu tư trên địa bàn thu hút được nhiều lao động như: Đóng tàu, năng lượng điện, giao thông vận tải, sản xuất vật liệu xây dựng, du lịch và các loại hình dịch vụ, chế biến thực phẩm, cao su, cà phê, hồ tiêu, dịch vụ vận tải biển, hàng thủ công mỹ nghệ, may mặc, xuất khẩu lao động... Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh từ nay đến năm 2010 cũng đã xác định đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH-HĐH nâng cao chất lượng hiệu quả, sức cạnh tranh, tạo đà cho nền kinh tế phát triển với tốc độ cao và bền vững, chủ động hội nhập quốc tế với các giải pháp như: Tập trung phát triển các ngành kinh tế trọng điểm để tạo việc làm, trong đó chú trọng tăng giá trị sản xuất công nghiệp- xây dựng, mở rộng các ngành công nghiệp có lợi thế về nguyên liệu, thị trường như sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông, lâm, thủy hải sản; đẩy mạnh phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề truyền thống vốn là lợi thế của địa phương; đẩy mạnh phát triển các ngành nghề kinh tế dịch vụ- du lịch. Ngoài ra, tỉnh còn chú trọng đến một số lĩnh vực khác như phát triển các vùng kinh tế như vùng đô thị, đồng bằng, trung du, ven biển, miền núi để giải quyết việc làm cho người lao động. Mặt khác, khả năng tạo việc làm ở trong nước và nước ngoài tăng sẽ là cơ hội để thu hút lực lượng lao động với đa ngành nghề mới. Vì vậy chính sách đẩy mạnh công tác xuất khẩu lao động, đào tạo nghề sẽ góp phần thu hút một số lượng lớn thanh niên tham gia xuất khẩu lao động. Với vai trò, chức năng của mình, Sở Lao động- Thương binh và Xã hội tiếp tục hoàn thiện hệ thống thông tin và giao dịch thị trường lao động, đầu tư hiện đại hóa Trung tâm Giới thiệu việc làm để đáp ứng nhu cầu tư vấn, giới thiệu việc làm cho thanh niên. Đồng thời ngành Lao động- Thương binh và Xã hội sẽ tích cực tổ chức và thực hiện hiệu quả "Sàn giao dịch việc làm" nhằm tăng cường cơ hội giao dịch việc làm giữa người lao động và người sử dụng lao động. Những biện pháp trên đều phục vụ mục tiêu trong 5 năm (2006- 2010) phấn đấu giảm tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị xuống còn 3,5%, nâng tỷ lệ sử dụng thời gian lao động ở khu vực nông thôn lên 85%. Đến năm 2020, tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị còn 2,4% và tỷ lệ sử dụng thời gian lao động ở khu vực nông thôn đạt 90%. Cơ hội việc làm đang chờ đón người lao động. Tuy nhiên muốn có một chỗ làm việc tốt bản thân mỗi người phải tự chủ động học nghề, chọn cho mình một nghề nghiệp thích ứng với thị trường lao động, phù hợp với khả năng của bản thân, tích cực học và tự rèn luyện nâng cao tay nghề, chủ động tìm kiếm việc làm, phải nhận thức được quan điểm làm việc ở bất cứ khu vực nào miễn là quyền lợi của mình được Nhà nước bảo vệ, có thu nhập cao và đời sống ổn định.