Lựa chọn sách giáo khoa lớp 2 và lớp 6: Cần tâm huyết, trách nhiệm

QTO - Sau thay đổi sách giáo khoa (SGK) lớp 1 trong năm học 2020 - 2021 thì năm học tới sẽ là năm học đầu tiên học sinh lớp 2 và lớp 6 trong cả nước thực hiện thay mới toàn bộ SGK. Từ bài học lựa chọn SGK lớp 1, vấn đề lựa chọn SGK lớp 2 và lớp 6 theo Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 cho năm học 2021 - 2022 mà ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) cùng các địa phương đang triển khai thực hiện được dư luận đặc biệt quan tâm.

Bộ GD&ĐT đã quyết định phê duyệt sử dụng 3 bộ SGK lớp 2 và lớp 6 theo Chương trình GDPT 2018, bắt đầu từ năm học 2021 - 2022 gồm: “Kết nối tri thức với cuộc sống”, “Chân trời sáng tạo” của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và “Cánh diều” của Công ty Cổ phần Đầu tư Xuất bản- Thiết bị giáo dục Việt Nam. Riêng môn Tiếng Anh, cả lớp 2 và lớp 6 đều có 8 bộ SGK. Đến thời điểm này, các nhà xuất bản có SGK trong danh mục được Bộ GD&ĐT phê duyệt đều đã cung cấp đầy đủ các bản mẫu SGK cho các trường tiểu học và trung học cơ sở (THCS) các địa phương trong nước tiếp cận, nghiên cứu.

Khác với việc lựa chọn SGK lớp 1, năm học 2020 - 2021 do các trường tự quyết định thì SGK lớp 2 và lớp 6, năm học 2021 - 2022 thuộc thẩm quyền quyết định của UBND tỉnh (theo quy định của Luật Giáo dục sửa đổi và bổ sung năm 2019 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2020). Theo Sở GD&ĐT Quảng Trị, sau hội nghị giới thiệu SGK lớp 2 và lớp 6 được sở phối hợp với các nhà xuất bản, công ty sách tổ chức trực tuyến từ ngày 10-11/3/2021 đến cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu học và THCS, đơn vị đang tiến hành xây dựng dự thảo chi tiết về tiêu chí lựa chọn SGK lớp 2 và lớp 6 ở Quảng Trị dựa trên 2 tiêu chí lớn là phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội của địa phương và điều kiện tổ chức dạy và học của các cơ sở giáo dục trong tỉnh để tham mưu UBND tỉnh ban hành. Sau đó, tỉnh sẽ thành lập các hội đồng lựa chọn SGK lớp 2 và lớp 6, năm học 2021- 2022. Thông tư số 25 ngày 26/8/2020 của Bộ GD&ĐT quy định việc lựa chọn SGK trong cơ sở giáo dục phổ thông nêu rõ: Hội đồng lựa chọn SGK do UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thành lập, giúp UBND cấp tỉnh tổ chức lựa chọn SGK. Mỗi môn học của một cấp học thành lập 1 hội đồng, số lượng thành viên hội đồng là số lẻ, tối thiểu là 15 người, trong đó có ít nhất 2/3 số thành viên là tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên đang trực tiếp giảng dạy môn học của cấp học đó. Chủ tịch hội đồng là giám đốc hoặc phó giám đốc sở GD& ĐT.

Căn cứ vào kết quả lựa chọn SGK của các hội đồng do sở GD& ĐT trình, UBND cấp tỉnh quyết định phê duyệt danh mục SGK để sử dụng trong các cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh trước ngày 30/4/2021. Dự kiến, đến giữa tháng 5/2021, UBND tỉnh sẽ công bố danh mục SGK lớp 2 và lớp 6, năm học 2021 - 2022 được phê duyệt để ngành GD&ĐT tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên và phối hợp các nhà xuất bản cung ứng sách chuẩn bị cho năm học mới.

Liên quan đến việc lựa chọn SGK, nhiều người vẫn chưa quên những vấn đề bất cập, tồn tại khi đưa vào sử dụng SGK lớp 1 trong năm học 2020 - 2021. Thời điểm bấy giờ, những bộ SGK lớp 1 trước khi đưa vào áp dụng đều được sàng lọc qua các khâu từ thẩm định, phê duyệt, lựa chọn theo đúng quy định nhưng thực tế khi triển khai dạy và học đã có không ít “sạn” được nhặt ra. Trở lại việc thẩm định, phê duyệt các bộ SGK lớp 2 và lớp 6 đã được phê duyệt sử dụng từ năm học 2021 - 2022, Bộ GD&ĐT khẳng định đã qua quá trình thẩm định đảm bảo đúng quy trình, tiến độ và chất lượng, đáp ứng yêu cầu quy định. Như vậy, việc còn lại lựa chọn bộ sách nào là của hội đồng lựa chọn và UBND các tỉnh, thành phố. Mặt khác, với quy định phải hoàn thành lựa chọn SGK trước 5 tháng khi khai giảng năm học mới cũng là một điều kiện đảm bảo về mặt thời gian để các nhà xuất bản chỉnh sửa, hoàn thiện SGK nếu hội đồng thẩm định các địa phương phát hiện ra sai sót, bất cập.

Mặc dù các trường không được quyền quyết định chọn SGK như năm học 2020-2021, nhưng cơ sở để các hội đồng lựa chọn SGK tỉnh xem xét, quyết định tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định lựa chọn SGK chủ yếu vẫn dựa vào các biên bản, đề xuất của các giáo viên trực tiếp giảng dạy ở các cơ sở giáo dục do nhà trường tổng hợp gửi lên. Điều này đảm bảo cho giáo viên được lựa chọn SGK phù hợp nhất cho người trực tiếp sử dụng. Vì vậy, các tổ chuyên môn, giáo viên các trường tiểu học và THCS tham gia đề xuất lựa chọn SGK lớp 2, lớp 6 ngoài việc nắm kỹ chương trình GDPT 2018 cũng như nội dung từng môn học của từng bộ SGK thì cần phát huy tinh thần, trách nhiệm trong việc đưa ra ý kiến lựa chọn, thẩm định của mình. Giáo viên có thể linh động đưa vào trải nghiệm dạy học trên lớp các bộ SGK mẫu để có sự đánh giá, so sánh, phản biện một cách thực tế, khách quan, khoa học làm cơ sở để đề xuất tỉnh lựa chọn SGK phù hợp, đảm bảo sử dụng ổn định, không bị xáo trộn.

Mong rằng với một quá trình thẩm định, lựa chọn kỹ càng đầy trách nhiệm, hội đồng thẩm định SGK tỉnh không chỉ lựa chọn cho con em mình bộ sách phù hợp mà còn góp phần phát hiện những hạn chế, bất cập có thể còn tồn tại trong các bộ SGK đã được phê duyệt để đề xuất các nhà xuất bản điều chỉnh, sửa đổi trước khi phát hành, tránh gây xáo trộn, hoang mang trong dư luận như quá trình dạy và học các bộ SGK lớp 1, năm học 2020 - 2021.

Lâm Thanh