Kí ức không thể nào quên

(QT) - Kí ức về một thời chiến đấu oanh liệt của 40 năm sau ngày tiếng súng đầu tiên nổ ra ở biên giới phía Bắc 17/2 (1979 - 2019) luôn khắc sâu trong tâm trí những cựu chiến binh (CCB) từng tham gia chiến đấu ở mặt trận phía Bắc. Dù mỗi người một hoàn cảnh và thời gian có mặt ở biên giới để bảo vệ từng tấc đất của Tổ quốc khác khau nhưng họ đã đi qua cuộc chiến tranh với niềm tự hào thiêng liêng và cả những bi thương không dễ gì quên được...

Những cựu chiến binh Sư đoàn 312 tại Quảng Trị vẫn luôn hội ngộ để ôn lại những năm tháng chiến đấu ở mặt trận biên giới phía Bắc​

Chiến đấu như những chiến binh

Cuộc chuyện trò giữa với chúng tôi với Đại tá Phùng Hải Sơn, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh luôn bị ngắt quãng bởi sự xúc động nghẹn ngào của ông khi hồi tưởng về những ngày tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc.

Ông Sơn nhập ngũ năm 1977 và được biên chế vào lực lượng Công an vũ trang (nay là Bộ đội biên phòng). Khi chiến tranh biên giới phía Bắc nổ ra, ông vào Đại đội 3, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 12 (Trung đoàn Thanh Xuyên) tham gia chiến đấu tại Hữu Nghị Quan, huyện Văn Lãng (Lạng Sơn). Đây là lực lượng cơ động của Công an vũ trang, tham gia chiến dịch bảo vệ biên giới. Lúc bấy giờ, ông cùng đồng đội vừa xong khóa huấn luyện, chưa tham gia chiến đấu nên khi bước vào trận chiến, đối mặt trực tiếp với bom đạn, ai nấy đều bỡ ngỡ. Tuy nhiên, trước “làn tên, mũi đạn” ác liệt của quân địch, với nhiệm vụ bảo vệ vững chắc biên giới, lãnh thổ của Tổ quốc, mọi người đều nêu cao tinh thần quyết tâm không để một tấc đất biên cương rơi vào tay kẻ thù. Ông nhớ mãi đêm 17/2/1979, khi ấy cả đơn vị đang ngủ thì địch nã pháo cối qua biên giới dọc 6 tỉnh phía Bắc. Bị đánh bất ngờ, đơn vị ông rơi vào thế bị động nhưng mọi người vẫn nêu cao tinh thần chiến đấu, quyết tâm bảo vệ đồn trạm. Ông Sơn nhớ lại: “Khi bị pháo địch tấn công liên tục, tôi cùng một số anh em cầm súng chạy ra ngoài thì thấy có rất nhiều anh em đã nằm xuống, người chết, người bị thương. Trong số đó có anh Nguyễn Văn Cường, quê ở Hải Lăng bị thương rất nặng ở phần bụng, Tiểu đội trưởng Nguyễn Văn Thuận đã lấy cái bát úp vào vết thương rồi dùng áo buộc lại để tôi cùng đồng đội đưa anh Cường vào hầm. Nhưng vì vết thương quá nặng, anh đã hi sinh. Chúng tôi lại tiếp tục trở lại chiến đấu. Tuy nhiên do lực lượng bộ binh Trung Quốc quá đông nên sau 8 ngày cầm cự, chiến đấu anh em trong đơn vị hi sinh gần hết, chỉ còn sống sót 7 - 8 người”.

Trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, ông Sơn được Thủ tướng Phạm Văn Đồng tặng Bằng khen vì đã có thành tích trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu chống quân Trung Quốc xâm lược và Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng tặng thưởng Huân chương chiến công Hạng 3 vì đã có thành tích xuất sắc trong cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc năm 1979. Với những thành tích này, khi đơn vị hoàn thành nhiệm vụ ở cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc, ông được cấp trên cử đi học sĩ quan 3 năm, đến năm 1982, ra trường về công tác tại tỉnh Bình Trị Thiên, cho đến khi chia tỉnh thì ông chuyển công tác tại các đơn vị bộ đội biên phòng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Dù mang trong mình những thương tật do bom đạn chiến tranh để lại nhưng đối với ông Sơn được như ngày hôm nay là quá may mắn bởi phần lớn đồng đội ông đã ngã xuống. 40 năm trôi qua, trong tâm khảm ông luôn nhớ về đồng đội và thường nhắc nhở con cháu mình về những kí ức không thể nào quên của cuộc chiến tranh ác liệt, tàn khốc ấy.

Bước vào cuộc chiến tranh biên giới vào năm 1982 ở Đại đội 25, Trung đoàn 141, Sư đoàn 312, nhiệm vụ của ông Hoàng Kim Đương và anh em trong đơn vị là đưa lương thực, vũ khí lên mặt trận Vị Xuyên, Hà Tuyên (nay là Hà Giang) đồng thời gánh thương binh từ chiến trường về hậu cứ. Tình hình biên giới phía Bắc nước ta những tháng đầu năm 1984, nhất là ở mặt trận Vị Xuyên hết sức căng thẳng. Theo ông Đương, lúc bấy giờ trận đánh cao điểm 1030, Xicala diễn ra cam go, ác liệt, ta và địch giành giật nhau từng mỏm đá, tấc đất. Tôi rất tự hào vì mình từng có mặt phục vụ chiến đấu tại mặt trận Vị Xuyên những năm tháng đó. Với quyết tâm đánh thắng các đợt tấn công của địch, giữ vững trận địa, quân ta đã kiên cường bám trụ và đánh thắng cuộc chiến tranh xâm lược của quân Trung Quốc, bảo vệ vững chắc từng tấc đất biên cương của Tổ quốc tại mặt trận Vị Xuyên. Để làm nên chiến thắng ấy, toàn Sư đoàn 312 đã có gần 200 đồng chí anh dũng hi sinh trong đó có 17 chiến sĩ quê Quảng Trị.

Trở về đời thường

Hoàn thành nhiệm vụ ở chiến trường, ông Đương trở về quê ở khu phố 2, phường Đông Giang (thành phố Đông Hà) rồi gắn bó với ruộng đồng phát triển kinh tế.

Năm 1999, ông được mọi người tín nhiệm bầu làm khu phố trưởng khu phố 2 và gắn bó với cương vị này cho đến bây giờ. Là một địa bàn ven đô, đời sống của người dân chủ yếu dựa vào nông nghiệp, tuy nhiên do diện tích đất sản xuất ngày càng bị thu hẹp dần do nhu cầu đô thị hóa, ông Cương luôn trăn trở suy nghĩ để định hướng cho người dân trong khu phố những thay đổi trong tư duy sản xuất, đáp ứng nhu cầu thị trường và nâng cao thu nhập. Địa bàn khu phố 2 nay đã hình thành được những loại cây trồng mang tính chuyên canh như hoa, rau mang lại lợi nhuận cao gấp nhiều lần so với trồng lúa. Các mô hình chăn nuôi gia súc cũng được chuyển đổi sang chăn nuôi giá cầm có giá trị kinh tế cao như vịt trời, gà thả vườn… Nhờ vậy, thu nhập bình quân đầu người toàn khu phố đến nay đã đạt 40 triệu đồng/người/năm. Toàn khu phố chỉ còn 4/269 hộ nghèo. Không chỉ đảm đương làm tốt nhiệm vụ với vai trò là người đứng đầu trong khu phố, hiện nay ông Đương còn được anh em đồng đội bầu làm Trưởng Ban liên lạc Sư đoàn 312 tại Quảng Trị để duy trì hoạt động, tình cảm gắn bó của 150 hội viên. Dù bận bịu với cuộc sống mưu sinh đời thường, ông Đương vẫn luôn dành thời gian làm cầu nối với bà con làng xóm, anh em đồng đội với tất cả tấm lòng nghĩa tình của người lính may mắn trở về từ chiến trận biên giới ác liệt 40 năm trước.

Theo lời giới thiệu của những CCB trong Ban liên lạc Sư đoàn 312 tại Quảng Trị, chúng tôi tìm gặp ông Võ Quang Hào ở thôn 4, xã Gio Hải, huyện Gio Linh bởi ấn tượng về câu chuyện đồng đội kể về ông. Ông Hào là một trong những người hiếm hoi được kết nạp Đảng ngay trên chiến trường sau một lần đánh thắng quân giặc. Sự giản dị, cần cù của một ngư dân bãi ngang dường như che lấp quá khứ hào hùng của một người lính từng chiến đấu quên mình nơi biên ải.

Ông Hào lên đường nhập ngũ vào năm 1984 ở Đại đội 1, Trung đoàn 141, Sư đoàn 312. Đến tháng 7/1987, đơn vị ông nhận được lệnh lên đường vào trận địa khu vực 4 hầm, hang Làng Lò, Cao điểm 468 (Vị Xuyên, Hà Tuyên, nay là Hà Giang) để bảo vệ chốt thay cho Quân khu 2. Lúc bấy giờ ông Hào là Thượng sĩ, Trung đội phó trực tiếp chỉ huy Trung đội chiến đấu tại Tiền Duyên. Đặc biệt sau một trận đánh oanh liệt, với tinh thần quả cảm của người chỉ huy, ông cùng đồng đội đánh tan một đợt phục kích của địch để giữ chốt vào ngày 26/10/1987 và được đơn vị tổ chức kết nạp Đảng ngay sau trận đánh. Đứng vào hàng ngũ đảng ngay sau trận đánh quyết tử với quân địch để bảo vệ từng tấc đất biên cương đối với một người lính vừa tròn 22 tuổi, với ông đó là một phần thưởng lớn lao của Đảng và trở thành kỉ niệm ấn tượng nhất suốt cuộc đời quân ngũ của ông.

Ông Hào nhớ lại: “Tôi cùng đồng đội trong đơn vị lên bảo vệ chốt với địa hình hiểm trở, xung quanh toàn là đá tai mèo, anh em luôn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu 24/24 bởi quân địch phục kích bất kể lúc nào. 8 tháng sống trên chốt, chúng tôi không một lần được cắt tóc, thiếu thốn đủ bề từ lương thực, thuốc men, đến đạn dược, vũ khí…nhưng mọi người luôn nêu cao tinh thần chiến đấu, sẵn sàng hi sinh để bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc. Sau 3 tháng lên chốt tôi được kết nạp Đảng, 5 tháng sau thì hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ chốt. Tháng 5/1988, đơn vị rút quân xuống chốt thì cũng là lúc tôi phục viên trở về quê hương tiếp tục nối nghiệp truyền thống của cha làm nghề đi biển”. Từng qua lửa đạn chiến tranh, trở về cuộc sống đời thường, ông Hào cảm thấy mình may mắn hơn rất nhiều đồng đội, những người đã gửi lại tuổi xuân nơi chiến trường trong cuộc chiến tranh vệ quốc 40 năm về trước. Ông cần mẫn với nghề truyền thống của gia đình, quyết tâm nuôi dạy con cái nên người bằng chính ý chí, nghị lực của bản thân. Và thành quả của người lính chiến trận năm xưa là 3 người con trưởng thành, trong đó cô con gái đầu tốt nghiệp Đại học Sư phạm nay làm nghề giáo viên, hai người con trai thì một người đang du học tại Nhật Bản, một người là chiến sĩ cảnh sát nhân dân tại thành phố Đà Nẵng.

40 trôi qua, trở về với cuộc sống đời thường với bao bộn bề lo toan, dù vậy những người lính luôn khắc ghi những năm tháng trên chiến trận năm xưa. Tên các anh em đồng đội vẫn luôn được nhắc trong những ngày kỉ niệm. Tổ quốc và nhân dân đời đời ghi nhớ lòng dũng cảm, sự hi sinh của họ - những người lính đã góp máu xương giữ yên từng tấc đất biên cương.

Lâm Thanh